Enriko Yosif (serb. Енрико Јосиф; d, 1 may, 1924 – 13 mart, 2003) — serb bəstəkarı, pedaqoqu və musiqi yazarı, həmçinin Serbiya Elmlər və İncəsənət Akademiyasının üzvü.[3]
| Enriko Yosif | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1 may 1924 və ya 1 aprel 1924[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 13 mart 2003[2] (78 yaşında) |
| Üzvlüyü |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
O, 1 may 1924-cü ildə Belqradda Sefard yəhudi ailəsində doğulmuşdur. Atası Moşa Yosif İtaliya və Almaniya sənayesinin ticarət nümayəndəsi və həvəskar dramaturq idi. Anası Sofiya (soyadı Fəhri) Zemun şəhərindən olan varlı ailəyə mənsub idi. Xarici dilləri yaxşı bildiyi üçün (isveçrə institutunda təhsil almışdı), tərcüməçi kimi çalışmış (serb şairlərinin şeirlərini almanca tərcümə etmiş) və Beynəlxalq PEN Klubunun üzvü olmuşdur. Jovan Duçiç və Miloş Duriç kimi ziyalılar onun dostları və əməkdaşları olmuşlar. Yosif ailəsində musiqi önəmli yer tuturdu. Enrikonun anası fortepiano çalırdı, atası isə xüsusilə opera ilə maraqlanırdı. Moşa və Sofiya Yosif hər iki oğulları – Enriko və Albertin musiqi ilə məşğul olmasını istəyirdilər, lakin məhz Enrikonun istedadı doğru şəkildə dəyərləndirildi. Çox keçmədən onun ilk şəxsi musiqi müəllimi, bəstəkar və dirijor Vladislav Qrinski oldu. Məhz bu dövrdə Enriko Yosif ilk bəstələrini yazdı.
Atasının vəfatından sonra (1937) Enriko Yosif və ailəsi üçün çətin dövr başladı. Belqradın bombalanmasından az əvvəl (1941), onlar Sarayevoya getdilər, oradan isə Dubrovnik, Split və Korçula vasitəsilə İtaliyaya köçdülər. Təqib olunmadıqları üçün 1943-cü ilə qədər orada qaldılar, sonra isə İsveçrəyə köçdülər.
Müharibədən sonra Yosif Belqradda təhsilini davam etdirdi və Birinci Belqrad Gimnaziyasını bitirdi. Belqrad Universitetinin Tibb fakültəsində təhsil almağa başlasa da, bu sahəni tezliklə tərk edərək Belqrad Musiqi Akademiyasına daxil oldu. Orada professor Milenko Jivkoviçin kompozisiya şöbəsində təhsil alaraq 1954-cü ildə məzun oldu. 1961–1962-ci illərdə Romada ixtisaslaşma kurslarında iştirak etdi. 1955–1956-cı illərdə "Voyislav Vuçkoviç" ibtidai musiqi məktəbində, 1955–1957-ci illərdə isə "Korneliye Stankoviç" orta musiqi məktəbində dərs demişdir. 1957-ci ildən etibarən müəllimi Jivkoviçin Belqrad Musiqi Akademiyasındakı fəaliyyətini assistent kimi izləməyə başladı. Jivkoviç qəfildən vəfat etdikdən sonra (1964), onun vəzifəsinə qəbul edildi. Növbəti il (1965) dosent, 1970-ci ildə dosent və 1976-cı ildə professor oldu. 1989-cu ildə təqaüdə çıxana qədər Musiqi Akademiyasında çalışdı.
1967–1968-ci illərdə Serbiya Bəstəkarlar İttifaqının prezidenti olmuşdur. 25 aprel 1991-ci ildən müxbir, 26 oktyabr 2000-ci ildən isə Serbiya Elmlər və İncəsənət Akademiyasının tam hüquqlu üzvü olmuşdur.
Enriko Yosif tələbəlik dövründə ilk bəstələrini yazdı (fortepiano üçün Dörd eskiz, xalq mövzusu əsasında improvizasiya, fortepiano üçün qısa sonata, "Lirik kvartet", "Natiq üçün parça", sopran və dörd əl fortepiano, Simfonietta) və onun məhsuldar yaradıcılığı pedaqoji fəaliyyəti ilə paralel olaraq davam etdi. O, solo alətlər üçün əsərlər, kamera musiqisi, xor və orkestrlər üçün əsərlər, eləcə də film musiqiləri yazmışdır.
Müasir (avantqard olmayan) musiqi dilinə marağı ilə yanaşı, barokko və daha əvvəlki dövrlərin səslərinə sadiq idi. Bu, onun bəstəkarlıq üslubunda və bəstə adlarında öz əksini tapır: Sonata antica, Oratorio profano da camera, Frescobaldiana, Sinfonia ricercar. Əsərlərində impressionist və milli-folklor xüsusiyyətləri də müşahidə olunur (Rustikon, Lirik simfoniya).
Özünəas melodik təxəyyülü və xüsusi instrumental rəngarəngliyi onun musiqi dilinə xarakterik cəhətlər bəxş etmişdir. Bəstəkarın fikrincə, melodiyanın özünəməxsusluğu onun üslubunun əsas xüsusiyyətlərindən biri idi. O, bütün musiqi fikirlərinin əsasını "səs", "daxili oxuma" və "melodiya" anlayışları ilə izah edirdi. Onun sənət və yaradıcılığa yanaşması fəlsəfi və poetik dərinliklə təsirlənmişdi. Bu yanaşma onun çoxsaylı əsər adlarında da əksini tapır (Zamanın xatirəsinə, Ey quş, qanadlarını yığma, Kasıyanlar, Çağırışlar, Yuxugörmələr, Şeiri danışanlar, Alovlanmalar, Azadlıqlar).[4]
Son dərəcə emosional, fəlsəfi və mənəvi təbiətə malik olan Yosif, Fyodor Dostoyevski, Nikolay Berdyayev və Martin Buberin təsiri altında olmuşdur. "Kasıyanlar" adlı çıxışlarında mənəvi həyat, Bibliya ilə ilk təmasları, Tanrı və insanlarla münasibətlərindən bəhs etmişdir. Yəhudi məsələlərinə maraq göstərsə də, Köhnə və Yeni Əhdi fərqləndirmədən "mükəmməl, bölünməz körpü" kimi görmüş və "bütün insanları qucaqlamaq" ideyasına valeh olmuşdur. Əzab və ehtiras mövzuları ilə bağlı xüsusi düşüncələri var idi. O, serb və yəhudi xalqlarının taleyi arasında bənzərliklər görmüş və belə bir "ümumbəşəri yadlaşma faciəsindən" ilham alaraq Deçanlı Müqəddəs Stefanın ölümü adlı səhnə xronikasını yazmışdır.
Yosif çıxış və yazılarının çap edilməsinə qarşı olsa da, onun ideyaları və ilham mənbələri haqqında çoxlu mənbələr mövcuddur. Onunla keçirilən çoxsaylı müsahibələr və Vladeta R. Koşutiç tərəfindən lent yazılarından hazırlanan "Daş sürüsünün peyğəmbəri" adlı mühazirə toplusu buna sübutdur.[4]
- ↑ Library of Congress Authorities (ing.). Library of Congress.
- ↑ Enriko, Eнрико Josif // Musicalics (fr.).
- ↑ "Život koji dasku znači". NIN. 20. 3. 2003.
- ↑ 1 2 3 Сајт посвећен Енрику Јосифу