Arizona sərvi

Arizona sərvi
Arizona sərvi
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çılpaqtoxumlular Şöbə: İynəyarpaqlılar Sinif: İynəyarpaqlılar Yarımsinif: Sərvlər Dəstə: Sərvlər Fəsilə: Sərvkimilər Yarımfəsilə: Sərvkimilər Cins: Sərv ???: Arizona sərvi
Beynəlxalq elmi adı
	Cupressus arizonica Greene, 1882;
ITIS	183464
EOL	1061702

Vətəni Amerikanın Kaliforniya, Arizona ştatları və Meksikadır. Hündürlüyü 20 m-ə çatan konusvarı və ya enli piramida formalı, yumurtavarı və dağınıq, sıxçətirli həmişəyaşıl dekorativ ağacdır. Gövdənin qabığı nazik olub, dörd-üzvlüdür, göyümtül və ya yaşılımtıl rəngdədir. Yarpaqları pulcuqvarı olub, mavi və ya gümüşü-yaşıl, ucları sivriləşmiş, arxa tərəfində boylama şırımı yerləşir. Budaqları gövdədən düzbucaq altında ayrılır. Kiçik girdə qozaları yumurtaşəkilli, uzunluqları 20–25 mm, rəngi qırmızı-qəhvəyidir, 6-8 ədəd pulcuğu vardır, qısa və yoğun ayaqcıqlar üzərində, topa halında yerləşir. Toxumları xırda, uzunsov, qırmızımtıl-qəhvəyi rəngli, qalın qanadlıdır, qozalar açıldıqdan sonra tökülür. Torpağa az tələbkar, quraqlığadavamlı, istisevəndir.

Toxumla və qələmlə çoxalır. Arizona sərvinə istənilən formanı vermək olur. Yaşıllıqlarda qrup halında, tək-tək və xiyaban əkinlərində istifadə edilir.

Çin təbabətində toxumlarından hazırlanmış məhlulunda, qara ciyərin fəaliyyətinin stimullaşdırılmasında, damaq qanaxmasında, əzələ ağrılarında istifadə edilir. Mərdəkan Dendrarisi ndə introduksiya edilmişdir. Abşeronda bağ və parklarda rast gəlinir.

Sinonim

Callitropsis arizonica (Greene) D.P.Little
- Cupressus arizonica var. arizonica
- Cupressus arizonica var. bonita Lemmon
- Cupressus arizonica var. compacta C.K.Schneid.
- Cupressus arizonica f. compacta (C.K.Schneid.) Rehder
- Cupressus arizonica f. glauca (Woodall) Rehder
- Cupressus arizonica f. glomerata Martínez
- Cupressus arizonica f. minor Martínez
- Cupressus arizonica var. revealiana Silba
- Cupressus arizonica subsp. revealiana (Silba) Silba
- Cupressus benthamii var. arizonica (Greene) Mast.
- Cupressus lusitanica subsp. arizonica (Greene) Maire
Hesperocyparis arizonica (Greene) Bartel
Hesperocyparis revealiana (Silba) Silba
Neocupressus arizonica (Greene) de Laub.^[1]

Növ müxtəlifliyi

- Cupressus arizonica var. glabra (Sudw.) Little
- Cupressus arizonica var. montana (Wiggins) Little
- Cupressus arizonica var. nevadensis (Abrams) Little
- Cupressus arizonica var. stephensonii (C.B.Wolf) Little

Məlumat mənbələri:

Деревья и кустарники СССР. т.3.1954; Флора Азербайджана. т.5. 1954; Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970; Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996; Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.

İstinadlar

“Azərbaycan dendraflorasi” I cild, Baki, “Elm”, 2011, 312 səh.

İstinadlar

Tofiq Məmmədov, Elşad Qurbanov, Tariyel Talıbov.

↑ Arizona sərvi:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)

[1] Arizona sərvi:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)

[1]