Hanami
Hanami (花見?, hərfi "hana" - gül və "mi" - baxmaq) - yaponların gül ləçəylərinə seyr etmə ənənəsi, xüsusən albalı ləçəylərinə (桜, sakura?).. 1000 ildən çox tarixi olan ənənə indidə çox populyardır. Ləçəylər yalnız yazda iki həftəlik, martdan aprelə kimi olur.[1] Qısa bir zamandan sonra ləçəylər yerə düşür və bu da, öz sirasında, daha bir gözəl mənzərə yaradır.
Ənənə Nara dövründə Çinin Tan sülaləsinin Yaponiyaya təsiri zamanı yaranıb və Heian dövründə məşhurlaşıb.[2] Heian dövründə sakura daha çox diqqət çəkməyə başladı. Sakura ağacı müqəddəs sayılırdı və bu günə kimi Yaponiyanın mədəni rəmzi sayılır.[3] İnsanlar ağaclarda Tanrıların yaşadığına inanırdılar və hanami bayramını ilin başlanğıcını və düyünün əkin vaxtını müəyyən edirdi.
İlk dəfə Hanamı anlayışı Gencinin hekayəsi əsərində istifadə olundu. Ondan sonra tanka və hayku poeziyasında "gül" "sakura" demək idi və "hanami" və "gül bayramı" anlayışları yalnız sakura güllərini seyr etmək" mənasını daşıyırdı.[4]
Yaponlar Hanami ənənəsini qoruyub ağaclar olan yerlərdə böyük insan sayı ilə yığışmaqa davam edirlər. Minlərlə insanlar parklarda gül açan ağacların altında bəzən gecəyə kimi otururdular. Yaponiyanın yarısından çox şəhərlərində sakura məktəb başlamaqdan və məzuniyyətdən sonra işə başlanğıcdan əvvəl gül açır və açılış mərasimləri çox vaxt hanami ilə qeyd olunur. Bəzən insanlar bir neçə saat və hətta bir neçə gün əvvəl parka gəlib dostları, ailəsi və həmkarları ilə birgə bayram keçirmək üçün ən yaxşı yerləri tuturlar. Tokio kimi şəhərlərdə də gecəyə kimi sakuranın altında hanamini qeyd edirlər.[5] Ueno Parkı kimi yerlərdə yozakura bunun üçün xüsusi olaraq müvəqqəti kağız fənərlər asılır.
Hanami yeyib-içmək, oynamaq və musiqiyə qulaq asmaq ilə qeyd olunur. Danqo və bento kimi xörəylər hazırlanır, həmçinin sake içmək normal sayılır. "Klyotek güllərdən artıqdır" atalar sözü yeyib-içməyi gülləri seyr etməkdən üstün tutan insanları istehza etmək üçün deyilir.[6]
Son vaxtlar Hanami festivalı xarici ölkələrdə də məşhurlaşdı, xususən ilk dəfə yaranan Çin, Koreya və Filippinlərdə.[7]
ABŞ-də da Hanami məşhurlaşdı. 1912-ci ildə Yaponiya ölkələr arasında dostluğun rəmzi kimi ABŞ-yə 3,000 sakura ağacı baöışlamışdı. Ağaclar Vaşinqtonda əkildi, 1956-cə ildə isə daha 3,800 ağac əkildi. Sakura ağacları turizm atraksionu olub hər il keçirilən National Cherry Blossom Festivalında gül açan zaman insanları cəlb edirlər.[8]
Corciyanın Makon şəhərində 300,000 sakura ağacı olduğundan bura dünyanın Albalı ağacı gülünün paytaxtı sayılır və burada hər yaz festival keçirilir.[9]
Bruklində Bruklin Botanik Bağında 1981-ci ildən Annual Sakura Matsuri Cherry Blossom Festivalı[10], Filadelfiyada[11] və ABŞ-nin başqa yerlərində də oxşar mərasimlər keçirilir.
-
Hiroşiqenin Ukiyo-e hanamisi, 1832. -
Tsukioki Yoşitoşinin "Yoshitsune və Benkei sakuranı seyr edirlər" əsəri, 1885 -
Odavara qəsrində Hanami bayramı. -
Tokionun Ueno parkında sakura gülləri. -
Sakura ağacları və kağız fənərlər. -
Hanami üçün hazırlanan xüsusi Bento xörəyi. -
Vaşinqtondaki sakura ağacları -
Makon, Corciya ştatında International Cherry Blossom Festivalı.
- ↑ ""A beginner's guide to Hanami" → How long do they bloom?". Japan-guide.com. 2022-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 20,, 2012.; excerpt, "Full bloom (満開, mankai?) is usually reached within about one week after the opening of the first blossoms (開花, kaika?)."
- ↑ Varley, H. Paul. Japanese Culture (4th). University of Hawaii Press. ISBN 978-0-8248-2152-4. 2000. 73–74.
- ↑ Akasegawa, Gempei. Sennin no sakura, zokujin no sakura: Nippon kaibo kiko (Japanese). JTB Nihon Kotsu Kosha Shuppan Jigyokyoku. ISBN 978-4-533-01983-8. Cited at Cyber Sakura Watching, Osaka Seikei University, Kyoto, Japan. 2000. (#apostrophe_markup)
- ↑ Tetsuya, Ito. "Genji Monogatari" (Japanese). The Japanese Literature Project online. August 24, 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 15, 2007.
- ↑ Gecə hanamisi yozakura adlanır (夜桜, hərfi "gecə sakurası").
- ↑ About.com, "Proverbial flower" → Hana yori dango 花より団子 Arxivləşdirilib 2014-08-28 at the Wayback Machine; retrieved 2012-6-20.
- ↑ "Spring flower festival events". Seoul Metropolitan Government. May 25, 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 18, 2007.
- ↑ "National Cherry Blossom Festival". Official Site. May 16, 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 16, 2007.
- ↑ "International Cherry Blossom Festival Online". Official Site. July 11, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 16, 2007.
- ↑ "Brooklyn Botanic Garden Celebrates Hanami". Brooklyn Botanic Garden, Brooklyn, New York. August 8, 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 17, 2007.
- ↑ "Subaru Cherry Blossom Festival of Greater Philadelphia". Japan America Society of Greater Philadelphia, Philadelphia, Pennsylvania. August 26, 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 17, 2007.
- Hanami Fun Facts Arxivləşdirilib 2012-03-27 at the Wayback Machine—Japanzine: Field Guide to Japan by Zack Davisson
- Hanami Manners 101 Arxivləşdirilib 2012-02-05 at the Wayback Machine—Japanzine by Emily Millar
- Cherry Blossom Viewing: Japan Mint Arxivləşdirilib 2007-05-23 at the Wayback Machine
- Hanami - Cherry Blossom Viewing in Japan
- Seasons In Japan - Cherry Blossoms (sakura)—Japan Visitor