Ceyn Lyuson (qızlıq soyadı Voqan); (təqribən 1700? – 28 May 1816) - əksər hallarda "eksantrik qadın" kimi tanınan Ledi Lyuson.
| Ceyn Lyuson | |
|---|---|
| ing. Jane Lewson | |
 | |
| Doğum tarixi | 1700[1] |
| Vəfat tarixi | 1816[1][2] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Rəvayətə görə, Lyuson 1700-cü ildə — İngiltərə, Şotlandiya və İrlandiya hökmdarları[4] III Uilyam və Meri II-nin dövründə — Londonun Strand bölgəsindəki Esseks küçəsində anadan olmuşdur.[5] Gənc yaşlarında varlı bir tacirlə evlənmiş və 26 yaşında həyat yoldaşı vəfat etmişdir. Bu evlilikdən bir qızı olmuşdur.[6] Qızı ailə qurduqdan sonra Lyuson bir neçə evlənmək təklifini rədd etmiş və ömrünün qalan hissəsini Londonun Klerkenuell bölgəsində yerləşən Coldbath Square-də "eksentrik" bir dul qadın kimi keçirmişdir. Böyük sərvətinə baxmayaraq, nadir hallarda evini tərk etmiş və heç bir qonağın gəlməsinə icazə verməmişdir.[6]
Lyuson öz dövründə uzunömürlülüyü və qeyri-adi dəb seçimləri ilə tanınırdı. Guya 116 yaşına qədər yaşamış və bu müddət ərzində daim I Corcun (1714–1727) hakimiyyəti dövrünə aid geyim tərzinə sadiq qalmışdı. O, həmçinin qızıl başlıqlı əsa ilə gəzirdi. Məhz bu fərqli üslubuna görə insanlar onu “Ledi Lyuson” adlandırırdılar.[5][7] Hətta onun haqqında belə bir iddia da var idi ki, 87 yaşında əvvəlki dişlərini heç vaxt itirmədiyi halda "iki yeni diş" çıxarmışdır.[8][9]
Lyuson qeyri-adi xurafatçılığı və soyuqlama qorxusu ilə tanınırdı. Bu qorxu o həddə çatmışdı ki, yalnız bir çay fincanından istifadə edir, evində suyun istifadəsinə qadağa qoyur və yuyunmaq əvəzinə isə bədəninə donuz piyi sürtürdü. O, pəncərələrin sınıb mikrobların evə daxil ola biləcəyindən ehtiyat edərək onların yuyulmasına da icazə vermirdi. Hətta deyilirdi ki, ölümünə yaxın vaxtlarda pəncərələr o qədər çirkli olmuşdu ki, artıq içəriyə işıq belə keçmirdi.[10]
Ömrünün sonlarına yaxın Lyuson guya heç bir xidmətçi saxlamamış, yalnız iki qoca it və bir pişiklə birlikdə yaşamışdır.[6] O, 1816-cı il mayın 28-də Londonun Klerkenuell bölgəsində, Coldbath Square-də vəfat etmiş və iyunun 3-də Londonun İslinqton bölgəsində yerləşən Bunhill Fields qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur.[5]
Təxmin edilir ki, Lyuson Çarlz Dikkensin "Böyük Ümidlər" (Great Expectations) romanındakı eksentrik subay qadın Miss Havişem obrazının yaradılmasında ilham mənbəyi olmuş bir neçə şəxsdən biri olmuşdur.[11]
Lyusonun Coldbath Square-də 90 il yaşadığına dair iddialar mövcuddur, lakin bu məlumat yerli vergi kitablarında (Rate Books) təsdiqlənmir. Həmin sənədlərə əsasən, o, orada təxminən 1770-ci ildən etibarən yaşamışdır.[12]
- ↑ 1 2 Jane Lewson // British Museum person-institution thesaurus.
- ↑ Jane Lewson // (unspecified title).
- ↑ "Ledi Lyuson (Ceyn Lyuson (qızlıq soyadı Voqan))". Milli Portret Qalereyası, London (ingilis). 2025-05-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-04-21.
- ↑ Percy, Sholto. Eccentricity (ingilis). T. Boys. 1822. 43. 2025-05-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-05-22.
- ↑ 1 2 3 Seccombe, Thomas. // Dictionary of National Biography (ingilis). 33. səh. 202. >
- ↑ 1 2 3 Wilson, Henry; Caulfield, James, redaktorlar "Jane Lewson, An Eccentric Old Lady", The Book of Wonderful Characters: Memoirs and Anecdotes of Remarkable and Eccentric Persons in All Ages and Countries, Cambridge Library Collection - Spiritualism and Esoteric Knowledge, Cambridge: Cambridge University Press, 2012, 130–132, doi:10.1017/cbo9781139176538.024, ISBN 978-1-108-04440-0, 2025-05-24 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2025-04-21
- ↑ Scott, Sir Walter. The Edinburgh Annual Register, Volume 9. John Ballantyne and Company. 1820.
- ↑ Wiseman Review (ingilis). 51. W. Spooner. 1862. 82.
- ↑ Yallop, Helen. Age and Identity in Eighteenth-Century England (ingilis). Routledge. 2015-10-06. 29. ISBN 978-1-317-31972-6. 2025-05-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-05-24.
- ↑ Leyland, Simon. A Curious Guide to London. Random House. 22 May 2014. ISBN 9781448171354.
- ↑ Shaw, Karl. (2004) Oddballs and Eccentrics. Edison, New Jersey: Castle Books. ISBN 9780785818397.
- ↑ Temple, Philip. Northern Clerkenwell and Pentonville (ingilis). Yale University Press. 2008. 30. ISBN 978-0-300-13937-2.