Hayfa — (İvritcə: חיפה; Ərəbcə: حيفا), İsrailin şimalının ən böyük şəhəri və ölkənin üçüncü böyük şəhəridir. İsraildə sıx olaraq ərəb əhalisi yaşayan bir şəhərdir. Müqəddəs Kitablarda (Əhdi-i Atik, Tövrat) adı keçmişdir. Yəhudilər, Romalılar, Ərəblər, Səlibçilər, Osmanlılar Hayfanı idarə etmişlər. Kavalalı Mehmet Əli Paşanın şəhəri təkrar ələ keçirməsindən əvvəl Hayfa 1799-ci ildə tərəfindən işğal edilmişdir. Müqəddəs Kitablarda adı keçən Kermil Dağı Hayfadadır. Bu dağda xristianlıq, müsəlmanlıq və son olaraq Bahailik- üçün müqəddəs bir qalıq olan İlyas Peyğəmbərin mağarası da vardır. Həmçinin bu dağ yamaclarında Bəhai Dininin Dünya Mərkəzi ilə gözəlliyiylə tanınmış bağçaları və terraslar var.
Şəhər | |
Hayfa | |
---|---|
ivr. חֵיפָה ərəb. حَيْفَا | |
![]() | |
32°48′00″ şm. e. 34°59′00″ ş. u. | |
Ölkə |
![]() |
Dairə | [[Hayfa dairəsi]] |
Eynat Kaliş-Rotem | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Əsası qoyulub | 1761 |
Yaşayış məntəqəsi statuslu | 1877 |
Sahəsi | 63.67 km² |
Saat qurşağı | UTC+2, yayda UTC+3 |
Əhalisi | |
Əhalisi | 278 903 nəfər (2016) |
Sıxlığı | 4223.9 nəf./km² |
Aqlomerasiya | 1 048 900 |
Milli tərkibi |
yəhudilər: 81.2% ərəblər: 9.8% druzlar: 0.1% digərləri: 8.9% |
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Telefon kodu | +972 4 |
Poçt indeksi | 33000 |
| |
![]() |
Əhalisi 278 903 nəfər (2016-cı il). Hayfada 1948-ci ildə 98 600 insan yaşayırdı.
Etimologiyası
Versiyalardan birinə görə, şəhərin adı ivrit dilində חוף יפה "xof yafe" — "gözəl sahildir" deməkdir. şəhərin adını İsa Məsihin çarmıxa çəkildiyi dövrdə yaşamış baş kahin Kayafanın adıyla bağlayırdılar. Daha bir versiyaya görə, bu ad aramey dilində "xaffa"-"sahil" sözündən yaranıb ( daha əvvəl bu regionda geniş yayılmışdı).
Tarixi
Hayfanın hələ Roma imperiyası dövründə əsası qoyulmuşdur. Talmud dövründə (III–V əsrlərdə) Hayfanın yerində çiçəklənən yəhudi qəsəbəsi mövcud idi. Səlibçilər dövründə (XI əsr) bura o vaxtlar üçün kifayət qədər böyük yaşayış məntəqəsi və əhəmiyyətli Aralıq dənizi limanı idi. Karmel dağında karmelçilərin ordeni yerləşirdi. 1880-ci illərin sonundan Hayfa böyük liman şəhəri və Fələstinin əsas dəniz qapıları olur. 1930-cu illərdə Hayfa qeyri-leqal immiqrasiyanın mərkəzi idi. Qeyri-leqal repatriant-yəhudilərin əksəriyyəti, həmçinin nasist Almaniyasından qaçqınlar Fələstinə Hayfa portu vasitəsilə çatırdılar. 1944-cü ilə yəhudilər həmin vaxt 128 min nəfər əhalisi olan Hayfanın əhalisinin əksəriyyətini təşkil edirdilər.
Qardaşlaşmış şəhərlər
Tarixlərin əsas mənbəyi — (ing.).
- Odessa, Ukrayna — 13 sentyabr 1992-ci ildən.
- Boston, Massaçusets, ABŞ — 10 noyabr 1999-cu ildən.
- San-Fransisko, Kaliforniya, ABŞ — 1984-cü ildən.
- , Florida, ABŞ — 2002-ci ilin martından.
- Portsmut, Böyük Britaniya — 1962-ci ildən.
- , Böyük Britaniya — 30 iyun 1980-ci ildən.
- , London, Böyük Britaniya — 9 sentyabr 1968-ci ildən.
- Turin, İtaliya — 6 mart 1997-ci ildən.
- Olborq, Danimarka — 25 dekabr 1972-ci ildən.
- Antverpen, Belçika — 7 may 1986-cı ildən.
- Bremen, Almaniya — 1978-ci ildən.
- Düsseldorf, Almaniya — 1988-ci ildən.
- Mayns, Almaniya — 30 mart 1987-ci ildən.
- Erfurt, Almaniya — 6 fevral 2000-ci ildən.
- Marsel, Fransa — 1962-ci ildən.
- Limasol, Kipr Respublikası — 9 sentyabr 2000-ci ildən.
- Şanxay, Çin — 21 iyun 1994-cü ildən.
- Manila, Filippin — 22 mart 1971-ci ildən.
- Keyptaun, CAR.
- Rosario, Argentina — 10 mart 1988-ci ildən.
- Sankt-Peterburq, Rusiya — 20 may 2008-ci ildən.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Winter, Dave. . Footprint Travel Guides. səh. 560. 2020-05-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-13.
- (rus). IsraelInfo.ru. 20 августа 2010 года. 2011-08-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-09-16.
- . .haifa.muni.il. 12 oktyabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 oktyabr 2013.
- 2013-10-08 at the Wayback Machine (ing.)
- Turin Hayfa bələdiyyəsinin saytında qardaşlaşmış şəhər kimi qeyd edilməyib. Buradakı informasiyanın mənbəyi: 2008-02-29 at the Wayback Machine (ing.).
- 25 dekabrda alyansın layihəsi təsdiqlənib; şəhərlərin qardaşlaşması haqqında müqavilə 1973-cü ilin yanvarında imzalanıb.
- Hayfa bələdiyyəsinin saytında Keyptaunun adı çəkilir, amma müqavilənin imzalanması haqqında heç bir şey deyilmir. 2006-cı ilin avqustuna olan məlumatlara görə bu iki şəhərin qardaşlaşması proqramı çərçivəsində heç bir fəaliyyət olmamışdır.
- 2017-10-19 at the Wayback Machine (rus.).
Xarici keçidlər
- 2014-08-09 at the Wayback Machine
- 2008-02-15 at the Wayback Machine