Bress-Qoluaz toyuğu (ing. Bresse Gauloise) — Fransa mənşəli bir ev toyuğu cinsi. Bu cins, şərqi Fransa ərazisində yerləşən tarixi Bress bölgəsindən və keçmiş Bress əyalətindən gəlir. Adın istifadəsi ilə bağlı qanuni məhdudiyyətlərə görə, yalnız bu ərazidə yetişdirilən ağ toyuqlar "Bress" adlandırıla bilər; bu ərazidən kənarda isə onlara "Gauloise" (Qoluaz) adı verilir. Cinsin adı hər iki adı birləşdirir.[1][2] Bress-Qoluaz üçün dörd rəng növü tanınır, bunlardan üçü Bress daxilindəki müəyyən bölgələrlə əlaqələndirilir:[3] "Bresse de Bourg" boz, "Bresse de Bény" ağ; "Bresse de Louhans" qara və yeni yaradılmış mavi növ.[4] Bress bölgəsində yetişdirilən ağ "Bresse de Bény" toyuqları və kaponlar "appellation d'origine contrôlée" statusuna malikdir və "poulet de Bresse" adı altında satılır. Bu məhsul premium hesab olunur və digər toyuqlardan daha yüksək qiymətə malikdir.[5]
| Bress-Qoluaz toyuğu | ||||
|---|---|---|---|---|
| | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin |
||||
| ||||
Bress toyuqları ilə bağlı ilk sənədləşdirilmiş qeyd 12 noyabr 1591-ci ilə aiddir, o zaman Burq şəhərinin sakinləri Joakim de Rye, Markis de Treffora iki dəstə quş hədiyyə etmişdilər.[4] XIX əsrin əvvəllərində, En bölgəsindəki Belle şəhərində anadan olan hüquqşünas, siyasətçi, qurman və qastronom Jan Antelm Brilya-Savarin Bress toyuğunu "quşların kraliçası, kralların quşu" kimi təsvir etmişdir.[6] "La Flèche" cinsi kimi, Bress toyuğu da oxşar şəkildə yetişdirilir və yağlandılır, buna görə də bazarda yüksək mövqeyə malikdir. Bununla belə, 1900-cü illərə qədər bu cins demək olar ki, yox olmaq təhlükəsi ilə üzləşdi.[4] Cinsin bərpası həvəskar yetişdiricilər sayəsində baş verdi, onlar ağ toyuqları selektiv şəkildə çoxaldaraq cinsin sabitləşməsini təmin etdilər.[1] 1904-cü ildə yeni bir cins standartı hazırlandı. Bress adı, həm toyuq məhsulları, həm də bölgənin hind toyuğu olan "dinde de Bresse" üçün istifadə edilir və 22 dekabr 1936-cı ildə qanuni qoruma altına alındı,[4] 1957-ci ildə "appellation d'origine contrôlée" statusu qazandı.[6]
Bress-Qoluaz üçün dörd rəng növü tanınır, bunlardan üçü Bress daxilindəki müəyyən bölgələrlə əlaqələndirilir:[3] "Bresse de Bourg" boz, "Bresse de Beny" ağ, "Bresse de Louhans" qara və yeni yaradılmış mavi növ.[4] Qara və ağ növlər Böyük Britaniya Quşçuluq Klubu tərəfindən tanınır;[7] lakin Bress-Qoluaz "Entente Europeenne d’Aviculture et de Cuniculture" tərəfindən tanınmır.[8]
- ↑ 1 2 E. Verrier, M. Tixier-Boichard, R. Bernigaud, M. Naves (2005). Conservation and value of local livestock breeds: usefulness of niche products and/or adaptation to specific environments. Animal Genetic Resources Information 36 (April 2005): 21-31. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations. DOI:10.1017/S1014233900005538.
- ↑ Breed data sheet: Bresse/France. Domestic Animal Diversity Information System of the Food and Agriculture Organization of the United Nations. Accessed October 2014.
- ↑ 1 2 Bresse Gauloise: Standard (in French). Bresse Gauloise Club. Archived 14 January 2014.
- ↑ 1 2 3 4 5 Dirk de Jong (2007). De Bresse-Gauloise: Ruim 400 jaar oud en nog springlevend = Bresse-Gauloise: More than 400 years old, and still fresh and lively. Aviculture-Europe 3 (2): [unpaginated, 9 pages].
- ↑ Alan Davidson (1999). The Oxford Companion to Food. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780192115799.
- ↑ 1 2 Jon Henley (10 January 2008). Top of the pecking order. The Guardian. Accessed October 2014.
- ↑ J. Ian H. Allonby, Philippe B. Wilson (editors) (2018). British Poultry Standards: complete specifications and judging points of all standardized breeds and varieties of poultry as compiled by the specialist breed clubs and recognised by the Poultry Club of Great Britain, seventh edition. Chichester; Hoboken, New Jersey: Wiley Blackwell. ISBN 9781119509141.
- ↑ Liste des races et variétés homologuée dans les pays EE (28.04.2013). Entente Européenne d’Aviculture et de Cuniculture. Archived 16 June 2013.