Darunnədvə (ərəb. دار الندوة; azərb. əsilzadələr məclisi) — Qureyş qəbiləsinin vacib məsələləri müzakirə edib, qərar qəbul etdikləri toplantı məkanının adı.
| Darunnədvə | |
|---|---|
| دار الندوة | |
 Darunnədvənin qədim təsviri | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə | Səudiyyə Ərəbistanı |
| Şəhər | Məkkə |
| Təxmini tamamlanma | 440 |
| Bağlanılıb | 630 |
| Sahibi | Qusayoğulları və Qureyş |
Təqribən 440-cı ildə Qusay Kəbənin şimalında, təvafə başlanılan yerin arxa tərəfinə Darunnədvə adlanan toplantı yerini inşa etdirdi və qapısını da Kəbəyə doğru açdırdı.
Darunnədvədə yetkinliyə giriş ayini, sünnət,[1] müharibə etmək və sülh bağlamaq, evlilik mərasimi kimi[1] mühüm mərasim və toplantılar keçirilirdi. Bundan əvvəl isə bütün bu mərasim və toplantılar Qusayın edində keçrilərdi.[2][3] Darunnədvədə icra olunan ayin və mərasimlərdə yalnız 40 yaşında olan kişilər iştirak edə bilərdilər. 40 yaşından kiçiklərin isə Darunnədvəyə giriş qadağan idi.[4]
Darunnədvədə müxtəlif vəzifələr vardı və (VIII əsrdə) bunlar aşağıdakı kimi bölüşdürülmüşdü:[5]
Əbu Cəhl — toplantılara başçılıq edirdi.
Əbu Süfyan — Darunnədvədə müdafiə işlərinə başçılıq edirdi.
Qubbə — müharibədə çadır qurulması və müharibə üçün maddi vəsaitin toplanması vəzifəsi idi.
Əinnə — müharibədə Qureyş süvarilərinə başçılıq edərdi. Bu vəzifəni sonradan müsəlman olmuş Xalid ibn Vəlid yerinə yetirirdi.
Sifarət — diplomatik vəzifə idi.
Əysar — bu vəzifəni yerinə yetirən şəxs, bir işə başlamazdan əvvəl oxlarla fala baxardı. Səfvan ibn Üneyyə bu işi yerinə yetirirdi.
Məşura — məsləhətçi idi. Yezid ibn Zəma bu işə baxırdı.
Hukumə — bütlərə nəzir verilmiş malların saxlanması vəzifəsi. Bu vəzifəni Haris ibn Qays yerinə yetirirdi.
Darunnədvədə qərarlar səsvermə yolu ilə qəbul edilirdi. Bütün bunlar Darunnədvənin hökümət kimi çalışdığını sübut edir.[6][7]
Bəzi təfsirçilərə görə Quranda bir neçə ayədə Darunnədvəyə eyham vurulur.
- Muminun surəsi, 67-ci ayə:
"Həm də onunla (o Kəbə ilə) təkəbbürlük edir, gecələr toplanıb yaramaz sözlər danışırdınız."
- Ələq surəsi, 17-18 ayələr:
"Qoy öz yığnağını çağırsın. Biz də əzab mələklərini çağıracağıq."[8]
Bu dövrdə Darunnədvənin hansı məqsədlə istifadə olunduğu haqqında bir məlumat yoxdur.
I Muaviyə Darunnədvəni Əbdüluzzanın nəvəsi Hakimdən yaxud da İkrimədən[9] satın alaraq, Əməvi xəlifələri üçün həcc iqamətgahı etmişdir.
Harun ər-Rəşid dövründə həcc iqamətgahını "darulimarə" olaraq adlandırılan daha böyük bir binaya köçürülmüşdür.
897-ci ildə Mötəzid Billah Darunnədvəyə sütunlar əlavə edərək, buranı Məscidül Hərama birləşdirmişdir.
Bu gün isə Darunnədvə sökülmüş və Məscidül Həramda təvaf olunan əraziyə əlavə edilmişdir.
- Tomas Hantr Vir (1865 – 1928),
- Paret Rudi (1901 – 1983).
- ↑ 1 2 "دارالندوة". 02.04.2025 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ İbn Hişam. Sirət, cild I, (ərəbcə). 132.
- ↑ Təbəri. Tarixul-Üməm, cild II, (ərəbcə). 184.
- ↑ Hələbi, Əbül-Məvahib Məhəmməd ibn Məhəmməd əs-Siddiq. Sirətül-Hələbiyyə (ərəbcə).
- ↑ Sarıçam, İbrahim. Hz. Məhəmməd və universal mesajı (türkcə). DİB Yayınları. 2011.
- ↑ İbn Hişam. Sirət, cild I, (ərəbcə). 80.
- ↑ Təbəri. Tarix, cild I, (ərəbcə). 1098.
- ↑ Yazır, Almalılı M. Hamdi. Haqq dini Quran dili, cild 9 (türkcə). 332.
- ↑ əl-Haməvi, Yəqut ibn Abdullah. Mucəmul-buldan, cild II. Beyrut. 1957. 423.