Ctenocephalides felis və ya Pişik birəsi — buğumayaqlılar tipinin həşəratlar sinfinə aid birələr dəstəsinə daxil pulicoidea fəsiləüstünün həşərat növü.
| Ctenocephalides felis | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Ctenocephalides felis |
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
||||||||
| ||||||||
Ctenocephalides felis əsasən ev pişiklərində, lakin itlərdə də geniş yayılmış bir parazit həşəratdır.[2] Maraqlıdır ki, itlərdə ayrıca və yaxşı müəyyənləşdirilmiş "it biti" növü olmasına baxmayaraq, itlərdə aşkar edilən bitlərin əksəriyyəti ctenocephalides felis növünə aiddir. Pişik birələri Afrikada yaranmışdır, lakin hazırda bütün dünyada yayılmışdır. İnsanlar pişikləri əhliləşdirdikdən sonra pişik birələrinin sayı artmış və onlar qlobal miqyasda yayılmışdır.[3]
Ctenocephalides felisdən başqa, C. felis strongylus, C. orientis və C. damarensis kimi alt növlər də mövcuddur. İtlərdə və pişiklərdə rast gəlinən birələrin 90%-dən çoxu Ctenocephalides felis növünə aiddir.
Ctenocephalides felis yetkin mərhələsində məcburi qan sorucu kimi yaşayır. Yetkin erkək və dişi fərdlər 1–2 mm uzunluğunda olur və adətən qırmızımtıl-qonur rəngdədir. Dişi fərdlər yumurta ilə dolduqda qarınları şişir və açıq krem rəngi və tünd qəhvəyi zolaqlarla örtülür. Bütün bitlər kimi, pişik biti də yanlardan yastılaşdırılmış bədən quruluşuna malikdir. Bu xüsusiyyət ona sahib heyvanın dərisinin üzərindəki sıx tüklərin arasına asanlıqla sürüşüb gizlənməyə imkan verir.[4]
Ctenocephalides felis qanadsızdır və həm pişiklərə, həm də itlərə təsir göstərir. O, bəzi digər ətyeyən və hərtərəfli qidalanan heyvanlarda da yaşaya bilər, lakin əsas sahibləri olmadıqda bu heyvanlara keçir. Yetkin fərdlər sahibini tərk etmir və bir heyvandan digərinə keçmə halları nadirdir. Əgər bir birə sahibindən ayrılarsa, bir neçə saat ərzində ac qalaraq ölür. Aparılan araşdırmalara görə, sahibdən ayrı qaldıqda erkək birələr iki gün, dişi birələr isə üç gün ərzində hərəkətsiz vəziyyətə düşür və ölürlər.[5]
Ctenocephalides felislər yalnız narahatlıq yaratmır, həm də müxtəlif xəstəliklərin yayılmasına səbəb olur. Məsələn, onlar birə dişləməsi dermatitinə və it qurdlarının pişiklərə və itlərə ötürülməsinə səbəb ola bilərlər.
- ↑ Korean National Species List, 국가생물종목록 (kor.).
- ↑ Sue Paterson. Manual of Skin Diseases of the Dog and Cat. John Wiley & Sons. 16 mart 2009. səh. 122. ISBN 978-1-4443-0932-4.
- ↑ Lawrence, Andrea L.; Webb, Cameron E.; Clark, Nicholas J.; Halajian, Ali; Mihalca, Andrei D.; Miret, Jorge; D'Amico, Gianluca; Brown, Graeme; Kumsa, Bersissa; Modrý, David; Šlapeta, Jan. "Out-of-Africa, human-mediated dispersal of the common cat flea, Ctenocephalides felis: The hitchhiker's guide to world domination". International Journal for Parasitology. 49 (5). aprel 2019: 321–336. doi:10.1016/j.ijpara.2019.01.001. hdl:10072/392897. ISSN 0020-7519. PMID 30858050.
- ↑ Rust, Michael. "Insecticide Resistance in Fleas". Insects (ingilis). 7 (1). 17 mart 2016: 10. doi:10.3390/insects7010010. ISSN 2075-4450. PMC 4808790. PMID 26999217.
- ↑ Rust, MK; Dryden, MW. "The biology, ecology, and management of the cat flea". Annual Review of Entomology. 42. 1997: 451–73. doi:10.1146/annurev.ento.42.1.451. PMID 9017899.
- ↑ European wildcat species account Arxivləşdirilib 2013-03-08 at the Wayback Machine IUCN Species Survival Commission. Cat Specialist Group
- ↑ "Ctenocephalides". NCBI taxonomy (ingilis). Bethesda, MD: National Center for Biotechnology Information. İstifadə tarixi: 16 yanvar 2019.
- Integrated Flea Control from University of Nebraska-Lincoln Extension in Lancaster County
- cat flea on the UF / IFAS Featured Creatures Web site
- About Ctenocephalides felis (cat flea): taxonomy, life cycle, transmitted diseases, eradication at MetaPathogen
- Finding and Eliminating Fleas on Your Cat from the BBC
- Safe Use of Flea and Tick Products in Pets