Dromas ardeola

*Dromas ardeola*
Dromas ardeola
Elmi təsnifat
	XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Dromas ardeola
Beynəlxalq elmi adı
	Dromas ardeola[…];
ITIS	176743
NCBI	458190

Dromas ardeola — Çovdarçıkimilər fəsiləsinə aid quş növü.

Ümumi məlumat

Dromas ardeola sahil quşları qrupuna aid olan quşdur. O, "Dromas" cinsinin və "Dromadidae" fəsiləsinin yeganə üzvüdür. Sahil quşları arasında unikal olaraq yumurtalarının inkubasiyası üçün torpağın istiliyindən istifadə edir. Dromas ardeola "Lari" yarımdəstəsinə daxil edilir, bu da onu "Charadrii" yarımdəstəsi və "Scolopaci" yarımdəstəsi kimi digər sahil quşlarından daha çox qağayılar və qarabatdaqlarla yaxın əlaqəli edir.^[3]

Dromas ardeola başı və ayaqları

Bu quş çovdarçıya bənzəyir, lakin çox uzun boz ayaqları və sterna bənzər güclü, ağır qara dimdiyi var. Qara-ağ lələkləri və uzun boyunlu dik duruşu ilə asanlıqla tanınır. Dimdiyi sahil quşları arasında unikaldır və xərçəng yemək üçün xüsusi uyğunlaşmışdır. Ayaqları qismən pərdəlidir. Lələkləri ağdır, yalnız belində və qanadlarının əsas lələklərində qara rəng var. Bu quşlar səsli olub, çoxalma ərazilərində və qışlama yerlərində tez-tez səs çıxarır. Adi səsi "ka" səsidir, lakin tez-tez təkrarlanır. Sürülər çıxırtılı səs çıxara bilər və çoxalma mövsümündə "kew-ki-ki" fit səsləri çıxarır.^[4]

Erkək və dişi fərdləri asanlıqla fərqləndirmək çətin olsa da, erkəklərin dimdiyi daha ağır və uzundur. Cavan fərdlərin belində qara ləkələr var və bu lələk quruluşu bir il qalır. Sürülər xətt və ya "V" formasında uçur.

Dromas ardeola "Afrika-Avrasiya Miqrant Su Quşlarının Qorunması Sazişi" (AEWA) tərəfindən qorunan növlərdən biridir.

Yayılması

Dromas ardeola xərçəng yeyən zaman

Hind okeanının sahillərində və adalarında yaşayır, xərçənglər və digər kiçik heyvanlarla qidalanır. Sosial quşlardır və gecə, səhər və axşam alaqaranlığında, həmçinin gündüz böyük qruplarla qidalanırlar. Bu alaqaranlıq və gecə davranışı çoxalma mövsümündə daha çox müşahidə edilir. Ərəbistan dənizi, Oman körfəzi, Fars körfəzi, Qırmızı dəniz və Somali ətrafında aprel-iyul aylarında çoxalır, avqust ayında isə Hind okeanı boyunca Andaman adaları və Şri-Lanka qədər şərqdə, Tanzaniya və Madaqaskara qədər cənubda yayılır.^[5]

Dromas ardeola sahil quşları arasında qumlu yamaclarında yuva qurması ilə fərqlənir. Qırmızı dəniz regionunda çoxalma mövsümü may ayının ortalarında başlayır. Kolonial çoxalır və 1500 cütə qədər koloniyalarda yuva qurur. Bir, bəzən iki ağ yumurta qoyur, yumurtalar bədən ölçüsünə nisbətən böyükdür. Yuva dəliyinin temperaturu günəş radiasiyası sayəsində optimal olur və valideynlər yuvanı 58 saata qədər tərk edə bilər. Balalar da adətən yuva tərk edən sahil quşlarından fərqli olaraq gəzə bilmirlər və çıxdıqdan sonra bir neçə gün yuvada qalır, valideynlər tərəfindən qidalandırılır. Uçduqdan sonra da uzun müddət valideyn qayğısına ehtiyac duyurlar. Həm erkək, həm də dişi fərdlər balalara qulluq edir.^[6]

Qorunma statusu

Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə Birliyi (IUCN) Dromas ardeolaunu "Ən Az Narahatlıq Doğuran" kimi qiymətləndirib. Məhdud yayılma sahəsinə malikdir və populyasiya ölçüsü məlum olmasa da, sabit olduğu güman edilir. Dərhal təhlükələr müəyyən edilməyib.^[7]

İstinadlar

↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
↑ Kuhl., H.; Frankl-Vilches, C.; Bakker, A.; Mayr, G.; Nikolaus, G.; Boerno, S. T.; Klages, S.; Timmermann, B.; Gahr, M. "An unbiased molecular approach using 3'-UTRs resolves the avian family-level tree of life". Molecular Biology and Evolution. 38. 2020: 108–127. doi:10.1093/molbev/msaa191. PMC 7783168 (#bad_pmc). PMID 32781465 (#bad_pmid).
↑ Hayman, P.; J. Marchant; T. Prater. Shorebirds: an identification guide to the waders of the world. Croom Helm, London. 1986. 222–223.
↑ Baker, ECS. "The game birds of the Indian empire. Part 8. The waders and other Semi-sporting birds". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 33 (2). 1929: 223–228.
↑ Szekely, Tamas; John D. Reynolds. "Evolutionary Transitions in Parental Care in Shorebirds". Proc. R. Soc. B. 262 (1363). 1995: 57–64. doi:10.1098/rspb.1995.0176.
↑ BirdLife International. "Dromas ardeola". IUCN Red List of Threatened Species. 2019. 2019: e.T22694081A155499202. doi:10.2305/IUCN.UK.2019-3.RLTS.T22694081A155499202.en. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2021.

Ədəbiyyat

Josep del Hoyo et al.: Handbook of the Birds of the World, Band 3 (Hoatzins to Auks). Lynx Edicions, 1996, ISBN 84-87334-20-2

Vikianbarda Dromas ardeola ilə əlaqəli mediafayllar var.

Crab Plover videos, photos & sounds on the Internet Bird Collection

[_786347d5d705c67b-1] Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.

[_945d40a3d19c53f5-2] IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3

[3] Kuhl., H.; Frankl-Vilches, C.; Bakker, A.; Mayr, G.; Nikolaus, G.; Boerno, S. T.; Klages, S.; Timmermann, B.; Gahr, M. "An unbiased molecular approach using 3'-UTRs resolves the avian family-level tree of life". Molecular Biology and Evolution. 38. 2020: 108–127. doi:10.1093/molbev/msaa191. PMC 7783168 (#bad_pmc). PMID 32781465 (#bad_pmid).

[hayman-4] Hayman, P.; J. Marchant; T. Prater. Shorebirds: an identification guide to the waders of the world. Croom Helm, London. 1986. 222–223.

[5] Baker, ECS. "The game birds of the Indian empire. Part 8. The waders and other Semi-sporting birds". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 33 (2). 1929: 223–228.

[6] Szekely, Tamas; John D. Reynolds. "Evolutionary Transitions in Parental Care in Shorebirds". Proc. R. Soc. B. 262 (1363). 1995: 57–64. doi:10.1098/rspb.1995.0176.

[iucn_status_12_November_2021-7] BirdLife International. "Dromas ardeola". IUCN Red List of Threatened Species. 2019. 2019: e.T22694081A155499202. doi:10.2305/IUCN.UK.2019-3.RLTS.T22694081A155499202.en. İstifadə tarixi: 12 noyabr 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]