Cunko Tabey (田部井 淳子, Tabey Cunko?, 22 sentyabr 1939, Miharu[d], Fukuşima prefekturası – 20 oktyabr 2016, Kavaqoe[d], Saytama prefekturası) – Yaponiya alpinisti. 1975-ci ildə Everest dağının zirvəsini fəth edən ilk qadın, 1992-ci ildə isə Yeddi zirvəni fəth edən ilk qadın olmuşdur.[1]
| Cunko Tabey | |
|---|---|
| yap. 田部井 淳子 | |
.jpg) | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | (77 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | mədə xərçəngi |
| Uşağı | 2 |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | tədqiqatçı-səyyah[d], alpinist |
| junko-tabei.jp | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Cunko Tabey 22 sentyabr 1939-cu ildə Yaponiyanın Miharu şəhərində doğulmuşdur.[1] Dördüncü sinifdə oxuyanda Nasu dağlarına edilən məktəb ekskursiyası nəticəsində ilk dəfə alpinizmlə tanış olmuşdur.[2] Edmun Hillari onun ən böyük ilham mənbəyi olmuşdur.[3]
1992-ci ildə Şova Qadınlar Universitetindən ingilis və amerikan ədəbiyyatı üzrə dərəcə əldə etmişdir.[1] O, bir neçə alpinizm klubuna qatılmış, 1969-cu ildə isə Yaponiyada ilk dəfə qadınlar üçün alpinizm klubu yaratmışdır.[1]
Tabey 1970-ci ildə Annapurna III zirvəsini fəth edən ilk qadın və yapon olmuşdur.[2] 16 may 1975-ci ildə isə Everest dağının zirvəsini fəth etmiş və bunu bacaran ilk qadın olmuşdur.[1] O, zirvəyə dırmaşarkən qar uçqunu ilə üzləmiş, lakin qrupunda heç kim yaralanmamışdır.[1] Tabey bundan sonra Yeddi zirvənin fəthini tamamlamağa qərar vermişdir. O, 1980-ci ildə Kilimancaro, 1987-ci ildə Akonkaqua, 1988-ci ildə Denali, 1989-cu ildə Elbrus, 1991-ci ildə Vinson, 1992-ci ildə isə Caya zirvəsini etmiş, beləcə, Yeddi zirvəni fəth edən ilk qadın olmuşdur.[1]
Bunlardan əlavə, Tabey hər ölkənin ən hündür zirvəsini də fəth etməyə çalışmışdır və bu kateqoriya üzrə hədəflədiyi 196 zirvədən 60-nı fəth etmişdir.[3] Daha sonra ətraf mühitin müdafiəsinə yönəlmiş və Kyuşu Universitetindən məzun olaraq alpinistlər tərəfindən atılan tullantıların təsirini öyrənmişdir.[1]
Tabey 1996–2008-ci illərdə yeddi kitabın müəllif olmuşdur.[2] Həyatının son dörd ilini xərçəng xəstəliyinə qarşı mübarizə aparmaqla keçirsə də, dırmaşmağa davam etmişdir.[2] Son dırmanışını ölümündən 3 ay öncə məktəb ekskursiyası çərçivəsində Fuci dağına etmişdir.[2]
Cunko Masanobu Tabey ilə evlənmişdir.[2] Onun Noriko adlı qızı və Şinya adlı oğlu olmuşdur.[2] Cunko Everest dağını fəth edən zaman Norikonun 3 yaşı var idi.[2] Şinya da alpinist olmuş və Tokioda alpinizm salonu açmışdır.[2]
1987-ci ildə kəşf edilmiş 6897 Tabey asteroidi onun adını daşıyır.[4] Pluton planetində yerləşən bir dağ silsiləsinə 19 noyabr 2019-cu ildə onun şərəfində Tabey adı verilmişdir.[5]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 Bauer, Patricia. "Junko Tabei". Britannica (ingiliscə). 16 aprel 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 noyabr 2022.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Franz, Derek. "Junko Tabei, first woman to summit Everest, dies at 77". Alpinist (ingiliscə). 17 noyabr 2016. 21 noyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 noyabr 2022.
- ↑ 1 2 "Junko Tabei : The first woman atop the world". The Japan Times (ingiliscə). 27 may 2012. 29 may 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 noyabr 2022.
- ↑ "Obituary: Junko Tabei, the First Woman to Summit Everest (1939-2016)". Outside Online (ingiliscə). 2 noyabr 2016. 2022-11-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 noyabr 2022. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
- ↑ "Gazetteer of Planetary Nomenclature" (ingiliscə). 18 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 noyabr 2022.