Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə kateqoriyalar əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Blastomikoz — yaxud Şimali Amerika blastomikozu əsasən ABŞ və Kanadada rast gəlinən sistem xarakterli endemik mikozdur. Xəstəlik həmçinin Cənubi Amerikada, Afrikada və Asiyada da müşahidə edilir. Törədici – "Blastomyces dermatitidis" torpaqda yaşayan dimorf göbələkdir.
Ətraf mühitdə və otaq temperaturunda Saburo mühitində kif şəklində inkişaf edən koloniyaları miselial formada olur. Miseliləri şaxəli və arakəsməlidir. Kürəvi, oval yaxud armudşəkilli mikrokonidilər miselilərə konididaşıyıcılar vasitəsilə birləşmişdir. Bəzən iri ölçülü xlamidosporalar əmələ gətirir. 37⁰C-də inkubasiya etdikdə, eləcə də orqanizmdə maya formasına çevrilir, bu forma qalın divarlı, iri ölçülü, çoxnüvəli və bir tumurcuqlu mayayabənzər hüceyrələrdən ibarətdir.
Ağciyərlərə daxil olmuş göbələk sporaları iri ölçülü maya hüceyrələrinə çevrilərək ilkin infeksiya ocaqları formalaşdırır. Xəstəliyin ilkin mərhələlərində iltihab ocaqları qranulositlərlə infiltrasiyalaşır, sonra bu epiteloid və giqant hüceyrələrlə əvəz olunur. Qranulomalar formalaşdıqda belə, qonşu zədələnməmiş toxumalarda irinləmə və nekroz sahələri müşahidə olunur. Xəstəliyin disseminasiyalı forması ilkin ağciyər zədələnməsindən bir neçə il sonra inkişaf edə bilər. Patoloji prosesə istənilən orqan cəlb oluna bilər, lakin dəri, sümüklər, cinsi sistemin orqanları və mərkəzi sinir sistemi daha çox hallarda zədələnir .
Blastomikozun gizli dövrü bir neçə həftədən bir neçə aya qədər davam edir. Xəstəliyin ilk əlamətləri kəskin respirator xəstəliklərini xatırladır və yüksək hərarət, öskürək, mialgiya, altralgiyalar ilə müşayiət olunur. Pnevmoniya çox vaxt spontan olaraq sağalsa da, bəzən xəstəlik xroniki hala keçə bilər, bəzən isə disseminasiyalı formanın inkişafı ilə nəticələnə bilər. Disseminasiyalı formalarda dərinin zədələnməsi daha çox müşahidə edilir. Əvvəlcə düyüncüklər şəklində olan zədələnmə sahələri, sonralar ətrafları yüksəlmiş verrukoz yaralara çevrilir. Yaraların ətrafında irinli mikroabseslər müşahidə edilir. İrinli yara sahələri çapıqlaşma zonaları ilə növbələşir.
Müayinə üçün irin, likvor, bəlğəm, sidik və limfa düyünlərində punktat götürülür.
Patoloji materialları Saburo mühitində 37⁰C-də 2 həftə müddətində inkubasiya etməklə törədicinin kulturasını əldə etmək mümkündür. İdentifikasiya 37⁰C temperaturda zənginləşdirilmiş mühitlərdə maya formasına transformasiya qabiliyyətinin müəyyənləşdirilməsi və ZPR vasitəsilə aparılır.
Seroloji üsul qan zərdabında törədicinin A antigeninə qarşı anticisimlərin İFA vasitəsilə aşkar edilməsinə əsaslanır. Lakin digər visseral mikozlardan fərqli olaraq blastomikoz zamanı seroloji üsul bir o qədər də informativ deyil.
Blastomikozun ağır klinik formalarında amfoterisin B tətbiq edilir. İtrakonazolun 6 ay meddətində istifadəsi də effektlidir.
Spesifik profilaktik vasitələr mövcud deyil.