Gülhanə parkı

Gülhanə Parkı, Osmanlı imperiyası dönəmində Topqapı sarayının xarici bağçası və içində bir qoruq və qızılgül bağçalarını saxlayardı. Türk tarixində demokratikləşmənin ilk konkret addımı olan Tənzimat fərmanı, 3 noyabr 1839-cu ildə Abdülmecit dövründə Xarici İşlər Naziri Mustafa Rəşid Paşa tərəfindən Gülhanə parkında oxunmuşdur və bu səbəblə Gülhanə Xətti Hümayunu da deyilir.

İstanbul şəhərinin başçısı Cəmil Paşa (Toppuzlu) zamanında düzəldilərək 1912-ci ildə park halına gətirildi və xalqa açıldı. Ümumi sahəsi 163 dönüm (918,393 mt2lik qədim bir sahə ölçüsüdür. Günümüzdə isə 1000 mt2 sahəyə bərabər olan dekar yerinə istifadə edilir) qədərdir. Parkın girişində sağ tərəfdə İstanbul mer və bələdiyyə sədrlərinin büstləri var. Parkın ortasından iki tərəfi ağaclı yol keçir. Bu yolun sağında və solunda istirahət yerləri, uşaq bağçası var. Boğaza doğru qıvrılaraq yenən yoxuşun dərhal sağında bir Aşıq İbrahim heykəli, yoxuşun sonuna doğru bir az yuxarı hissədə isə Romalılardan qalma Qotlar sütunu vardır.

Sarayburnu parkı qismi qədimdən Sirkəci dəmir yolu xətti üstündən bir körpüylə baş parka bağlıydı. Bu qism sonradan sahilyolu (1958) ilə parkdan ayrılıb. Sarayburnu hissəsində Atatürkün Respublikadan sonra tikilən ilk heykəli (3 oktyabr 1926) yerləşir. Heykəl, Avstraliyalı memar Kripel tərəfindən aparılmışdır. Atatürk, halqa latın hərflərini halqa ilk dəfə bu parkda 1-ci İl 1928 sentyabr tarixində göstərdi. Atatürkün nəşi Ankaraya göndərilərkən, İstanbuldakı son tədbir Gülhanə Parkının Sarayburnu hissəsində 19 noyabr 1938-ci il tarixində keçirilib. Tabut, top arabasından 12 general tərəfindən alınaraq Yavuz zirehinə aparılmaq üçün sahildəki bir barjaya yanaşan zəfər destroyerinə qoyulub.

İllərlə çox pis və xarab bir şəkildə yerləşən park 2003-cü ildə İstanbul Böyükşəhər Bələdiyyəsi tərəfindən bərpa edilərək, keçmiş günlərini itirməyəcək bir vəziyyətə gətirildi.

Ayrıca 25 may 2008-ci ildə Gülhanə parkı içindəki Has ahırlar binasında, İstanbul İslam Elm və Texnologiya Tarixi Muzeyi xidmətə başlamışdır.

• GÜLHANE PARKI Arxivləşdirilib 2012-12-21 at Archive.today