Dezdemona — Vilyam Şekspirin "Otello" (1601–1604) faciəsinin əsas qadın qəhrəmanı. O, Venesiyalı senator Brabantionun qızı və Otellonun həyat yoldaşıdır. Dezdemona ədəbiyyat tarixində məsuliyyətin, sadiqliyin və faciəvi sonluğun simvolu sayılır.[1]
| Dezdemona | |
|---|---|
.jpg) | |
| Yaradan | Uilyam Şekspir |
| Məlumat | |
| Cinsi | qadın[d] |
Dezdemona atasının icazəsi olmadan Otello ilə evlənərək dövrün sərt ailə və cəmiyyət qaydalarına meydan oxuyur. Bu addımı həm atasını, həm də Venesiya cəmiyyətini təəccübləndirir. Atası Brabantio qızının evliliyini qəbul etmir və Otellonu sehrlə qızını ələ almaqla ittiham edir. Senat qarşısında çıxış edən Dezdemona atasına hörmət etdiyini desə də, Otellonu ürəkdən seçdiyini açıq şəkildə bildirir.[2]
Əsər boyu Dezdemona həyat yoldaşına sadiq qalır. O, Otellonun yaxın dostu və leytenantı Kassioya qarşı mərhəmət göstərərək onun bağışlanması üçün yoldaşına xahiş edir. Lakin İaqo bu sadə və yaxşı niyyətli davranışı fürsətə çevirərək Otellonun beynində xəyanət şübhəsi yaradır. Otello tədricən İaqonun qurduğu yalanlara inanır və Dezdemonanı günahkar sayır.[3]
Ən mühüm məqamlardan biri Otellonun ona verdiyi dəsmalın Kassiada tapılması olur. Halbuki bu, İaqonun hiyləsi nəticəsində baş vermişdi. Əsərin kulminasiya səhnəsində Otello qısqanclıq və hiylələrin təsiri altında Dezdemonanın həyatına son qoyur. Ölüm anında belə Dezdemona yoldaşını müdafiə edir və günahı öz boynuna götürməyə çalışır.
Dezdemona Şekspirin ən parlaq qadın qəhrəmanlarından biri kimi təqdim olunur.
- Saf məhəbbət: Onun Otelloya sevgisi təmənnasız və bütün maneələrə baxmayaraq davamlıdır.
- Cəsarət: Atasına və Venesiya senatına qarşı öz seçimində qətiyyətlə dayanır, qadın iradəsini ifadə edir.
- Mərhəmət: İnsanlara qarşı anlayışlı və yardımsevərdir. Kassiaya qarşı göstərdiyi dəstək onun xeyirxahlığının nümunəsidir.
- Sadəlövhlük: Onun məsum və təmiz təbiəti İaqonun yalanlarının asan hədəfinə çevrilməsinə səbəb olur.
- Faciəvi sadiqlik: Ölüm anında belə həyat yoldaşına bağlı qalması onu ədəbiyyat tarixində ən faciəvi qadın fiqurlarından birinə çevirir.
Dezdemona əsrlər boyu teatr və təsviri sənətdə mühüm obrazı olmuşdur:
- XVII əsrdən başlayaraq Avropa teatrlarında məşhur aktrisalar tərəfindən canlandırılmışdır.
- XIX əsrdə İtalyan rəssamı Françesko Hayezin "Otello və Dezdemona" tablosu onun faciəvi taleyini təsvir edən ən məşhur əsərlərindən biridir. Hazırda Metropoliten İncəsənət Muzeyində saxlanılır.
- Kino və televiziya adaptasiyalarında dəfələrlə ifa edilmiş; müxtəlif aktrisalar bu obrazı fərqli çalarlarla təqdim etmişlər.
Dezdemona ədəbiyyatşünas ədəbiyyatşünaslıqda və teatr tarixində geniş müzakirə olunan bir obrazdır.
- O, qadın məsuliyyətinin və sad məhəbbətin simvolu kimi qəbul olunur.
- Onun faciəsi qısqanclığın, intriqa və patriarxal münasibətlərin dağıdıcı gücünü göstərir.
- Dezdemona həm də qadın iradəsinin sosial təzyiqlərlə qarşılaşmasının nümunəsi sayılır.
- ↑ "Desdemona | fictional character | Britannica". www.britannica.com (ingilis).
- ↑ Chassériau, Théodore. "Desdemona (The Song of the Willow)". 1849.
- ↑ "Шведов Ю.Ф.: Эволюция шекспировской трагедии. «Отелло»". svr-lit.ru.