Fahri Kaya (15 iyun 1930, Kumanovo – 24 mart 2020, İstanbul) — Yazıçı, jurnalist, ictimai-siyasi xadim, dövlət adamı.
| Fahri Kaya | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 15 iyun 1930 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 24 mart 2020 (89 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | ədəbi tənqidçi, yazıçı |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Fahri Kaya 1930-cu ilin iyun 15-də Balkan Türklərindən Mustafa Əfəndinin ailəsində dünyaya gəlib. Mustafa Əfəndi Kumanova kəndində Türkcə "İşıq" adlı ibtidai məktəbi açmış və iki il həmin məktəbə müdirlik etmişdi. Fahri kiçik yaşlarında Muqəddəs Xocanın açdığı məktəbə Quran oxumağı və islamın ilk təməllərini öyrənib.
Fahri Kaya Makedoniya türk ədəbiyyatında şair, hekayə yazarı, tərcüməçi və tənqidçi kimi tanınır. Ədəbi əsərləri "Birlik" qəzetində, "Səslər", "Sevinç", "Bəy" jurnallarında dərc olunub. Daha çox uşaqlar üçün yazdığı şeirləri Yürü Aydınlığa (1951), Köydən Səslər (Skopye, 1958) və Hoşça Kalın (Skopye, 1965, 1991) kitablarında çap olunub. Onun "İlk Adımlar" (Skopye, 1952) kitabı Makedoniyada nəşr olunan türk uşaq şeirlərinin ilk kitabıdır. Kaya uşaqlar üçün yazdığı hekayələri də Gülə Gülə kitabında (Skopye, 1978) toplayıb. O, antologiyalar və tərtiblər üzərində işləmiş, onları Eski Yuqoslavya’da Çağdaş Türk Şiiri (Köhnə Yuqoslaviyada Çağdaş Türk Şiiri, İstanbul, 1992) və Yuqoslaviya Türk Hikayesi (Skopye, 1990) kitablarında nəşr etdirmişdir. O, "Çağdaş Türk Şeiri Antologiyası"nı makedon dilinə tərcümə edib. O, ölkəmizdə az tanınan Bosniya ədəbiyyatı antologiyasını da nəşr etdirmişdir (Bosniya ədəbiyyatı antologiyası, 1997). Fahri Kaya dərsliklər də hazırlayıb. O, həmçinin resenziyalar və tənqidi məqalələr dərc edib[1].
Fahri 1950-ci ildə Üsküp Unversitetinin filologiya fakültəsinə qəbul olunsa da təhsilini Belqrad Unversitetinin Filologiya Fakültəsinin Şərqşünaslıq şöbəsində davam etdirib. Buradakı Ədəbiyatçılar Kulübüna üzv olub. İçtimai fəallığını nəzərə alaraq onu Filologiya Fakültəsinin Tələbələr Birliyinə sədr seçiblər.
Fahri Kaya birinci şeirlər kitabını "İlk adımlar’’ adlandırıb. Bu kitab, İkinci Dünya Savaşından sonra Yuqoslaviyada Türk dilində uşaqlar üçün yazılmış və çap olunmuş ilk kitab olub. Müəllifin "Köyden sesler’’ (1958), "Hoşça kalın" (1965) ve "Çocuk rüyaları" (1991) şeir kitabları uşaqların dünygörüşünün formalaşmasına, onların estetik tərbiyəsinə nə dərəcədə təsir göstəribsə, "Güle güle" (1978) və "Küçük hanım" (1997) və b. heykayələr kitabları da dillərini zənginləşməsinə, vətənsevər və hümanist ruhda böyümələrinə bir o qədər təsir göstərib. Kayanın uşaq hekayələrindən ibarət kitabları 2001-ci ildə Türkiyənin Milli Təhsil Nazirliyi tərəfindən Ankarada yenidən nəşr olunub.
Fahri Kaya 24 mart 2020-ci ildə 89 yaşında dünyasını dəyişib və İstanbulda dəfn edilib[2].
- ↑ https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fahri-kaya%7CFahri Kaya
- ↑ https://www.trtturk.com.tr/yasam/omrunu-turkcenin-yasatilmasina-adayan-yazar-fahri-kaya-uskupte-anildi_1090%7CÖmrünü Türkçe'nin yaşatılmasına adayan yazar Fahri Kaya, Üsküp'te anıldı
- Gürel, Zeki-Gürel, Nazlı Rana, Fahri Kaya, Hayatı-Sanatı-Eserleri, Berikan Yayınları, Ankara, 2010.
- Hayber, Abdülkadir, Makedonya ve Kosova Türklerinin Edebiyatı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 2001, s.193.
- https://fahrikaya.net/ (Erişim Tarihi: 22.06.2024).
- https://yenibalkan.com/tr/kultur/fahri-kaya-nin-92-dogum-yildonumu (Erişim Tarihi: 22.06.2024).
- İsen, Mustafa-Durmuş, Tuba Işınsu İsen, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fahri-kaya, (Erişim Tarihi: 22.06.2024).
- Kaya, Fahri, Gün Bugün, Yeni Balkan Yayınları, Üsküp, 2010, s.285.
- Kaya, Fahri, Seçme Yazılar, Birlik Yayımları, Üsküp, 1994, s.36.
- Kaya, Fahri, Makedonya Türklerinden İz Bırakanlar, Divan Yayıncılık, Üsküp, 2008.
- Hamzaoğlu, Yusuf, Balkan Türklüğü I, Logos A Yayınları, Üsküp, 2010.
- Nuredin, Abdülmecit, Osmanlı Sonrası Makedonya, MATÜSİTEB Yayınları, Üsküp, 2008.
- Özcan, Recai, Başka Bir Tepeden: Üsküp, Kurgan Edebiyat Yayınları, Ankara, 2014, s.66–74).
- Özcan, Recai, "Fahri Kaya ile Kuzey Makedonya Türklerinin Kültür ve Edebiyatına Dair Bir Söyleşi", Doğu Batı Dergisi, S 90, Ağustos/ Eylül/Ekim 2019.