Ester Eylam (ivr. אסתר עילם; 12 iyul 1939, Tel-Əviv, Britaniya Fələstini – 1 avqust 2023[1]) — İsraildə feminizmin yaranışından bəri onun mərkəzi fiqurlarından biri. Eylamın fəallığı və feminizm, sosial ədalət mövzusunda yazıları ona müxtəlif mükafatlar və tanınma qazandırmış, o cümlədən Yerusəlimdəki İbrani Universitetindən fəxri doktor dərəcəsi almışdır.[2]
| Ester Eylam | |
|---|---|
| ivr. אסתר עילם | |
 | |
| Doğum tarixi | 12 iyul 1939 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1 avqust 2023[1] (84 yaşında) |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | qadın hüquqları fəalı[d], sosioloq, filosof |
| Fəaliyyət illəri | 1972–2023 |
| Mükafatları | Şablon:Wikidata/P166 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Eylam 1971-ci ildə Təl-Əvivdə Feminist Hərəkatının yaradıcısı və qurucularından biri olmuş, İsraildə Cinsi Hücum Qurbanlarına Yardım Mərkəzinin və Mizrahi feminist təşkilatı olan "Ahoti - İsraildə Qadınlar üçün" təşkilatının təsisçilərindən biri olmuşdur.[3] O, İsrail feminizminin müxtəlif sahələrində, o cümlədən siyasət, mədəniyyət və təhsil sahələrində fəaliyyət göstərmişdir. Cinsi və gender zorakılığına qarşı İsraildə keçirilən mühüm tədbirlərin təşkilatçısı olmuş, həmçinin sülh uğrunda mübarizədə fəal iştirak etmişdir.[4]
Ester Saporta 12 iyul 1939-cu ildə Təl-Əvivdə, Yunanıstanın Saloniki şəhərindən olan sefard mənşəli valideynlərin ailəsində anadan olmuşdur.[5] O, Miriam (De-Mayo) və Leon Saportanın dörd övladından ikincisi idi. 1964-cü ildə psixologiya doktoru, ixtiraçı, yazıçı və icma təşkilatçısı olan Zohar Eylam ilə ailə qurmuşdur. 1972-ci ildə Təl-Əviv Universitetində psixologiya və fəlsəfə üzrə bakalavr dərəcəsi almışdır.
1980-ci ildə Eylam Təl-Əviv Universitetində sosiologiya üzrə magistr işini gender stereotipləri mövzusunda yazmışdır.[6] Bundan əvvəl professor Dafna İsrailinin rəhbərliyi altında "Yişuv Dövrünün Qadın Liderləri" mövzusunda araşdırmalar aparmış və "İsrailin Periferiya İnkişaf Şəhərləri" adlı akademik layihənin tədqiqatçılarından biri olmuşdur. 2002-ci ildə "Feminist Elmin Yaradılması: Fəlsəfə və "İctimai-Şəxsi" Fərqləndirilməsi Baxımından" adlı magistr dissertasiyasını müdafiə edərək fəlsəfə üzrə magistr dərəcəsi almışdır.[7] Eylam 1970-ci ildə iki uşaq anası olduğu zaman, qadın olduğu üçün cəmiyyətin və institutların onu necə məhdudlaşdırdığını anlayaraq gender rollarında dəyişiklik yaratmaq üçün fəaliyyətə başlamışdır.[8]
Eylam İsraildə feminizmin "qurucu analarından" biri hesab edilir. 1972-ci ildə Təl-Əvivdə ilk feminist qrup olan "Qadınların Azadlıq Qrupu"nu təsis etmiş və üç ildən sonra bu qrup qeyri-kommersiya təşkilatı kimi "İsraildə Feminist Hərəkatı"na çevrilmişdir.[9] 1992-ci ilə qədər təşkilatın sədri olmuş, ictimai maarifləndirmə tədbirləri, təhsil proqramları və media nümayəndəliyi sahəsində fəaliyyət göstərmişdir.[10] 1975-ci ildə baş nazir İtzhak Rabin tərəfindən İsraildə Qadınların Statusu üzrə Namir Komissiyasına təyin olunmuş və qadınların siyasətdə və təhsildə iştirakı ilə bağlı araşdırmalarda iştirak etmişdir.[5] 1977-ci ildə Eylam İsraildə Cinsi Hücum Qurbanlarına Yardım Mərkəzinin təsisçilərindən biri olmuş və ilk dörd il ərzində onun fəaliyyətinə rəhbərlik etmişdir. O, 1980-ci illərdə cinsi zorakılıq qurbanlarına kömək edən qaynar xəttin yaradılmasına da töhfə vermişdir.[11]
1980-ci illərdə Eylam müxtəlif sosial ədalət və feminist təşəbbüslərin qurulmasında iştirak etmişdir. 1979-1986-cı illərdə Merets Partiyasının idarə heyətinin üzvü olmuşdur.[12] Həmçinin cəmiyyətlərdə gender bərabərliyi ilə bağlı maarifləndirmə işləri aparmış, feminist psixoterapiya mərkəzləri təsis etmişdir. 1985-ci ildə Eylam İsraildə ilk dəfə təcavüzə qarşı nümayiş təşkil etmişdir. O, həmçinin feminist lobbi olan "İsrail Qadınları Şəbəkəsi"nin yaradılmasında iştirak etmişdir.[13] 1980-ci illərin sonlarında "Women in Black" sülh hərəkatında fəal olmuş və fələstinli qadınlarla dialoq və əməkdaşlıq təşəbbüslərində iştirak etmişdir.
Eylamın akademik və qeyri-akademik fəaliyyəti feminist araşdırmalarla sıx bağlı olmuşdur. O, siyasət, metodologiya, mədəniyyət və cinsi zorakılıq mövzusunda araşdırmalar aparmışdır.[14] Eylam dominant feminist diskursa tənqidi yanaşmış, onun İsrailə ABŞ-dan gətirildiyini və sinfi ayrı-seçkiliyi möhkəmləndirdiyini iddia etmişdir. Onun fikrincə, təkcə patriarxiya deyil, həm də sinif və etnik mənsubiyyət qadınlar arasında bərabərsizlik yaradır.[14] Eylam feminist nəzəriyyənin akademikləşdirilməsini tənqid edərək, bunun feminizmi aktivistlərdən uzaqlaşdırdığını və marjinal qadınların səslərinin eşidilməsinə mane olduğunu bildirmişdir.[14] O, feminist ideyaların cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrində yayılmasını və praktiki dəyişikliklərə gətirib çıxarmasını vacib hesab etmişdir.[15]
- ↑ 1 2 מחוללת שינוי ועוגן של תמיכה: נפטרה הפעילה הפמיניסטית הוותיקה אסתר עילם. Maki, 2023.
- ↑ Davis, Barry. "The Myth of Sexual Equality". Jerusalem Post. December 8, 2011. 8 March 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 February 2019.
- ↑ Ahuja, Seema. Changing Status of Jewish Women in Israel, 1948-2000. Himalaya Publishing House. 2016. ISBN 9789352621156.
- ↑ Keshet, Shula. "Dr. (hon.) Esther Eillam - Representing the Feminist Struggle in Israel Since the Early 1970s". Women's Parliament (Hebrew). April 16, 2017. 10 December 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 February 2019.
- ↑ 1 2 "Someone You Should Know - Esther Eilam". Jewish Survivors of Sexual Assault Speak Out. August 17, 2006. 12 February 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 February 2019.
- ↑ "נשים בארגוני שלום". עושות סדר (Hebrew). הטלוויזיה החברתית. March 3, 2015.
- ↑ "תמר - הנשמה מתחת לבגדים (ע"ר)". Israel Ministry of Justice. 4 October 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 February 2019.
- ↑ עילם, אסתר. "מבט אישי על ארבעים שנה של מרכז הסיוע" (PDF). 1202.org (Hebrew). איגוד ומרכזי הסיוע לנפגעות ולנפגעי תקיפה מינית. 2018. 4 October 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 11 February 2019.
- ↑ Levenkron, Nomi. The Legalization of Prostitution: Myth and Reality. Tel Aviv: The Hotline for Migrant Workers. 2007. ISBN 9789657422076.
- ↑ "פרוטוקול מס' 442 מישיבת ועדת החינוך, התרבות והספורט, הכנסת העשרים". Nevo Law (Hebrew). July 4, 2017. 4 October 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 February 2019.
- ↑ איידן, מיה. "500 משתתפות בצעדת נשים נגד גירוש מבקשי המקלט" (Hebrew). 10.TV News. March 9, 2018. 4 October 2018 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 February 2019.
- ↑ "בת"א-יפו הוקמה הרשימה היהודית-ערבית "אנחנו העיר" בשותפות עם חד"ש". Hadash (Hebrew). September 29, 2018. 28 November 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 February 2019.
- ↑ עילם, אסתר. "העידן שמעבר ל'שיטת הרבעים' - השלב הבא בהתמודדות של פמיניסטיות בישראל עם אי השוויון בין נשים". הקשת. October 2003. 4 October 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 February 2019.
- ↑ 1 2 3 Eillam, Esther. "פמיניסטית באקדמיה בשנות השבעים". Migdar - A Journal of Gender and Feminism. 1 (December 2012): 118.
- ↑ "מחוללת שינוי ועוגן של תמיכה: נפטרה הפעילה הפמיניסטית הוותיקה אסתר עילם". maki.org.il. 2 August 2023. 3 August 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 August 2023.
Vikianbarda Esther Eillam ilə əlaqədar mediafayllar var- נשים זקנות וזועמות: ראיון עם אסתר עילם, טל דקל ואורה ראובן; חוה ראוכר, ערב רב, 7 במרץ 2013
- ("Angry Old Women" - an Interview with Esther Eillam, Tal Dekel and Ora Reuven" - Erev Rav, by Hava Raucher)
- עושות סדר - נשים בארגוני שלום, פאנל בטלוויזיה החברתית — YouTube platformasında