Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinEdmund Qettiyer (ing. Edmund Gettier; 31 oktyabr 1927[1], Baltimor, Merilend – 23 mart 2021[2][3]) — amerikalı filosof, analitik fəlsəfə və epistemologiya sahəsində fəaliyyəti ilə tanınır.[4] O, xüsusilə 1963-cü ildə dərc etdiyi “Is Justified True Belief Knowledge?” (“Əsaslandırılmış doğru inam bilikdirmi?”) adlı qısa, lakin böyük təsirə malik məqaləsi ilə məşhurdur. Bu məqalədə Qettiyer klassik fəlsəfədə geniş qəbul edilmiş, biliyin “əsaslandırılmış doğru inam” kimi tərifinə qarşı çıxmış və sonradan “Qettiyer problemləri” adlandırılan müzakirələrin əsasını qoymuşdur.
| Edmund Qettiyer | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 31 oktyabr 1927[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 23 mart 2021[2][3] (93 yaşında) |
Qettiyerin irəli sürdüyü nümunələr göstərirdi ki, bir inam həm doğru, həm də əsaslandırılmış ola bilər, lakin buna baxmayaraq bilik hesab edilməyə bilər. Bu yanaşma epistemologiyada ciddi dönüş nöqtəsi yaratmış, bilik anlayışının yenidən nəzərdən keçirilməsinə səbəb olmuşdur. Onun işləri nəticəsində epistemologiyada alternativ bilik modelləri, o cümlədən dördüncü şərt nəzəriyyələri, reliabilizm və erdem epistemologiyası kimi yanaşmalar inkişaf etmişdir.[5][6]
Edmund Qettiyerin elmi irsi məqalələrinin sayının az olmasına baxmayaraq, fəlsəfə tarixində təsiri son dərəcə böyük olmuş və XX əsr epistemologiyasının əsas müzakirə mövzularından birini formalaşdırmışdır.[7]
Edmund Qettiyer 1927-ci ildə ABŞ-da anadan olmuşdur.[8] O, ali təhsilini Kornell Universitetində almış, daha sonra isə Ueyn Steyt Universitetidə (Wayne State University) fəlsəfə üzrə fəaliyyət göstərmişdir. Qettiyer uzun müddət akademik mühitdən kənarda qalmasına baxmayaraq, elmi nüfuzu və təsiri son dərəcə böyük olmuşdur.[5]
1963-cü ildə onun cəmi üç səhifədən ibarət olan “Is Justified True Belief Knowledge?” adlı məqaləsi nüfuzlu Analysis jurnalında dərc edilmiş və fəlsəfə tarixində dönüş nöqtəsi yaratmışdır. Bu məqalə Qettiyerin adını epistemologiyanın əsas simalarından birinə çevirmişdir.[9]
Qettiyerin irəli sürdüyü arqumentlər klassik fəlsəfədə Platon dövründən bəri geniş qəbul edilən “bilik = əsaslandırılmış doğru inam” tərifinin yetərsiz olduğunu göstərmişdir. Bu arqumentlər sonradan “Qettiyer halları” və ya “Qettiyer problemləri” adı ilə tanınmışdır.[10]
Edmund Qettiyer çox az elmi əsər dərc etsə də, onun bir məqaləsi epistemologiyada onilliklər boyu davam edən müzakirələrə səbəb olmuş, reliabilizm, erdem epistemologiyası, səbəbsəl bilik nəzəriyyələri kimi yeni yanaşmaların formalaşmasına təkan vermişdir.[11]
Qettiyer 23 mart 2021-ci ildə vəfat etmişdir. O, fəlsəfə tarixində az yazıb çox təsir göstərən nadir alimlərdən biri kimi qiymətləndirilir.
- ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #129098868 // Gemeinsame Normdatei (alm.). 2012—2016.
- ↑ 1 2 https://www.gazettenet.com/Greg-Carvel-the-architect-of-UMass-hockey-s-national-championship-39928420.
- ↑ 1 2 https://dailynous.com/2021/04/12/edmund-gettier-1927-2021/.
- ↑ "Is Justified True Belief Knowledge?"
- ↑ 1 2 Greco, John, "Gettier, Edmund Lee, III", The Dictionary of Modern American Philosophers (ingilis), Continuum, 2010, doi:10.1093/acref/9780199754663.001.0001, ISBN 978-0-19-975466-3, İstifadə tarixi: 13 aprel 2021
- ↑ "Doctoral Dissertations, 1961". The Review of Metaphysics. 15 (1): 200. 1961. ISSN 0034-6632. JSTOR 20123871.
- ↑ "In Memoriam: Edmund L. Gettier III (1927–2021) : Department of Philosophy : UMass Amherst". www.umass.edu (ingilis). 21 aprel 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 aprel 2021.
- ↑ Gettier, Edmund L. "Review of Philosophical Reasoning". The Philosophical Review. 74 (2). 1965: 266–269. doi:10.2307/2183277. ISSN 0031-8108. JSTOR 2183277.
- ↑ Robert C. Sleigh, Jr. KNOWING EDMUND GETTlER (PDF) // Austin, David F. (redaktor). Philosophical Analysis (ingilis). Dordrecht: Springer Netherlands. 1988. doi:10.1007/978-94-009-2909-8. ISBN 978-1-4020-3150-2.
- ↑ "66 Andrew Mellon Fellowships Awarded At Pitt | Digital Pitt". digital.library.pitt.edu. 17 avqust 1964. İstifadə tarixi: 18 aprel 2021.
- ↑ Fraassen, Bas C. The Problem of Old Evidence (PDF) // Austin, D. S. (redaktor). Philosophical Analysis: A Defense by Example. Philosophical Studies Series (ingilis). Springer Netherlands. 1988. ISBN 978-90-277-2674-2.
I met Gettier in Pittsburgh while I was a graduate student there and he a visiting scholar; I immediately envied him his counterexamples, his smile, and the fun he got out of doing philosophy brilliantly.