Hit-parad (ing. hit parade) — musiqi dünyasında populyarlıq sıralamasını əks etdirən bir anlayışdır.[1] Hit-parad müəyyən bir dövr ərzində ən populyar mahnıların, albomların və ya musiqi ifaçılarının siyahısını təqdim edir.[2] Hit-paradlar adətən radiolar, televiziya proqramları, musiqi jurnalları və ya internet platformaları tərəfindən tərtib olunur.[3]
Hit-parad, musiqi dünyasında həm sənətçilərin populyarlığını qiymətləndirmək, həm də dinləyicilərin musiqi seçimlərinə rəhbərlik etmək üçün vacib bir vasitədir.[4]
1930-cu ildə ilk hit-paradlar ABŞ-da yaranmışdır. "Billboard" jurnalı bu sahədə öncüllərdən biridir. 1936-cı ildə Billboard musiqi xitlərinin siyahısını dərc etməyə başladı.[5] 1950-1960-cı illərdə rok-n-roll dövründə hit-paradlar musiqi sənayesinin əhəmiyyətli bir hissəsinə çevrildi. 1980-2000-ci illərdə MTV-nin inkişafı ilə video kliplər əsasında hazırlanan hit-paradlar populyar oldu. Müasir dövrdə rəqəmsal musiqi platformaları (Spotify, Apple Music, YouTube və s.) və sosial şəbəkələr hit-paradların əsas göstəricilərini müəyyənləşdirir.[6]
Hit-paradlar mahnıların və albomların məşhurluğuna əsaslanır.[7][8][9] Populyarlıq müxtəlif göstəricilərlə müəyyən edilir, məsələn:[10]
- Satış rəqəmləri.
- Radiolarda yayımlanma tezliyi.
- Streaming xidmətlərində dinlənmə statistikası.
- Sosial şəbəkələrdə paylaşımlar və trend mövzular.
Hit-paradlar adətən həftəlik, aylıq və ya illik dövrlər üzrə hazırlanır.[11] Hit-paradlar müxtəlif janrlar üçün ayrı-ayrı siyahılar təqdim edə bilər, məsələn, pop, rok, hip-hop, elektron musiqi və s. Həmçinin ümumi siyahılar da mövcuddur ki, burada bütün janrlar qarışıq şəkildə sıralanır. Mahnılar və albomlar ən populyardan ən az populyara doğru sıralanır.[12] Adətən ilk 10 və ya ilk 100-lük daha çox diqqət çəkir.[13]
- ↑ Hajdu D. "Tearing Up the Pop Charts". The New Republic (ingilis). 2015-03-05. 2015-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-08.
- ↑ Williams, Mark. "Percy Dickins". The Guardian (ingilis). 2002-02-19. ISSN 0261-3077. 2010-07-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-13.
- ↑ "Your Hit Parade". Radio Hall of Fame (ingilis). 2023-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-08.
- ↑ Whitburn, Joel. Top Pop Singles 1955-2002 (1st). Menomonee Falls, Wisconsin: Record Research Inc. 2003. xi–xiii. ISBN 0-89820-155-1.
- ↑ "Dave McAleer - 50s & 60s Charts - A History". 2011-09-03. 2011-09-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-13.
- ↑ Wood J. "The History of Music Charts: From Sheet Music to Digital Streaming". New Music World (ingilis). 2023-03-22. 2023-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-08.
- ↑ Не хитом единым. Как сложились судьбы артистов, прославившихся одной песней Arxiv surəti 17 aprel 2017 tarixindən Wayback Machine saytında. Lenta.ru 16 апреля 2017
- ↑ "Billboard Hot 100 Chart 50th Anniversary". 2012-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-05.
- ↑ Jancik, Wayne (1998). The Billboard Book of One-Hit Wonders. New York: Billboard Books. ISBN 0-8230-7622-9
- ↑ Whitburn, Joel. Top Pop Singles 1955-2002 (1st). Menomonee Falls, Wisconsin: Record Research Inc. 2003. səh. xi-xiii. ISBN 0-89820-155-1.
- ↑ Сычев С. Хит-парады в СССР. «Звуковая дорожка», «Хит-парад ТАСС» и др. Litres. 2019. ISBN 978-5-4496-2237-2.
- ↑ Achterberg P., Heilbron J., Houtman D., and Aupers S. A Cultural Globalization of Popular Music? American, Dutch, French, and German Popular Music Charts (1965 to 2006). 55 (American Behavioral Scientist). 2011. 593–595.
- ↑ Каминер А. "Детский способ ранжирования". Ynet (ivrit). 2005-09-28. 2022-11-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-08.