Ekstrasens — Ekstrasensor qavrayışa sahib olduğunu iddia edən şəxs. Belə insanları elmi cəhətdən sübuta yetirən bir hal yoxdur.[1]
Ekstrasens termini eyni zamanda, parapsixologoyada medium qabiliyyətlərinə, yəni telepatiya, telekinez kimi paranormal qabiliyyətlərə sahib olduğu iddia edilən şəxsləri ifadə etmək üçün istifadə edilir.
"Ekstrasens" termini ilə "psixoloq" termini arasındakı fərq odur ki, birinci terminin bədənin ruhu, ikinci terminin zehin ilə əlaqədar olmasıdır. Hal-hazırda parapsixologiya ilə məşğul olanlara parapsixoloq əvəzinə çox zaman ekstrasens deyə müraciət edirlər.
Ekstrasens termini ilk dəfə SSRİdə 1979-cu ilin oktyabrında Şüursuz Psixi Fəaliyyət Problemləri üzrə Tbilisi Simpoziumundan sonra ümumi mətbuatda məlum oldu və məruzə edən Djuna Davitaşvilinin adı ilə əlaqələndirildi. Rusiya Elmlər Akademiyasının Bextereva İnsan Beyni İnstitutu ekstrasensor qabiliyyətləri özlərinə aid edən insanlar üzərində tədqiqatlar apardı. Məsələn, Ninel Kulagina; sonradan N. Kulaginanın qabiliyyətləri "İnsan və Qanun" jurnalı tərəfindən şübhə altına alındı və o, şarlatan adlandırıldı. Lakin həmin tədqiqatlar bolqar ektrasensi Vanqa haqqında müsbət fikirlər söyləmişdi.[2]
1988-ci ildə ABŞ Milli Elmlər Akademiyası bəyan etdi ki, 130 illik elmi araşdırmalar parapsixoloji hadisələrin mövcudluğunu təsdiq edə bilmədi. Təkrarlanan tədqiqatlar onu elm kimi təsnif edən ekstrasensor qavrayışın mövcudluğunu yenə də təsdiq edə bilmədi.[3]
2008-ci ilin yanvar ayında yeni bir tədqiqatının nəticələri dərc olundu. Təcrübə telepatiyanın, ekstrasensorikanın və ya keçmişə nəzər salmağın mövcudluğunu təsdiqləmək məqsədi daşıyırdı. Buna baxmayaraq, zehni və qeyri-zehni təsirlər arasında heç bir nəzərə çarpan sinir əlaqələri tapılmadı.[4] Alimlər belə nəticəyə gəliblər ki, bu nəticələr paranormal psixi hadisələrin olmaması üçün indiyə qədər əldə edilmiş ən inandırıcı sübutlardır.[5]
- The Signet Handbook of Parapsychology, Martin Ebon
- Encyclopedia of Psychic Science, Nandor Fodor
- ↑ Internet Archive. Enhancing human performance : issues, theories, and techniques. Washington, D.C. : National Academy Press. 1988-01-01.
- ↑ "Академик Наталья Бехтерева о своем знакомстве с Вангой и Кашпировским" (ingilis). İstifadə tarixi: 2025-07-03.
- ↑ "ABŞ-dan elmi araşdırma". pmc.ncbi.nlm.nih.gov. İstifadə tarixi: 2012.03.14.
- ↑ kreidler, Marc. "Why Extraordinary Claims Demand Extraordinary Proof | Quackwatch" (ingilis). 2003-07-24. İstifadə tarixi: 2025-07-03.
- ↑ "Wayback Machine" (PDF). www.creativespirit.net. İstifadə tarixi: 2025-07-03.