Bigenderlik (bi-, lat. bis — "iki dəfə" və ya "ikiqat" və gender, ing. gender ;"ikili cins") — qeyri-binar gender şəxsiyyəti, bir insanın iki fərqli gender kimliyinə (eyni zamanda və ya növbə ilə) malik olduğu vəziyyət. Məsələn, bigender olanda insan özünü həm ikili qadın, həm də kişi, qadın və qeyri-binar şəxsiyyət, neytrois və agender və s. hiss edə bilər.[1] Bəzi hallarda onların gender rolu özünü dərk etməsi (sosial cins, cinsiyyəti) əhval-ruhiyyədən, həmsöhbətdən, ətraf mühitdən asılı olaraq dəyişir.
.svg)
Buna oxşar trigender anlayışları var — üç eynilik[2] və poligender (ing. polygender, q.yun. πολύς q.yun. πολύς — "çoxsaylı"; sinonimlər: omnigender və pangender) — cinsi kimliklər toplusu (adətən dörd və ya daha çox).
Bigenderlik şəxsiyyət pozğunluğu ilə qarışdırılmamalıdır, çünki bigender bütöv bir insanı xarakterizə edən anlayışdır, lakin cəmiyyətdə müxtəlif cinslərin sosial rolunu oynayır.
Bigenderlik cinsi oriyentasiyanın göstəricisi deyil. Bigender hər hansı bir fərd kimi hər cür cinsi oriyentasiyaya sahib ola bilər.
1991-ci ildə San Fransisko Sağlamlıq Departamentinin araşdırması göstərdi ki, transseksual insanlar arasında kişi cinsi təyin olunmuş insanların 3%-dən az hissəsi və qadın cinsi təyin olunmuş insanların 8%-dən azı özlərini bigender insanlar kimi tanıyır[3] .
Bigenderlik özünü identifikasiyası adətən kişi və qadının eyni anda özünü identifikasiyası və ya kişi və qadın cinsi ifadəsi arasında hərəkət kimi başa düşülür.[4]
2012-ci ildə tədqiqatçılar Vilayanur S. Ramaçandran və Laura K. Keys, gender dəyişikliklərinin onlar üçün adətən arzuolunmaz və qeyri-iradi olduğunu, başqa cinsdə qalmağı üstün tutduqları zaman meydana çıxdığını bildirən bigender adamların bir hissəsini araşdırdılar. Tədqiqatçılar bu vəziyyəti dəyişən gender uyğunsuzluğu (DGU) adlandırdılar[5] .
Ramaçandran və Keys, həmçinin bu cür insanlar arasında bipolyar pozğunluğu olanları müəyyən etdi (32 nəfərdən 9 nəfər). Bundan əlavə, bu insanlar arasında əhali üçün orta göstəricidən əhəmiyyətli dərəcədə daha çox ambidekstriya var idi[5] .
Keys və Ramaçandrana görə, bu məlumatlar bigenderlik üçün bioloji əsasın, eləcə də psixoloji insula və hipotalamus ilə qarşılıqlı əlaqəsi olduğunu göstərir. Onlar belə bir nəticəyə gəlmişlər ki, "beyin əlaqəsi, vegetativ reaksiya, hormonların sərbəst buraxılması və dinamik cinsi təmsil arasında koordinasiya bir çox bigender insanların yaşadığı cins dəyişikliyi hissini yarada bilər."
- ↑ Mardell, Ashley. The ABC's of LGBT+ (ingilis). Mango Media Inc. 2016-11-08. ISBN 978-1-63353-408-7. 2023-06-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-04.
- ↑ "RISE LGBTQ Glossary" (PDF). lalgbtcenter.org (ingilis). Los Angeles LGBT Center. 2022-01-14 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-15.
- ↑ "The Transgender Community Health Project" (ingilis). hivinsite.ucsf.edu. 2006-09-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-18.
- ↑ "How do you know if you're gender fluid or just bigender?" (ingilis). Genderqueer and non-binary identities. 2019-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-18.
- ↑ 1 2 Case LK; Ramachandran VS (2012). "Alternating gender incongruity: A new neuropsychiatric syndrome providing insight into the dynamic plasticity of brain-sex". Medical Hypotheses. 78 (5): 626–631. doi:10.1016/j.mehy.2012.01.041. PMID 22364652.
- M. Schneider: Gender Kimliyi, Gender Variasiyası və İnterseks Şəraitləri üzrə APA İşçi Qrupu . 2008
- K. Clements: San Fransisko Xalq Sağlamlığı Departamenti . 1999
- Alexander Regh: Trans* — FAQ v. 3.03