Hatəm Cağarvi və ya Cağarlı Hatəm ağa Sərkərov (ləzg. Хьаддам ЧIакIарви; v. 1922) — ləzgi abrek, polkovniklikdən imtina edərək Mushabəli Kuzunvinin elan etdiyi qazavata qoşularaq[1] erməni daşnaklarla[2] və bolşeviklərə qarşı döyüşmüş müqavimət hərəkatının liderlərindən[1] və Azərbaycan milli istiqlal hərəkatının fəal üzvlərindən biri. O, Qanlı dərədə erməni silahlı dəstələrinin darmadağın edilməsində iştirak etmişdir.
| Hatəm ağa Çağarvi | |
|---|---|
| ləzg. Хьаддам ЧIакIарви | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum yeri | Qusar, Cağar kəndi. |
| Vəfat tarixi | |
| Milliyyəti | Ləzgi |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Qoşun növü | Quru qoşunları |
| Rütbəsi | Polkovnik |
| Döyüşlər | |
Hatəm ağa Qusarın Cağar kəndində anadan olmuşdur. Hatəm ağa Çağarvi haqqında 1871-ci ilin avqustun 20-də general-mayor Komarovun tərtib etdiyi Küre və Samur dairələri siyahısında məlumat verilmişdir. Rusiyada hərbi təhsil almış və polkovnik rütbəsinə kimi yüksəlmiş Hatəm Sərkərov 1918-ci ildə Möhübəli Kuzunvi ilə birlikdə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ərazisinin bərpa edilməsi uğrunda qırmızı qvardiyaçılara qarşı döyüşmüşdü. Hatəm ağa həmçinin Möhübəli Kuzunvinin və Əli bəy Zizikskinin dəstələri ilə birlikdə dəfələrlə bolşevik adı ilə Bakı quberniyasının qəzalarında yerli əhaliyə müsibətlər yaşadan erməni daşnaklarına qarşı vuruşmuşdur. Onlar 1918-ci ilin may ayında Quba rayonunun Digah kəndindəki Qanlı dərədə Amazaspın silahlı erməni qoşununu darmadağın etmişdi. Hatəm ağa Sovet hakimiyyəti qalib gəldikdən sonra da bolşeviklərə qarşı mübarizəni davam etmişdir. Hatəm ağa, Əli bəy Zizikski və Möhübəli Kuzunvi ilə birlikdə Həsənqala döyüşündə də iştirak etmiş, ağır döyüşlərdə ermənilərin qarşısını kəsərək və onların irəliləməsinə icazə verməmişdir.[3]
1921-ci ilin sentyabrın 8-də Azərbaycan KP Quba qəzasında "əksinqilabi hərəkatı" ləğv etməklə bağlı xüsusi qərar qəbul etdi və Hatəm ağanı ələ keçirmək üçün Qusara iki polk göndərmişdir. Lakin qırmızılar Hatəm ağanın rəhbərlik etdiyi 300 döyüşçü ilə bacarmamışlar. Belə olduqda, Sovet hökuməti Hatəm ağanı Quba qəzasında milis idarəsinin rəisi təyin etmişdir. Amma yeni quruluşun haqsızlıqlarını görən Hatəm ağa 1922-ci ildə həmin vəzifədən imtina edərək, yenidən bolşeviklərə qarşı mübarizəyə qalxmışdır. O, 3 minlik sovet ordusuna qarşı 2 ay döyüşmüş və qəhrəmancasına həlak olmuşdur.[4]
- ↑ 1 2 "Möhübəli əfəndi Kuzunvi və polkovnik Hatəm ağa Cağarvi". 15 yanvar 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2025.
- ↑ "1918-ci ildə Quba qəzasında ləzgilərin soyqırımı". 13.01.25 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "XX əsrin əvvəlində baş verən Həsənqala döyüşü". 15 yanvar 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2025.
- ↑ "Hatəm ağa Çağarvi haqqında". 13 yanvar 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 yanvar 2025.