Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Frizbi

  • Məqalə
  • Müzakirə

Frizbi, həmçinin uçan disk və ya sadəcə disk adlandırılır — adətən enjeksiyon qəlibləmə üsulu ilə hazırlanmış plastikdən düzəldilən, təxminən 20–25 santimetr (8–10 düym) diametrə malik və kəskin çıxıntılı kənarı olan sürüşən bir oyuncaq və ya idman alətidir. O, əyləncə və yarış məqsədilə atılıb-tutulmaq üçün, məsələn uçan disk oyunlarında istifadə olunur. Diskin forması en kəsiyində aeroprofil formasındadır ki, bu da onun hava axını zamanı sürtünməni azaltmaqla və qaldırıcı qüvvəni artırmaqla uçmasına imkan verir. Diskin fırladılması ona jiraskopik sabitlik qazandırır, bu da onun dəqiq nişan alınmasını və uzaq məsafəyə atılmasını mümkün edir.

Uçan disklərin geniş çeşidi mövcuddur. Disk qolfu üçün nəzərdə tutulmuş disklər adətən daha kiçik, lakin daha sıx materialdan hazırlanır və ultimate frizbisi ilə müqayisədə daha fərqli uçuş xüsusiyyətlərinə sahib olur — bu da sabitliyi və məsafəni artırmaq və ya azaltmaq məqsədi daşıyır. Ən uzaq qeydiyyata alınmış disk atışı David Wiggins Jr. tərəfindən həyata keçirilib və məsafə 338 metr (1,109 ft) təşkil edib.[1] Disk it idmanlarında isə daha yavaş uçan və daha elastik materialdan hazırlanmış disklərdən istifadə olunur ki, bu da it dişinə qarşı daha davamlı olmaqla yanaşı, heyvana xəsarət yetirməmək məqsədi daşıyır. Uçan halqalar da mövcuddur və onlar adətən ənənəvi uçan disklərlə müqayisədə xeyli uzaq məsafəyə uça bilir. İşıqlı disklər isə fosforlu plastikdən hazırlanır və ya içərisində kimyəvi işıq saçan maye və ya batareya ilə işləyən LED-lər yerləşdirilir ki, qaranlıqda oynamaq mümkün olsun. Bəzi disklər isə müəyyən sürətə çatdıqda fit səsləri çıxarır.

Frizbi termini tez-tez bütün uçan diskləri təsvir etmək üçün ümumi mənada istifadə olunur, lakin Frizbi əslində Vam-O oyuncaq şirkətinə məxsus qeydiyyatdan keçmiş ticarət nişanıdır.[2] Bu hüquqi qoruma səbəbindən altmativ frizbi və ya disk qolfu kimi təşkilatlanmış idman növləri "Frizbi" sözündən istifadə edə bilmirlər.[3][4]

Mündəricat

  • 1 Tarix
  • 2 Uçan disk növləri
    • 2.1 Altmativ disk
    • 2.2 Disk qolfu
    • 2.3 Sərbəst disk
  • 3 Disk idmanları
    • 3.1 İki diskli meydança oyunu
    • 3.2 Disk it
    • 3.3 Disk qolfu
    • 3.4 Sərbəst yarışlar
    • 3.5 Qoltmativ
    • 3.6 Qats
    • 3.7 KanJam
    • 3.8 Altmativ
  • 4 Disk-qanad Aerodinamikası
    • 4.1 Nəzəriyyə
    • 4.2 Disk-qanad Aerodinamikası üzrə Tədqiqat
  • 5 Həmçinin bax
  • 6 Qeydlər
  • 7 İstinadlar
  • 8 Mənbələr
  • 9

Tarix

 
Uçan disk havada
 
Uçan diskin tutulması

Frizbilər 1930-cu illərin sonlarında amerikalı ixtiraçı Valter Frederik Morrison tərəfindən icad olunmuşdur. Morrison və onun gələcək həyat yoldaşı Lusil 1937-ci ildə Şükran Günü yeməyindən sonra popkorn qabının qapağını bir-birlərinə atmaqla əylənirdilər. Tezliklə, Los Anceles yaxınlığındakı bir çimərlikdə tort qabını atıb-tutarkən bir nəfərin ona 25 sent təklif etməsi ilə yüngül uçan disklərə bazar olduğunu kəşf etdilər.[5]

2007-ci ildə The Virginian-Pilot qəzetinə verdiyi müsahibədə Morrison bu hadisəni o dövrdə tort qabının qiyməti olan 5 sentlə müqayisə edərək belə demişdi:

  "Bu fikrin yaranmasına səbəb oldu, çünki beş sentə tort qabı ala bilirdin, amma çimərlikdə insanlar ona 25 sent ödəməyə hazır idilər — bu isə artıq bir biznes idi."[6]  

Morrisonlar bu işə İkinci Dünya Müharibəsinə qədər davam etdilər; həmin vaxtda Walter P-47 Thunderbolt təyyarələrini idarə edən Hərbi Hava Qüvvələrində xidmət etmiş və sonra hərbi əsir düşmüşdü.[6] Müharibədən sonra Morrison aerodinamik baxımdan təkmilləşdirilmiş bir uçan disk dizayn etdi və ona məşhur yarış atı Whirlawayın adını daşıyan Whirlo-Way adını verdi.[5] O, biznes tərəfdaşı Warren Franscioni ilə birlikdə 1948-ci ildə dizayn dəyişiklikləri və bir neçə prototiplə aparılmış sınaqlardan sonra ilk plastik diskləri istehsal etməyə başladılar. Kenneth Arnold-un naməlum uçan obyekt müşahidəsi xəbərlərindən sonra bu disklərə "Flyin-Saucer" adını verdilər.[6]

Virginian-Pilot qəzetinə danışan Morrison dedi: "Biz yarmarkalarda çıxış edərək onu nümayiş etdirirdik." Bir dəfə onlar, kənardan birinin "bu adamlar diskləri havada tutmaq üçün teldən istifadə edir" dediyini eşidiblər.[6] Buna görə də belə bir satış sloqanı hazırlamışdılar: "Flyin' Saucer pulsuzdur, amma görünməz teli 1 dollardır." [7] "Elə orada anladıq ki, biz bu şeyləri sata bilərik," – deyə o bildirmişdi, çünki insanlar bu disklərə həvəs göstərirdilər.[6]

Morrison və Franscioni 1950-ci ilin əvvəllərində tərəfdaşlıqlarını bitirdilər,[6] və Morrison 1954-cü ildə "Flyin Saucers" (1953-cü ildən sonra defissiz yazılırdı) almaq və satmaq üçün American Trends adlı öz şirkətini qurdu. Bu disklər ilkin istehsalçı olan Southern California Plastics şirkəti tərəfindən elastik polipropilen plastikdən hazırlanırdı.[5] O, öz diskini daha ucuz qiymətə istehsal edə biləcəyini anladı və 1955-ci ildə Pluto Platter adlı yeni bir model hazırladı – bu, bütün müasir uçan disklərin prototipi oldu. O, bu modelin hüquqlarını 23 yanvar 1957-ci ildə Wham-O şirkətinə satdı.[5][a]

1957-ci ilin iyun ayında Wham-O şirkətinin həmtəsisçiləri Richard Knerr və Arthur "Spud" Melin diski "Frisbee" adı ilə brendləşdirdilər. Onlar bu adı seçdilər, çünki kollec tələbələrinin Pluto Platter-ə belə müraciət etdiklərini öyrənmişdilər.[10] Bu ad Connecticut ştatında yerləşən piroq istehsalçısı Frisbie Pie Company-dən götürülmüşdü.[11] Şirkət Yale Universitetinə piroq tədarük edirdi və tələbələr həmin piroqların boş qablarını — üzərində şirkətin loqosu olan qabları — tullanmaqla məşğul olurdular. Morrison və həyat yoldaşının 1937-ci ildə etdiyi kimi.[6]

 
1972-ci ildə Kanada Açıq Frisbee Çempionatında istifadə olunmuş, ilk dəfə idman diski kimi istehsal edilən Professional Model Frisbee. Turnir Toronto şəhərində keçirilmişdi.

1957-ci ilin noyabr ayında Frizbi, ehtimal ki, tarixdə səhnəyə qoyulmuş ilk rok musiqili tamaşa olan Anything & Everything əsərində yer aldı. Tamaşanın müəllifi Ted Nelson idi. Frizbi oyunu "Friz Me the Frisby" adlı mahnıda təsvir olunur. Mahnı zamanı Frizbi tamaşaçılar arasında "stooges" (aktyor köməkçiləri) tərəfindən ötürülürdü. Bu səhnə oyunu tamaşaçılara tanıtmaq məqsədilə xüsusi hazırlanmışdı.[12]

1964-cü ildə Ed Headrick Wham-O şirkətinə baş menecer və marketinq üzrə vitse-prezident vəzifəsinə təyin olundu. Headrick Pluto Platter-in formasını yenidən dizayn etdi — əsasən, planet adlarını qəlibdən çıxartmaq üçün — lakin bu dəyişiklik nəticəsində təsadüfən diskin kənar qalınlığı və kütləsi artırıldı. Bu isə daha dəqiq atış üçün uyğun olan, idarəolunması asan bir disk yaratdı.[13]

 
Ed Headrick-in küllərinin bir hissəsini saxlayan xatirə diski, Ripley's Believe It or Not!, London-da sərgilənir.

Wham-O marketinq strategiyasını dəyişərək Frizbi-nin yeni bir idman növü kimi təbliğinə başladı və satışlar artdı. 1964-cü ildə ilk peşəkar model satışa çıxarıldı. Headrick onun dizaynına patent aldı; bu modelin üzərində ucaldılmış relyefli çıxıntılar ("Headrick halqaları") var idi və onların uçuşu sabitləşdirdiyi iddia olunurdu.[14]

Headrick Frizbi idman növlərinin atası kimi tanınmağa başladı;[15] o, Beynəlxalq Frisbee Assosiasiyasını təsis etdi və Dan Roddick-i onun rəhbəri təyin etdi. Roddick müxtəlif Frizbi idman növləri, o cümlədən Fristayl, Guts, Double Disc Court və ümumi yarışlar üçün Şimali Amerika Seriyası (NAS) turnir standartlarını formalaşdırmağa başladı.[16] Headrick sonradan disk qolfu idman növünün inkişafına da kömək etdi; bu oyun əvvəlcə Frizbi ilə oynanılırdı, daha sonra isə daha aerodinamik, kənarları əyilmiş disklərlə davam etdirildi. O, bu idman üçün standartlaşdırılmış hədəflər – dirək çuxurları icad etdi.[17][18] Headrick vəfat etdikdən sonra kremasiya olundu və onun külləri xatirə disklərinə tökülərək ailə üzvlərinə və yaxın dostlara verildi[19] və Ed Headrick Xatirə Muzeyinin xeyrinə satışa çıxarıldı.[20]

1998-ci ildə Frizbi Milli Oyuncaq Şöhrət Zalına daxil edildi.[21] Bundan əlavə, dünyanın bir çox yerində çempionatlar təşkil olunmağa başladı və bu idman növü çox məşhurlaşdı. İspaniyadan doqquzqat çempion Miguel Larrañaga Frizbi atmaq üzrə aparıcı ustalardan biri hesab olunur.

Uçan disk növləri

Uçan disklər, həmçinin "frizbilər" kimi tanınır, disk idmanının müxtəlif sahələri arasında alternativləri optimallaşdırmaq məqsədilə fərqli məqsədlər üçün istehsal olunan variasiyalara malikdir. Üç əsas kateqoriya var: altmativ disk, qolf diski və sərbəst diski.[22]

Altmativ disk

 
Bir ultimate frisbee diskidir.

Altmativ disklər Altmativ idmanında istifadə üçün hazırlanır. Altmativ disklər davamlı plastikdən (çox vaxt polietilen) hazırlanır və maksimum məsafəyə və dəqiqliyə atılmaq üçün dizayn edilir.[23]

Altmativ diskin standart diametri 27.3 santimetr (10.75 düym) və çəkisi 175 qramdır.[24] Rəqabətli istifadələrdə WFDF və ya digər rəsmi təşkilatlar disk standartlarını müəyyən edir ki, keyfiyyət təmin olunsun.[25]

Disk qolfu

 
Disk qolfu diskleri hədəfdə.

Başqa bir uçan disk növü disk qolfu diskidir, hansı ki disk qolfu idmanında istifadə olunur. Disk qolfu diskleri ölçü və forma baxımından altmativ disklərinə oxşardır, amma çəkiləri və dizaynları fərqlidir.[26] Disk qolfu disklerinin hazırlanmasında polipropilen materialından istifadə olunur.[27] Disk qolfunda üç əsas disk növü var: sürücülər, orta məsafə diskləri və putterlər.[28]

Hər bir növ xüsusi məqsəd üçün dizayn olunub: sürücülər uzaq məsafəyə atışlar üçün, orta məsafə diskləri daha nəzarətli atışlar üçün, putterlər isə hədəfə qısa və dəqiq atışlar üçün istifadə olunur.[29] Disk qolfu disklərinin kənarları altmativ frizbi disklərinə nisbətən daha kəskin olur ki, bu da külək müqavimətini azaltmağa kömək edir.[30]

Disk qolfu disklərinin hər bir növü yüzlərlə variasiyaya malikdir, lakin disklərin ölçüsünə dair vahid tələb mövcuddur: disk qolfu disklerinin minimum diametri 21 cm (8.3 düym)-dır.[31]

Sərbəst disk

 
Freestyle diski

Sərbəst disklər uça bilən disklərin başqa bir variasiyasıdır və sərbəst disk yarışlarında istifadə olunur. Bu disklər adətən digər disklərdən kiçik və yüngüldür. Əksər freestyle disklərin diametri 25.5 santimetr (10.0 düym) və ya daha az, çəkisi isə təxminən 160 qram olur, lakin bu performans edən şəxsin ehtiyacına görə dəyişə bilər.[32]

Disk idmanları

İlk Frizbi yarışları — IFT guts yarışları Şimali Miçiqanda, 1972-ci ildə Kanadanın Toronto şəhərində keçirilən Canadian Open Frisbee Championships, 1974-cü ildə Vankuverdə keçirilən Vancouver Open Frisbee Championships, 1974-cü ildə Nyu-Cersi ştatında keçirilən Octad, 1974-cü ildə Nyu-Yorkun Rochester şəhərində keçirilən American Flying Disc Open və 1974-cü ildə Kaliforniyanın Pasadena şəhərində keçirilən Dünya Frizbi Çempionatları frizbinin yeni disk idmanı kimi təqdim olunduğu ən erkən yarışlar hesab olunur. Bu turnirlərdən əvvəl Frizbi oyuncaq kimi qəbul edilirdi və əyləncə üçün istifadə olunurdu.[33]

İki diskli meydança oyunu

İki diskli meydança oyunu 1974-cü ildə Cim Palmeri tərəfindən ixtira edilərək təqdim olunub,[34] bu idman iki uçan disk və iki oyunçudan ibarət iki komandadan ibarətdir. Hər bir komanda öz meydançasını qoruyur və uçan diski rəqib meydançasına çatdırmağa çalışır.

Disk it

İtlər və onların insan diski atanları məsafədən tutma və müəyyən mənada koreoqrafiyalı sərbəst tutma kimi yarışlarda iştirak edirlər.[35]

Disk qolfu

Bu, fərdi oyunçuların uçan diski hədəf dirəyindəki dəlikə atması ilə oynanan dəqiqlik və doğruluq idmanıdır. 1926-cı ildə Kanadanın Saskaçevan əyalətində, Bladworth şəhərində Ronald Gibson və onun Bladworth ibtidai məktəbi dostları metal qapaqlarla "Tin Lid Golf" adlı oyun oynayıblar.[36] 1976-cı ildə disk qolfu oyunu Wham-O şirkətindən Ed Headrick tərəfindən ixtira edilən və inkişaf etdirilən "pole hole" adlı hədəflərlə standartlaşdırılıb.[37]

Sərbəst yarışlar

1974-cü ildə sərbəst yarışları Ken Westerfield və Discraft şirkətindən Jim Kenner tərəfindən yaradılıb və təqdim olunub. İki və ya üç oyunçudan ibarət komandalar musiqi müşayiəti ilə yaradıcı atış və tutma texnikalarından ibarət rutini nümayiş etdirərək qiymətləndirilirlər.[38]

Qoltmativ

Altmativ-dən törəyən yarım meydança disk oyunu, hot box oyununa bənzəyir. Məqsəd oyunda diski ötürərək irəli aparmaq və uça bilən diski kiçik xal sahəsində yoldaşına ataraq xal toplamaqdır.[39]

Qats

Qats oyunu 1950-ci illərdə Healy qardaşları tərəfindən ixtira olunub və Beynəlxalq Frisbee Turnirində (IFT) Eagle Harbor, Michigan inkişaf etdirilib. İki komanda, hərəsi bir-dən beş üzvdən ibarət, meydançanın qarşısında paralel xətlərdə duraraq rəqib komandanın üzvlərinə uçan disk atırlar.[40]

KanJam

 
Bir kişi KanJam oynayır.

Uça bilən diski atmaq və əks etdirməklə, hədəfə vurmaq və ya daxil olmaqla xal qazanan patentli oyun. Oyun komanda dəqiq olaraq 21 xal topladıqda və ya diski "chog" edərək dərhal qalib gəldikdə sona çatır.[41]

Altmativ

Ən geniş yayılan disk oyunu 1960-cı illərin sonlarında Joel Silver və Jared Kass tərəfindən başlanıb. 1970-ci illərdə Dan Roddick, Tom Kennedy və Irv Kalb tərəfindən Ultimate Players Association təsis edilərək təşkilatlanmış idman növünə çevrildi.[42]

Oyunun məqsədi diski ötürərək irəli aparmaq və sonunda rəqib komandanın son zonasında yoldaşa ötürməklə xal qazanmaqdır. Oyunçular diski tutarkən qaça bilməzlər.[43]

Disk-qanad Aerodinamikası

Nəzəriyyə

Frizbilər aerodinamik olaraq disk-qanad kimi xarakterizə olunur. Profil ümumilikdə əksər qanadlar kimi aerodinamik qanada bənzəsə də, disk-qanad uçuşu digər qanad quruluşlarından fərqlidir, çünki diskdə tipik uçuş zamanı təzyiq mərkəzi disk üçün kütlə mərkəzindən irəlidə yerləşir. Buna görə də, diskin dönmə hərəkətindən yaranan sabitləşdirici jiroskopik təsirlər olmadan frisbinin hərəkət istiqaməti ətrafında fırlanmaq meyli olur.[44]

Disk-qanadın aerodinamik uçuşu əsasən iki dəyişən komponentdən ibarətdir: Qaldırma əmsalı (CL) və Sürtünmə əmsalı (CD). Onlar aşağıdakı kimi idarə olunur.

C L = C L 0 + C L α α {\displaystyle C_{L}=C_{L0}+C_{L\alpha }\alpha }  

C D = C D 0 + C D α α 2 {\displaystyle C_{D}=C_{D0}+C_{D\alpha }\alpha ^{2}}  

Burada CL0 və CD0 hava qanadının əsas kaldırma və sürtünmə dəyərləridir, geometriyası, həmçinin CD0 üçün dəri sürtünməsi və təzyiq sürtünməsi əsasında müəyyən olunur[6]. Digər iki parametr, CLα və CDα, kaldırım və sürtünməyə açı (α) dəyişdikcə təsir edən amillərdir.[45]

Disk-qanad üçün ümumi kaldırım və sürtünmə aşağıdakı tənliklərlə hesablana bilər:

L = A v 2 C L ρ / 2 {\displaystyle L=Av^{2}C_{L}\rho /2}  

D = A v 2 C D ρ / 2 {\displaystyle D=Av^{2}C_{D}\rho /2}  

Burada ρ havanın sıxlığı, A frisbinin səth sahəsi, v isə frisbinin sürətidir. Qeyd olunur ki, demək olar ki, bütün hesablamalarda hava qanadı disk kimi təxmini götürülür və A dairə sahəsinin standart düsturu ilə hesablanır.[45]

Aerodinamikaya təsir edən başqa bir amil frizbinin pitching moment momentidir. Bu, uçuş zamanı frisbinin ön və arxa hissələri arasındakı kaldırma qüvvəsinin balanssızlığından yaranır və frisbinin təyyarə bucağının (AOA) dəyişməsinə səbəb olur. Bu səbəbdən, uçuş müddətində kaldırım, sürtünmə, AOA, x, y, z istiqamətlərində sürət və x, z istiqamətlərində sürətlənmə dəyişir.[46]

Z istiqamətində sürət və sürətlənmənin dəyişməsi Robins-Magnis qüvvəsi adlı qüvvənin frisbi üzərində təsiri nəticəsində yaranır.[46] Diskə spin verildikdə, frisbi yerə nisbətən əyri trayektoriya ilə hərəkət edən bir qüvvə ilə qarşılaşır. Buna görə də, frisbiyə verilən spinə görə, z istiqamətində sürət olmasa belə, frisbi atanın soluna və ya sağına uzaq sürüşə bilər.[44][45][47]

Bir az spin frizbinin sabit uçuşu üçün zəruridir, çünki bu, frisbinin hava içində öz-özünə sabitləşməsinə və hamar uçuşuna imkan verən bucaq momenti (angular momentum) yaradır. Spin frizbinin havada jiroskop kimi davranmasına səbəb olur. Frizbinin təyyarədə təcrübə etdiyi roll dinamikası və momentləri isə uçuş dinamikasına çox az təsir göstərir.[46]

Disk-qanad Aerodinamikası üzrə Tədqiqat

Uçan disklərin əsas aerokosmik tətbiqlərdə məhdud istifadə olunması səbəbindən, onların tədqiqi və öyrənilmə prosedurları ənənəvi qanad formaları ilə müqayisədə daha az mövcuddur.

Mövcud tədqiqat materiallarında ortaq məqam budur ki, disk trayektoriyaları və performansı üzrə nəzəri nəticələr sahədə toplanan məlumatlarla yoxlanılır. Peşəkar altmativ və disk qolf oyunçuları üstünlük təşkil edir, çünki onların atış sürətləri və açıları daha sabit olur.[48] Məsələn, tədqiqatçılar atış sürəti verilmiş gücsüz disk üçün nəzəri maksimum məsafəni tapmaq üçün 2D uçuş dinamikası təxmini yaratdılar və bunu sahə testləri ilə yoxladılar.[49]

Mənbələr razıdır ki, frizbinin trayektoriyasını idarə etməklə eniş nöqtələrinin təkrar edilə bilməsi spin sürətinin frisbinin kaldırımına və əyriliyinə təsirinin başa düşülməsinə bağlıdır. Bir tədqiqat duman tel vizuallaşdırması və zərəcik təsviri velocimetrisi ölçmələrindən istifadə edərək göstərdi ki, spin sürəti diskin aerodinamik sürtünməsinə az, lakin gözə çarpan təsir göstərir. Aşağı açı (5 dərəcədən aşağı) zamanı, arxa ucdakı fırlanan vorteksin gücü spinli və spinsiz testlərdə dəyişmədi. Lakin yüksək bucaqlarda döndürmə böyük vorteks sahəsi yaradır və bu sürtünməni artırır.[50] Oxşar eksperimentdə, fərqli frisbi dizaynında spin bütün səviyyələrdə kaldırmanı artırdı, lakin kaldırmanın artımı açı ilə tərs mütənasib idi.[51]

Həmçinin bax

  • Bumeranq

Qeydlər

  1. ↑ Bu tarixdə şirkətin Frisbee istehsalına başladığı tez-tez səhvən qeyd edilir,[8] lakin istehsal əslində bir neçə ay sonra başlamışdı.[9]

İstinadlar

  1. ↑ "Flying Disc World Records". İstifadə tarixi: November 13, 2014.
  2. ↑ "8 Common Words That Are Still Trademarked". Merriam-Webster (ingilis). İstifadə tarixi: 2022-06-24.
  3. ↑ "Overview of Trademark Law: Can trademark rights be lost?".
  4. ↑ "Losing Grip on the Frisbee". June 23, 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 21, 2011.
  5. ↑ 1 2 3 4 Kennedy, Phil. "The History of the Frisbee" (PDF). Wormhole Publishers. December 1, 2017 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: January 19, 2019.
  6. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Swift, Earl. "50 years later, Frisbee still flying high". The Virginian-Pilot. 2007-05-27. 2016-03-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-07-28.
  7. ↑ Walsh, Tim. Timeless Toys: Classic Toys and the Playmakers Who Created Them (ingilis). Andrews McMeel Publishing. October 2005. səh. 138. ISBN 9780740755712.
  8. ↑ Latson, Jennifer. "How Frisbees Got Off the Ground". Time. January 23, 2015. İstifadə tarixi: January 19, 2019.
  9. ↑ Eisenhood, Charlie. "On This Day: Wham-O Acquires Rights to Frisbee in 1957 | Livewire". Ultiworld. January 23, 2017. İstifadə tarixi: January 19, 2019.
  10. ↑ "'Frisbee' Marks 50th Anniversary of Name Change". CTVglobemedia. June 16, 2007. November 1, 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 19, 2007.
  11. ↑ "Frisbee Inventor Dies at 90 - CNN.com". CNN. February 12, 2010. İstifadə tarixi: May 2, 2010.
  12. ↑ "Script for first rock musical, 1957". November 22, 1957.
  13. ↑ Morrison, Fred; Phil Kennedy. Flat Flip Flies Straight! True Origins of the Frisbee. Wethersfield, CT: Wormhole Publishers. January 2006. ISBN 978-0-9774517-4-6. OCLC 233974379. Fred Morrison: "Headrick məhsul dizaynına xüsusi diqqət yetirirdi… "Yeni Görünüş" Frisbee-nin qeyri-adi uğuruna böyük töhfə verdi."
  14. ↑ "The First Flight of the Frisbee: The History of the Frisbee". July 14, 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  15. ↑ Malafronte, Victor A. F. Davis Johnson (redaktor). The Complete Book of Frisbee: The History of the Sport & the First Official Price Guide. Rachel Forbes (illus.). Alameda, Cal.: American Trends Publishing Company. 1998. ISBN 0-9663855-2-7. OCLC 39487710.
  16. ↑ "History of Frisbee sport and Flying Disc freestyle". Formative Years. May 11, 2017. İstifadə tarixi: September 26, 2017.
  17. ↑ "Ed Headrick, Designer of the Modern Frisbee, Dies at 78". New York Times. İstifadə tarixi: June 14, 2002.
  18. ↑ "The History of Disc Golf". Discgolf.com. October 30, 2001. İstifadə tarixi: December 27, 2011.
  19. ↑ "7 innovators who had their ashes turned into their obsessions". Business Insider.
  20. ↑ Steady Ed Memorial Discs Disc Golf Association
  21. ↑ Wham-O. "Wham-O Frisbee Disc". 2015. 2015-05-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-26.
  22. ↑ "Disciplines". WFDF (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-02-15.
  23. ↑ Shields, Laura G. "Building the Ultimate Ultimate Disc". Scientific American Blog Network (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-02-16.
  24. ↑ "极限飞盘选购指南". 深圳市飞盘运动协会 (çin). İstifadə tarixi: 2023-02-16.
  25. ↑ "Disc Standards | USA Ultimate" (ingilis). 2020-11-06. İstifadə tarixi: 2023-02-27.
  26. ↑ Wilson, Nicholas. "How Discs Are Made". Rogue Discs (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-02-16.
  27. ↑ Red. "How Disc Golf Discs are Made: The Complete Guide". DiscGolfNOW.com (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-02-27.
  28. ↑ "Disc Golf Equipment | Northeast Texas Community College". www.ntcc.edu. İstifadə tarixi: 2023-02-15.
  29. ↑ Bestdiscgolfers. "How Disc Golf Discs Are Made?". Best Disc Golfers (ingilis). 2018-10-12. İstifadə tarixi: 2023-02-16.
  30. ↑ "Disc Dimensions". Spilman Park Disc Golf Club (ingilis). February 27, 2023 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-27.
  31. ↑ dgentry. "Current Disc Golf Equipment Manufacturer Guidelines". Professional Disc Golf Association (ingilis). 2008-09-11. İstifadə tarixi: 2023-02-26.
  32. ↑ "Freestyle". WFDF (ingilis). İstifadə tarixi: 2023-02-15.
  33. ↑ "History of Frisbee and Flying Disc freestyle". Development of Frisbee and disc sports. May 11, 2017. İstifadə tarixi: October 6, 2018.
  34. ↑ "Jim Palmeri". Hall of Fame. January 2, 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 1, 2014.
  35. ↑ Perry, Jeff. Disc Dogs! A Beginner's Guide (ingilis). Hyperflite. 2011. ISBN 9780981723747.
  36. ↑ "History of Disc Golf". November 22, 2018. İstifadə tarixi: November 5, 2022.
  37. ↑ DDGA. "History of Disc Golf". January 4, 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 15, 2017.
  38. ↑ FPA. "History of Frisbee and Flying Disc Freestyle". May 11, 2017. İstifadə tarixi: May 15, 2017.
  39. ↑ "Goaltimate Rules". World Goaltimate Association. İstifadə tarixi: January 19, 2019.
  40. ↑ Veale, Brandon. "Boggio boosted Guts frisbee in 1960s". The Daily Mining Gazette. July 6, 2012. March 4, 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 1, 2012.
  41. ↑ Robison, Daniel. "'Trash Can Frisbee' – a local game – goes global as KanJam". WBFO 88.7. November 2, 2012. İstifadə tarixi: April 20, 2013.
  42. ↑ "Special Merit the Johnny Appleseeds" (PDF). USA Ultimate Hall of Fame. 2015-01-22 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-08-26.
  43. ↑ "History of Ultimate Frisbee and Disc Sports". İstifadə tarixi: 2017-12-25.
  44. ↑ 1 2 Nelson, Robert C. Flight Stability and Automatic Control (2nd). Boston, Mass.: McGraw Hill. 1998. ISBN 978-0-07-046273-1.
  45. ↑ 1 2 3 "(PDF) Simulation of Frisbee Flight". ResearchGate (ingilis). 2022-08-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-05-29.
  46. ↑ 1 2 3 "Frisbee Flight Simulation and Throw Biomechanics – Biosport". research.engineering.ucdavis.edu. İstifadə tarixi: 2025-05-29.
  47. ↑ Baumback, Kathleen. "The Aerodynamics of Frisbee Flight". Undergraduate Journal of Mathematical Modeling: One + Two. 3 (1). May 2013. doi:10.5038/2326-3652.3.1.31. ISSN 2326-3652.
  48. ↑ Pozzy T., Getting More Distance — How Important Is Disc Speed, Disc Golf World News, No. 57, Spring 2001.
  49. ↑ Lissaman P. B. S., The Meaning of Lift, AIAA 96–0161, 34th Aero. Sci. Meet & Exhibit, Reno, NV, Jan. 1996.
  50. ↑ Higuchi H., Goto Y., Hiramoto R. & Meisel I., Rotating Flying Disks and Formation of Trailing Vortices, AIAA 2000–4001, 18th AIAA Applied Aero. Conf., Denver, CO, USA, Aug. 2000.
  51. ↑ Potts, Jonathan; Crowther, William. "Frisbee(TM) Aerodynamics". University of Manchester (ingilis). American Institute of Aeronautics and Astronautics. 2002-06-24. doi:10.2514/6.2002-3150. ISBN 978-1-62410-110-6.

Mənbələr

  • Stancil E. D. Johnson. Frisbee: A Practitioner's Manual and Definitive Treatise. Workman Publishing Company. 1975. ISBN 978-0-911104-53-0.
  • Horowitz, Judy; Bloom, Billy. Frisbee: More Than a Game of Catch. Macmillan Reference USA. 1984. ISBN 978-0-88011-105-8.
  • Norton, Gary, The Official Frisbee Handbook, New York, Toronto, London: Bantam Books, 1972
  • Danna, Mark; Poynter, Dan. Frisbee Players' Handbook. Para Pub. 1980. ISBN 978-0-915516-19-3.
  • Tips, Charles; Roddick, Dan. Frisbee, sports and games. Celestial Arts Publishing Company. 1979. ISBN 978-0-89087-233-8.
  • Tips, Charles. Frisbee by the Masters. Celestial Arts Publishing Company. 1977. ISBN 978-0-89087-142-3.
  • Morrison, Fred; Kennedy, Phil. Flat Flip Flies Straight: True Origins of the Frisbee. Wormhole Publishers. 2006. ISBN 978-0-9774517-4-6.
  • Lorenz, Ralph. Spinning flight: dynamics of frisbees, boomerangs, samaras, and skipping stones. Springer Verlag. 2006. ISBN 978-0-387-30779-4.

  Vikianbarda Frizbi ilə əlaqəli mediafayllar var.
  • World Flying Disc Federation (WFDF) – uçan disk oyunları üzrə beynəlxalq idman idarəetmə qurumu
  • Frizbi və Disk İdmanlarının Tarixi
  • Uçak Disk Muzeyi
  • Frisbini atma və tutma texnikaları
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Frizbi&oldid=8158385"
Informasiya Melumat Axtar