Honen (法然, Hōnen?, 13 may 1133 – 29 fevral 1212) ölümündən sonra Qenku — Yaponiyanın Heyan dövrünün sonu və Kamakura dövrünün əvvəllərində yaşamış buddist rahib, amidaizm təliminin tərəfdarı və Codo-şu (Şuddha torpaq məktəbi) buddist təriqətinin banisi idi. Honenə "Mükəmməl işığın böyük müəllimi" (円光大師, Enkō Daishi?) və "Parlaq işığın böyük müəllimi" (明照大師, Myōshō Daishi?) fəxri adları verilmişdir.
| Honen | |
|---|---|
| yap. 法然 | |
 | |
| Doğum tarixi | 13 may 1133 |
| Vəfat tarixi | 29 fevral 1212 (78 yaşında) |
| Fəaliyyəti | bhikşu |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Honen 15 may 1133-cü ildə Mimasaka vilayətinin Kume kəndində əyalət samurayının ailəsində doğulmuşdur. Gənc yaşlarında tenday məktəbinin əsas monastırı olan Enryaku-ciyə daxil olmuş, burada rahiblər Qenko (源光) və Koen (皇円) tərəfindən təlim almış, sonradan isə həmin monastırın Kurodani adlı məbədində yerləşən abbat Eykunun (叡空) rəhbərliyi altında təhsilini davam etdirmişdir. Enryaku-cidə olduğu müddətdə Honen amidaizm təliminə maraq göstərməyə başlamışdır. Amidaistlər hesab edirdilər ki, insan öz səyləri və meditasiya ilə xilasa çata bilməz. Yalnız Amida Buddanın mərhəmətinə inam insanı "Amidanın təmiz torpağı"nda cənnətə qovuşdura bilər.[1]
Honen Şandaonun "Uzunömürlülüyə baxış sutrasına şərh"i (観無量寿経疏) və Qenşinin "Təmiz torpaqda yenidən doğuluşun əsasları toplusu" (往生要集) əsərlərindən təsirlənmişdi. 1175-ci ildə o, Codo-şu – Təmiz torpaq məktəbini yaratmışdı. Honenin təliminə görə, Buddaya yönəlmiş daimi dua — "Salam olsun Amida Buddaya!" (南無阿弥陀仏, Namu Amida Butsu) — bütün insanlara qurtuluş gətirir.[1]
O, öz təlimini Kiotonun şərq hissəsindəki Hiqaşiyama bölgəsində yerləşən kiçik Yoşimizu məbədində təbliğ etməyə başlamışdır. Onun çıxışları böyük uğur qazanmışdı. Çoxlu samuraylar və kəndlilər onun məktəbinə qoşulmuşdular. Bu vəziyyət, xüsusilə tenday məktəbi başda olmaqla qədim buddist məzhəblərdə narahatlıq yaratmışdır. Nəticədə Honen və ardıcılları təqiblərə məruz qalmışdılar. 1207-ci ildə amidaist təlimlərinin təbliği qadağan edilmiş, Honen isə Sanuki vilayətinə sürgün olunmuşdur. Bir müddət sonra Honenə paytaxta qayıtmaq icazəsi verilmiş və o, yeni inancın yayılmasını davam etdirmişdir. 29 fevral 1212-ci ildə çoxsaylı davamçılarının əhatəsində Kiotoda vəfat etmişdir.[1]
Honenin ən tanınmış əsəri 1198-ci ilə aid "Nembutsuşunun seçilmiş ulu mənası" (選択本願念仏集, Senchaku Hongan Nembutsushū?) adlanır. Bu əsərində o, öz məktəbinin təliminə əməl etməyənlərin Amidanın təmiz torpağında yenidən doğula bilməyəcəklərini bildirirdi. Digər əsəri olan "Təmiz torpaqda yenidən doğuluş imkanları haqqında" traktatında Honen "Təmiz torpaq" məktəbinin üç əsas sutrasına şərh vermişdir.[2]
XIV əsrdə Honenin həyatı və fəaliyyəti əsasında "Ustad Honenin həyatı haqqında illüstrasiyalı rəvayət" (法然上人行状絵図, Hōnen Shōnin Gyōjō Ezu?) adlı 48 cildlik əsər tərtib edilmişdir.[2]
- ↑ 1 2 3 Молодяков В. Э. Японский буддизм Чистой Земли (амидаизм) — взгляд с Запада: заметки о патриархе Хонэне и патриархе Синране. Токио: Сэйриндзи. На русском и японском языке.
- ↑ 1 2 Такэюки Танака. Патриарх Хонэн. Токио: Сэйриндзи. На японском и русском языках. Пер. В. Э. Молодякова. 2012.