Dəniz ipəyi

Dəniz ipəyi "Pinna nobilis" molyuskasının ifraz etdiyi zərif liflər vasitəsilə yaradılır. Bu liflər molyuskanın qayalara yapışması üçün istifadə etdiyi "bysuss" adlı materialdan ibarətdir. Liflər çox incədir və olduqca yumşaq toxumaya malikdir.^[1] Dəniz ipəyinin istifadəsi minillikərlə öncəyə gedib çıxır. Aralıq dənizi regionunda, xüsusilə Sardiniya adasında, bu sənət hələ də qorunub saxlanır.^[2] Qədim Roma və Qədim Misir mədəniyyətlərində də dəniz ipəyi həddən artıq qiymətli sayılırdı.^[3]

Bu proses aşağıdı kimi aparılır:

• Molyuskalar toplandıqdan sonra onlardan iplər çıxarılır.
• Liflər yuyulur və ağardılır.
• Hazırlanan liflər əl işləri vasitəsilə ipək şəklində toxunur.

Xüsusiyyətləri:

• Nadirlik: Dəniz ipəyi olduqca nadir və dəyərlidir, çünki onun istehsal prosesi çox çətindir.
• Parıltı: Təbii parıltıya malikdir, işiqla əlaqədə olduqda ipək kimi parlaşır.
• Dəyər: Tarix boyu krallar və zadəganlar tərəfindən istifadə olunmuşdur.

Dəniz ipəyinin istehsalı hal-hazırda çox nadirdir, çünki "Pinna nobilis" molyuskası mühafizə olunan növdəndir. Sardiniya və bir neçə digər Aralıq dənizi sahil ərazisində hələ də az miqdarda istehsal edilir.^[4][5]

Maraqlı faktlar

• Dəniz ipəyi suda çökmür və çox uzun ömürlüdür.
• Hər bir lif əl ilə toxunduğundan, istehsal çox vaxt alır.

• Bretschneider, Emil. 1871. On the Knowledge Possessed by the Ancient Chinese of the Arabs and Arabian Colonies and Other Western Countries. Trubner.
• Hill, John E. (2009) Through the Jade Gate to Rome: A Study of the Silk Routes during the Later Han Dynasty, 1st to 2nd Centuries CE. John E. Hill. BookSurge, Charleston, South Carolina. ISBN 978-1-4392-2134-1. See Section 12 plus "Appendix B – Sea Silk".
• Hill, John E. 2004. The Peoples of the West. A draft annotated translation of the 3rd century en:Weilüe – see Section 12 of the text and Appendix D.
• Hill, John E. 2003. The Han Histories. See Section 12 of the text and Appendix B.
• Laufer, Berthold. 1915. "The Story of the Pinna and the Syrian Lamb", The Journal of American Folk-lore 28.108:103–128.
• McKinley, Daniel L. 1988. "Pinna and Her Silken Beard: A Foray into Historical Misappropriations". Ars Textrina: A Journal of Textiles and Costumes, Vol. Twenty-nine, June, 1998, Winnipeg, Canada, pp. 9–223.
• Maeder, Felicitas 2002. "The project Sea-silk – Rediscovering an Ancient Textile Material." Archaeological Textiles Newsletter, Number 35, Autumn 2002, pp. 8–11.
• Maeder, Felicitas, Hänggi, Ambros and Wunderlin, Dominik, Eds. 2004. Bisso marino: Fili d’oro dal fondo del mare – Muschelseide: Goldene Fäden vom Meeresgrund. Naturhistoriches Museum and Museum der Kulturen, Basel, Switzerland. (In Italian and German).
• Maeder, Felicitas. (2014). "Irritating Byssus – Etymological problems, material facts and the impact of mass media." Paper presented at: Textile Terminologies from the Orient to the Mediterranean and Europe 1000 BC – AD 1000. Copenhagen, 18–22 June 2014, pp. 1–17.
• Scales, Helen. 2015. Spirals in Time: The Secret Life and Curious Afterlife of Seashells. Bloomsbury Sigma.
• Schafer, Edward H. 1967. The Vermillion Bird: T'ang Images of the South. University of California Press.
• Turner, Ruth D. and Rosewater, Joseph 1958. "The Family Pinnidae in the Western Atlantic". Johnsonia, Vol. 3 No. 38, June 28, 1958, pp. 285–326.