Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Elmi fantastika — ədəbiyyatın və təsviri sənətin bir janrı. Bu janrda mövzu gələcəkdə baş verir və adətən elmi faktlara əsaslanır. Elmi fantastika bir növ bəşəriyyətin gələcəyini təxmin etməyə cəhd göstərir. Beləcə, bəzi müəlliflər öz əsərlərində yeni elmi terminlər ixtira edirlər. Ədəbiyyatşünaslar elmi fantastikanın bir janr olaraq tam formalaşmasını XX əsrin 20-ci illərinə aid edirlər.
- Qədim dövrlər – Yunan mifologiyasında Ay və ulduzlara səyahət mövzuları.
- XVII-XVIII əsrlər – Johan Kepler və Cyrano de Bergerac kimi yazıçılar fərziyyələrə əsaslanan elmi hekayələr yazırdılar.
- XIX əsr – Jül Vern və Herbert Uells kimi yazıçılar elmi fantastikanın əsasını qoydular.
- XX əsr – İsaak Asimov, Rey Bredberi və Artur Klark janrı daha da inkişaf etdirdi və elmi fantastikanı kütləvi populyar etdi.
- Elmi əsaslandırma – Hekayələr mövcud və ya gələcək elmi prinsiplərə əsaslanır.
- Texnoloji inkişafa dair vizyon – Süni intellekt, kosmos səyahəti və robot texnologiyaları kimi mövzular işlənilir.
- Bəşəriyyətin gələcəyi haqqında fərziyyələr – Cəmiyyətin inkişafı, sosial dəyişikliklər və etik problemlər.
- Fantastik, lakin məntiqli dünya – Utopiya və ya distopiya ssenariləri.
| Altjanr | Xüsusiyyətləri |
|---|---|
| Klassik elmi fantastika | Elmi əsaslı gələcək ssenarilər təsvir edilir. (Məsələn, Jül Vernin əsərləri) |
| Kosmik opera | Uzaq gələcəkdə və kosmosda keçən epik hekayələr. (Məsələn, "Ulduz Döyüşləri") |
| Kiberpank | Süni intellekt və texnologiyanın insan həyatına təsiri. (Məsələn, "Matrisa") |
| Distopiya | Gələcəkdə avtoritar rejimlər və sosial problemlər. (Məsələn, "1984", "Əla Yeni Dünya") |
| Alternativ tarix | Tarix fərqli axarda davam edərsə, nə baş verə bilər. (Məsələn, "Adam Yüksək Qalada") |
Elmi Fantastikanın Kino və TV-də Rolu[1]
- "Ulduz Döyüşləri" (Star Wars) – Kosmik opera janrının ən populyar nümunəsi.
- "Matrisa" (The Matrix) – Süni intellekt və virtual reallıq mövzusunda kiberpank əsəri.
- "Qara Gümbəz" (Black Mirror) – Gələcəyin texnologiyalarının insan həyatına təsirini göstərən serial.
- "Ulduz Yolu" (Star Trek) – Kosmik səyahət və elmi fantastikanın birləşdiyi mədəni fenomen.
- ↑ "Elmi Fantastika: Tarixi, Növləri və Cəmiyyətə Təsiri". Mediahub.az.