Brusit

Manqanbrusit (18%-dək MnO), ferrobrusit (16%-dək FeO), nemalit – lifli brusit.

Rəng – ağ, bəzən yaşılımtıl-ağ, sarımtıl, boz, qəhvəyi; Mineralın cizgisinin rəngi – ağ; Parıltı – şüşə, ayrılma səthində sədəfi, nemalitdə – ipəyi; Şəffaflıq – şəffafdan yarımşəffafadək, Sıxlıq – 2,47; S – 2,5; Kövrəkdir; Ayrılma – {0001} üzrə tam mükəmməl; Sınıqlar – hamar; nemalitdə – tikanlı; Morfologiya – kristallar: yastı lövhəcik şəkilli, iynəvarı; Mineral aqreqatları: vərəq - və pulcuqvari, incəlifli (liflərin uzunluğu bəzən 0,5 m-dən çox olur), bütöv sıx, nisbətən az – dənəvər kütlələr, axın formaları, periklaz üzrə psevdomorfozalar.

Metamorfik və hidrotermal proseslər zamanı əmələ gəlir. Metamorfik brusitə metamorfikləşmiş dolomit və əhəngdaşlarında periklaz və dolomitin dəyişilmə məhsulu kimi rast gəlinir. Habelə yaşıl şistlərdə və karbonatlı fillitlərdə qeyd edilir. Brusitə maqnezial skarnlarda da rast gəlinir. Hidrotermal brusit serpentinləşmiş massivlərin kəskin qələvi mühitdə hidrolizi zamanı əmələ gəlir. Brusit aşağı temperaturlu termal bulaqların məhsulu kimi mineraloji maraq doğurur. Bəzi torpaqlarda da tapılır. Birlikdə rast gəldiyi minerallar: dolomit, maqnezit, xromit, periklaz, serpentin, kalsit, talk və b. Mineralın tapıldığı yerlər: Kul-dur və Bajenov yataqları, Ural və Sibirin bir sıra məntəqələri (Rusiya); Kempirsay massivi (Qazaxıstan); Predatstso (İtaliya); Asbestos (Kanada); Vid və Lou (ABŞ) və b. Azərbaycanda Şuşa (Dağlıq Qarabağ), Kəlbəcər və Laçın rayonlarında Kiçik Qafqazın ofiolit formasiyasının serpentinitləşmiş hiperbazitlərində və xromit filizi təzahürlərində aşkar edilmişdir.

Əhəmiyyətli yığınları magnezium mənbəyi və odadavamlı xammal kimi maraq doğurur.

• Azərbaycan mineralları. Bakı: Nafta-Press, 2004.

• THE MINERAL BRUCITE