Sitrus (lat. Citrus) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sədokimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Sitrus | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Sitrus |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Əsasən ABŞ, Çin, Yaponiya, Hindistan, Pakistan, Avstraliya, Cənubi Amerika, Əlcəzair, Mərakeş, Aralıq dənizi ölkələrində bitir.
Dünyanın subtropik və tropik zonalarında yayılmış. 40-dək növü (portağal, naringi, limon, qreypfrut, berqamot, sitron və s.) məlumdur. Sitrus bitkilərinin meyvələri dadına, tərkibindəki limon turşusuna, şəkər, C, P, B qrupu vitamnnləri, karotin (A provitamini) olmasına görə fərqlənir.
Sitrus bitkilərinin meyvəsi yeyilir, ondan şirə, mürəbbə, kompot, cem, povidlo və s. hazırlanır. Yarpağı, çiçəyi və meyvəsinin qabıqından ətriyyatda, yeyinti sənayesində işlədilən efir yağı (2—3,5%) alınır. Sitrus bitkiləri şaxtaya az davamlıdır.
Sitrus bitkiləri Azərbaycanda Lənkəran-Astara zonasında becərilir.
- Aurantium Mill.
- Citreum Mill.
- × Citrofortunella J.W.Ingram & H.E.Moore
- × Citroncirus J.W.Ingram & H.E.Moore
- Citrophorum Neck.
- + Citroponcirus H.Wu & al.
- Eremocitrus Swingle
- Fortunella Swingle
- Limon (bitki) Mill.
- Microcitrus Swingle
- Oxanthera Montrouz.
- Papeda Hassk.
- Pleurocitrus Tanaka
- Poncirus Raf.
- Pseudaegle Miq.
- Sarcodactilis C.F.Gaertn.
- Citrus assamensis R.M.Dutta & Bhattacharya
- Citrus × aurantiifolia (Christm.) Swingle
- Citrus × aurantium L.
- Citrus australasica F.Muell.
- Citrus australis (Mudie) Planch.
- Citrus cavaleriei H.Lév. ex Cavalerie
- Citrus garrawayae F.M.Bailey
- Citrus glauca (Lindl.) Burkill
- Citrus gracilis Mabb.
- Citrus halimii B.C.Stone
- Citrus hystrix DC.
- Citrus indica Yu.Tanaka
- Citrus inodora F.M.Bailey
- Citrus japonica Thunb.
- Citrus khasya Markovitch
- Citrus latipes (Swingle) Yu.Tanaka
- Citrus × limon (L.) Osbeck
- Citrus mangshanensis S.W.He & G.F.Liu
- Citrus maxima (Burm.) Merr.
- Citrus medica L.
- Citrus neocaledonica Guillaumin
- Citrus oxanthera Beauvis.
- Citrus polytrifolia Govaerts
- Citrus pubinervia D.G.Zhang, Z.H.Xiang & Y.Wu
- Citrus reticulata Blanco
- Citrus swinglei Burkill ex Harms
- Citrus × tachibana (Makino) Yu.Tanaka
- Citrus trifoliata L.
- Citrus undulata Guillaumin
- Citrus wakonai P.I.Forst. & M.W.Sm.
- Citrus warburgina F.M.Bailey
- Citrus wintersii Mabb.
- ↑ Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 341. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- ↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 782.