Barion — bir kvark və bir antikvarkdan ibarət kompozit zərrəciklər olan mezonlardan fərqli olaraq üç kvarkdan ibarət kompozit zərrəcik. Barionlar və mezonlar yalnız kvarklardan və ya həm kvarkdan və antikvarklardan ibarət zərrəcikər olan hadronlardır. Barion termini yunanca "ağır" mənasını verən "βαρύς" (barys) sözündən götürülmüşdür, çünki onların adlandırıldığı zaman hesab olunurdu ki, barionlar maddə kimi təsnif edilən digər zərrəciklərdən daha böyük kütlələrə malik olmaqla xarakterizə olunur.
Bir neçə il əvvələ qədər bəzi təcrübələrin pentakvarkların — dörd kvark və bir antikvarkdan ibarət barionların mövcudluğunu göstərdiyi hesab edilirdi.[1][2] Bütövlükdə zərrəciklər fizikası icması onların mövcudluğunu 2006-cı ilə qədər mümkün hesab etmirdi.[3] 2015-ci ilin 13 iyulunda "CERN"də LHCb əməkdaşlığı alt Lambda barionlarının (Λ0
b) parçalanmasında pentakvark vəziyyətlərinə uyğun nəticələr əldə etdiyini bildirdi.[4]
Barionlar kvarklardan ibarət olduğundan güclü qarşılıqlı təsirdə iştirak edirlər. Leptonlar isə kvarklardan ibarət deyillər və buna görə də güclü qarşılıqlı təsirdə iştirak etmirlər. Ən çox məlum olan barionlar kainatdakı görünən maddənin kütləsinin çox hissəsini təşkil edən proton və neytronlardır, atomların digər əsas komponenti olan elektronlar isə leptonlardır. Hər bir barionun antibarion olaraq bilinən müvafiq antizərrəcikləri vardır, antibarionlarda kvarklar müvafiq antikvarkları ilə əvəz olunmuşdur. Məsələn, bir proton iki yuxarı kvark və bir aşağı kvarkdan, ona uyğun antizərrəcik olan antiproton isə iki yuxarı antikvark və bir aşağı antikvarkdan ibarətdir.
Bu siyahılar müsbət cütlüyə sahib tam impuls momenti J = 1⁄2 və J = 3⁄2 konfiqurasiyalarında olan bütün məlum və proqnozlaşdırılan barionları təfərrüatlandırır.[5]
- Bir növ kvarkdan (uuu, ddd, …) ibarət olan barionlar J = 3⁄2 konfiqurasiyada mövcud ola bilər, J = 1⁄2 konfiqurasiyası Pauli prinsipinə görə qadağandır.
- İki növ kvarkdan (uud, uus, …) ibarət olan barionlar həm J = 3⁄2, həm də J = 1⁄2 konfiqurasiyalarda mövcud ola bilər.
- Üç növ kvarkdan (uds, udc, …) ibarət olan barionlar həm J = 1⁄2, həm də 'J = 3⁄2 konfiqurasiyalarda mövcud ola bilər. Bu barionlar üçün iki J = 1⁄2 konfiqurasiya mümkündür.
Bu siyahılarda rast gəlinən simvollar bunlardır: I (izospin), J (tam impuls momenti), P (cütlük), u (yuxarı kvark), d (aşağı kvark), s (əcayib (qəribə) kvark),
c (məftun kvark), b (alt kvark), Q (yük)), B (barion sayı), S (əcayiblik), C (məftunluq), B' (alt).
Antibarionlar cədvəllərdə göstərilmir, lakin bütün kvarkları antikvarklara çevirməklə, həmçinin Q, B, S, C, B′, simvollarının qabağına mənfi işarəsi əlavə etməklə antibarionların cədvəlini almaq olar. Adlarının yanında † işarəsi olan zərrəciklər Standart Model tərəfindən proqnozlaşdırılıb, lakin hələ müşahidə edilməyib. Mötərizədə olan göstəricilər təcrübələrlə qəti olaraq müəyyən edilməmişdir, lakin kvark modeli ilə proqnozlaşdırılır və ölçmələrə uyğundur.[6][7]
| Zərrəciyin adı | Simvolu | Kvark kontenti | Sükunət kütləsi (MeV/c2) | I | J P | Q (e) | S | C | B' | yarım parçalanma periodu (s) | Əsasən parçalandığı zərəcik |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| proton[8] | p , p+ , N+ |
u u d |
938.2720813(58)[a] | 1/2 | 1/2+ | +1 | 0 | 0 | 0 | Stabil[b] | müşahidə edilməyib |
| neytron[9] | n , n0 , N0 |
u d d |
939.5654133(58)[a] | 1/2 | 1/2+ | 0 | 0 | 0 | 0 | (8.794±0.006)×10+2[c] | p+ + e− + ν e |
| Lambda[10] | Λ0 |
u d s |
1115.683±0.006 | 0 | 1/2+ | 0 | −1 | 0 | 0 | (2.632±0.020)×10−10 | p+ + π− və ya n0 + π0 |
| məftun Lambda[11] | Λ+ c |
u d c |
2286.46±0.14 | 0 | 1/2+ | +1 | 0 | +1 | 0 | (2.024±0.031)×10−13 | Bax: Λ+ c parçalanma vəziyyətləri |
| alt Lambda[12] | Λ0 b |
u d b |
5619.6±0.17 | (0) | (1/2+) | 0 | 0 | 0 | −1 | (1.471±0.009)×10−12 | Bax: Λ0 b parçalanma vəziyyətləri |
| Siqma[13] | Σ+ |
u u s |
1189.37±0.07 | 1 | 1/2+ | +1 | −1 | 0 | 0 | (8.018±0.026)×10−11 | p+ + π0 və ya n0 + π+ |
| Siqma[14] | Σ0 |
u d s |
1192.642±0.024 | 1 | 1/2+ | 0 | −1 | 0 | 0 | (7.4±0.7)×10−20 | Λ0 + γ |
| Siqma[15] | Σ− |
d d s |
1197.449±0.030 | 1 | 1/2+ | −1 | −1 | 0 | 0 | (1.479±0.011)×10−10 | n0 + π− |
| məftun Siqma[16] | Σ++ c(2455) |
u u c |
2453.97±0.14 | 1 | 1/2+ | +2 | 0 | +1 | 0 | 3.48+0.37 −0.16×10−22[d] |
Λ+ c + π+ |
| məftun Siqma[16] | Σ+ c(2455) |
u d c |
2452.9±0.4 | 1 | 1/2+ | +1 | 0 | +1 | 0 | >1.43×10−22[d] | Λ+ c + π0 |
| məftun Siqma[16] | Σ0 c(2455) |
d d c |
2453.75±0.14 | 1 | 1/2+ | 0 | 0 | +1 | 0 | 3.60+0.42 −0.20×10−22[d] |
Λ+ c + π− |
| alt Siqma[17] | Σ+ b |
u u b |
5810.56±0.25 | (1) | (1/2+) | +1 | 0 | 0 | −1 | (1.32±0.13)×10−22[d] | Λ0 b + π+ |
| alt Siqma† | Σ0 b |
u d b |
naməlum | (1) | (1/2+) | 0 | 0 | 0 | −1 | naməlum | naməlum |
| alt Siqma[17] | Σ− b |
d d b |
5815.64±0.27 | (1) | (1/2+) | −1 | 0 | 0 | −1 | (1.24±0.12)×10−22[d] | Λ0 b + π− |
| Xi[18] | Ξ0 |
u s s |
1314.86±0.20 | 1/2 | 1/2(+) | 0 | −2 | 0 | 0 | (2.90±0.09)×10−10 | Λ0 + π0 |
| Xi[19] | Ξ− |
d s s |
1321.71±0.07 | 1/2 | 1/2(+) | −1 | −2 | 0 | 0 | (1.639±0.015)×10−10 | Λ0 + π− |
| məftun Xi[20] | Ξ+ c |
u s c |
2467.94+0.17 −0.20 |
(1/2) | (1/2+) | +1 | −1 | +1 | 0 | (4.56±0.05)×10−13 | Bax: Ξ+ c parçalanma vəziyyətləri |
| məftun Xi[21] | Ξ0 c |
d s c |
2470.90+0.22 −0.29 |
(1/2) | (1/2+) | 0 | −1 | +1 | 0 | (1.53±0.06)×10−13 | Bax: Ξ0 c parçalanma vəziyyətləri |
| məftun Xi prime[22] | Ξ′+ c |
u s c |
2578.4±0.5 | (1/2) | (1/2+) | +1 | −1 | +1 | 0 | Unknown | Ξ+ c + γ (müşahidə edilib) |
| məftun Xi prime[23] | Ξ′0 c |
d s c |
2579.2±0.5 | (1/2) | (1/2+) | 0 | −1 | +1 | 0 | naməlum | Ξ0 c + γ (müşahidə edilib) |
| cüt məftun Xi[24] | Ξ++ cc |
u c c |
3621.2±0.7 | (1/2) | (1/2+) | +2 | 0 | +2 | 0 | naməlum | Bax: Ξ++ cc parçalanma vəziyyətləri |
| cüt məftun Xi[e] | Ξ+ cc |
d c c |
naməlum | (1/2) | (1/2+) | +1 | 0 | +2 | 0 | naməlum | naməlum |
| alt Xi[25] və ya Kaskad B |
Ξ0 b |
u s b |
5791.9±0.5 | (1/2) | (1/2+) | 0 | −1 | 0 | −1 | (1.480±0.030)×10−12 | Bax: Ξ0 b parçalanma vəziyyətləri |
| alt Xi[25] və ya Kaskad B |
Ξ− b |
d s b |
5797.0±0.6 | (1/2) | (1/2+) | −1 | −1 | 0 | −1 | (1.572±0.040)×10−12 | Bax Ξ− b parçalanma vəziyyətləri |
| alt Xi prime† | Ξ′0 b |
u s b |
naməlum | (1/2) | (1/2+) | 0 | −1 | 0 | −1 | naməlum | naməlum |
| alt Xi prime† | Ξ′− b |
d s b |
naməlum | (1/2) | (1/2+) | −1 | −1 | 0 | −1 | naməlum | naməlum |
| cüt alt Xi† | Ξ0 bb |
u b b |
naməlum | (1/2) | (1/2+) | 0 | 0 | 0 | −2 | naməlum | naməlum |
| cüt alt Xi† | Ξ− bb |
d b b |
naməlum | (1/2) | (1/2+) | −1 | 0 | 0 | −2 | naməlum | naməlum |
| məftun alt Xi† | Ξ+ cb |
u c b |
naməlum | (1/2) | (1/2+) | +1 | 0 | +1 | −1 | naməlum | naməlum |
| məftun alt Xi† | Ξ0 cb |
d c b |
naməlum | (1/2) | (1/2+) | 0 | 0 | +1 | −1 | naməlum | naməlum |
| məftun alt Xi prime† | Ξ′+ cb |
u c b |
naməlum | (1/2) | (1/2+) | +1 | 0 | +1 | −1 | naməlum | naməlum |
| məftun alt Xi prime† | Ξ′0 cb |
d c b |
naməlum | (1/2) | (1/2+) | 0 | 0 | +1 | −1 | naməlum | naməlum |
| məftun Omeqa[26] | Ω0 c |
s s c |
2695.2±1.7 | (0) | (1/2+) | 0 | −2 | +1 | 0 | (2.68±0.24 ± 0.10)×10-13 | Bax: Ω0 c parçalanma vəziyyətləri |
| alt Omeqa[27] | Ω− b |
s s b |
6046.1±1.7 | (0) | (1/2+) | −1 | −2 | 0 | −1 | 1.64+0.18 −0.17×10−12 |
Ω− + J/ψ (müşahidə edilib) |
| cüt alt Omeqa† | Ω+ cc |
s c c |
naməlum | (0) | (1/2+) | +1 | −1 | +2 | 0 | naməlum | naməlum |
| cüt alt Omeqa† | Ω0 cb |
s c b |
naməlum | (0) | (1/2+) | 0 | −1 | +1 | −1 | naməlum | naməlum |
| cüt alt Omeqa prime† | Ω′0 cb |
s c b |
naməlum | (0) | (1/2+) | 0 | −1 | +1 | −1 | naməlum | naməlum |
| məftun alt Omeqa† | Ω− bb |
s b b |
naməlum | (0) | (1/2+) | −1 | −1 | 0 | −2 | naməlum | naməlum |
| cüt məftun alt Omeqa† | Ω+ ccb |
c c b |
naməlum | (0) | (1/2+) | +1 | 0 | +2 | −1 | naməlum | naməlum |
| məftun cüt alt Omeqa† | Ω0 cbb |
c b b |
naməlum | (0) | (1/2+) | 0 | 0 | +1 | −2 | naməlum | naməlum |
†↑ Zərrəcik hələ müşahidə olunmayıb. [a] ↑ Proton və neytron kütlələri elementar yükün nisbətən az məlum olan dəyəri səbəbinə görə atom kütlə vahidlərindəilə müqayisədə MeV/c2 daha dəqiqliklə məlumdur. Atom kütlə vahidlərində protonun kütləsi 1,007276466812(90) (u), neytronun kütləsi isə 1,00866491600(43) (u)-dur.
[b] ↑ Ən azı 1035 il.
[c] ↑ Sərbəst neytronlar üçün verilib; ən ümumi nüvələrdə neytronlar stabildir.
[d] ↑ PDG rezonans genişliyi (Γ). Burada τ = ħ/Γ çevrilməsi verilir.
[e] ↑ Digər eksperimental göstəricilər tərəfindən qəbul edilməyən mübahisəli kəşf iddiası var.[28]
| Zərrəciyin adı | Simvolu | Kvark kontenti |
Sükunət kütləsi (MeV/c2) | I | J P | Q (e) | S | C | B' | Yarım parçalanma periodu (s) | Əsasən parçalandığı zərəcik |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Delta[29] | Δ++ (1232) |
u u u |
1232±2 | 3/2 | 3/2+ | +2 | 0 | 0 | 0 | (5.63±0.14)×10−24[h] | p+ + π+ |
| Delta[29] | Δ+ (1232) |
u u d |
1232±2 | 3/2 | 3/2+ | +1 | 0 | 0 | 0 | (5.63±0.14)×10−24[h] | π+ + n0 və ya π0 + p+ |
| Delta[29] | Δ0 (1232) |
u d d |
1232±2 | 3/2 | 3/2+ | 0 | 0 | 0 | 0 | (5.63±0.14)×10−24[h] | π0 + n0 və ya π− + p+ |
| Delta[29] | Δ− (1232) |
d d d |
1232±2 | 3/2 | 3/2+ | −1 | 0 | 0 | 0 | (5.63±0.14)×10−24[h] | π− + n0 |
| Siqma[30] | Σ∗+ (1385) |
u u s |
1382.80±0.35 | 1 | 3/2+ | +1 | −1 | 0 | 0 | (1.828±0.036)×10−23[h] | Λ0 + π+ və ya Σ+ + π0 və ya Σ0 + π+ |
| Siqma[30] | Σ∗0 (1385) |
u d s |
1383.7±1.0 | 1 | 3/2+ | 0 | −1 | 0 | 0 | (1.83±0.26)×10−23[h] | Λ0 + π0 və ya Σ+ + π− və ya Σ0 + π0 |
| Siqma[30] | Σ∗− (1385) |
d d s |
1387.2±0.5 | 1 | 3/2+ | −1 | −1 | 0 | 0 | (1.671±0.089)×10−23[h] | Λ0 + π− və ya Σ0 + π− və ya Σ− + π0 |
| məftun Siqma[31] | Σ∗++ c(2520) |
u u c |
2518.41+0.21 −0.19 |
1 | (3/2+) | +2 | 0 | +1 | 0 | 4.45+0.12 −0.09×10−23[h] |
Λ+ c + π+ |
| məftun Siqma[31] | Σ∗+ c(2520) |
u d c |
2517.5±2.3 | 1 | (3/2+) | +1 | 0 | +1 | 0 | >3.87×10−23[h] | Λ+ c + π0 |
| məftun Siqma[31] | Σ∗0 c(2520) |
d d c |
2518.48±0.20 | 1 | (3/2+) | 0 | 0 | +1 | 0 | 4.30+0.15 −0.11×10−23[h] |
Λ+ c + π− |
| alt Siqma[32] | Σ∗+ b |
u u b |
5830.32±0.27 | (1) | (3/2+) | +1 | 0 | 0 | −1 | (7.0±0.4)×10−23[h] | Λ0 b + π+ |
| alt Siqma[e] | Σ∗0 b |
u d b |
naməlum | (1) | (3/2+) | 0 | 0 | 0 | −1 | naməlum | naməlum |
| alt Siqma[32] | Σ∗− b |
d d b |
5834.74±0.30 | (1) | (3/2+) | −1 | 0 | 0 | −1 | (6.3±0.5)×10−23[h] | Λ0 b + π− |
| Xi[33] | Ξ∗0 (1530) |
u s s |
1531.80±0.32 | 1/2 | 3/2+ | 0 | −2 | 0 | 0 | (7.23±0.40)×10−23[h] | Ξ0 + π0 və ya Ξ− + π+ |
| Xi[33] | Ξ∗− (1530) |
d s s |
1535.0±0.6 | 1/2 | 3/2+ | −1 | −2 | 0 | 0 | 6.6+1.3 −1.1×10−23[h] |
Ξ0 + π− və ya Ξ− + π0 |
| məftun Xi[34] | Ξ∗+ c(2645) |
u s c |
2645.56+0.24 −0.30 |
(1/2) | (3/2+) | +1 | −1 | +1 | 0 | (3.08±0.28)×10−22[h] | Ξ+ c + π0 (müşahidə edilib) |
| məftun Xi[34] | Ξ∗0 c(2645) |
d s c |
2646.38+0.20 −0.23 |
(1/2) | (3/2+) | 0 | −1 | +1 | 0 | (2.80±0.22 ± 0.16)×10-22[h] | Ξ+ c + π− (müşahidə edilib) |
| cüt məftun Xi† | Ξ∗++ cc |
u c c |
naməlum | (1/2) | (3/2+) | +2 | 0 | +2 | 0 | naməlum | naməlum |
| cüt məftun Xi† | Ξ∗+ cc |
d c c |
naməlum | (1/2) | (3/2+) | +1 | 0 | +2 | 0 | naməlum | naməlum |
| alt Xi[35] | Ξ∗0 b |
u s b |
5952.3±0.6 | (1/2) | (3/2+) | 0 | −1 | 0 | −1 | 7.31±1.34 ± 0.66)×10-22[h] | Ξ− b + π+ (müşahidə edilib) |
| alt Xi[36] | Ξ∗− b |
d s b |
5955.33±0.12 ± 0.05 | (1/2) | (3/2+) | −1 | −1 | 0 | −1 | 3.99±0.78 ± 0.24)×10-22[h] | Bax: Ξ∗− b parçalanma vəziyyətləri |
| cüt alt Xi† | Ξ∗0 bb |
u b b |
naməlum | (1/2) | (3/2+) | 0 | 0 | 0 | −2 | naməlum | naməlum |
| cüt alt Xi† | Ξ∗− bb |
d b b |
naməlum | (1/2) | (3/2+) | −1 | 0 | 0 | −2 | naməlum | naməlum |
| məftun alt Xi† | Ξ∗+ cb |
u c b |
naməlum | (1/2) | (3/2+) | +1 | 0 | +1 | −1 | naməlum | naməlum |
| məftun alt Xi† | Ξ∗0 cb |
d c b |
naməlum | (1/2) | (3/2+) | 0 | 0 | +1 | −1 | naməlum | naməlum |
| Omeqa[37] | Ω− |
s s s |
1672.45±0.29 | 0 | 3/2+ | −1 | −3 | 0 | 0 | (8.21±0.11)×10−11[h] | Λ0 + K− və ya Ξ0 + π− və ya Ξ− + π0 |
| məftun Omeqa[38] | Ω∗0 c(2770) |
s s c |
2765.9±2.0 | 0 | (3/2+) | 0 | −2 | +1 | 0 | naməlum | Ω0 c + γ |
| alt Omeqa† | Ω∗− b |
s s b |
naməlum | (0) | (3/2+) | −1 | −2 | 0 | −1 | naməlum | naməlum |
| cüt məftun Omeqa† | Ω∗+ cc |
s c c |
naməlum | (0) | (3/2+) | +1 | −1 | +2 | 0 | naməlum | naməlum |
| məftun alt Omeqa† | Ω∗0 cb |
s c b |
naməlum | (0) | (3/2+) | 0 | −1 | +1 | −1 | naməlum | naməlum |
| cüt alt Omeqa† | Ω∗− bb |
s b b |
naməlum | (0) | (3/2+) | −1 | −1 | 0 | −2 | naməlum | naməlum |
| üçqat məftun Omeqa† | Ω++ ccc |
c c c |
naməlum | (0) | (3/2+) | +2 | 0 | +3 | 0 | naməlum | naməlum |
| cüt məftun alt Omeqa† | Ω∗+ ccb |
c c b |
naməlum | (0) | (3/2+) | +1 | 0 | +2 | −1 | naməlum | naməlum |
| məftun cüt alt Omeqa† | Ω∗0 cbb |
c b b |
naməlum | (0) | (3/2+) | 0 | 0 | +1 | −2 | naməlum | naməlum |
| üçqat alt Omeqa† | Ω− bbb |
b b b |
naməlum | (0) | (3/2+) | −1 | 0 | 0 | −3 | naməlum | naməlum |
†↑ Zərrəcik hələ müşahidə olunmayıb.
[h] ↑ PDG rezonans genişliyi (Γ). Burada τ = ħ/Γ çevrilməsi verilir τ- yarım parçalanma periodu.
Bu cədvəldə PDG tərəfindən təsdiqlənmiş barion rezonanslarının adı, kvant nömrələri (məlum olduğu yerlərdə) və eksperimental statusu verilir.[39] Barion rezonans zərrəcikləri qısa yarımömürlü və daha yüksək kütlələri olan həyəcanlı barion hallarıdır. Əhəmiyyətli tədqiqatlara baxmayaraq, barion həyəcan spektrlərinin arxasındakı əsas sərbəstlik dərəcələri yaxşı məlum deyil.[40] Spin-paritet JP(məlum olduqda) hər bir zərrəcik üçün verilib. Güclü parçalanan zərrəciklər üçün 'JP dəyərləri bütün rezonanslar üçün kütlə kimi adların bir hissəsi hesab olunur.
| Nuklonlar | Δ zərrəciklər | Λ zərrəciklər | Σ zərrəciklər | Ξ və Ω zərrəciklər | məftun zərrəciklər | alt zərrəciklər | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| p | 1⁄2+ | **** | Δ(1232) | 3⁄2+ | **** | Λ | 1⁄2+ | **** | Σ+ | 1⁄2+ | **** | Ξ0 | 1⁄2+ | **** | Λ+ c |
1⁄2+ | **** | Λ0 b |
1⁄2+ | *** |
| n | 1⁄2+ | **** | Δ(1600) | 3⁄2+ | **** | Λ(1405) | 1⁄2− | **** | Σ0 | 1⁄2+ | **** | Ξ− | 1⁄2+ | **** | Λc(2595)+ | 1⁄2− | *** | Λb(5912)0 | 1⁄2− | *** |
| N(1440) | 1⁄2+ | **** | Δ(1620) | 1⁄2− | **** | Λ(1520) | 3⁄2− | **** | Σ− | 1⁄2+ | **** | Ξ(1530) | 3⁄2+ | **** | Λc(2625)+ | 3⁄2− | *** | Λb(5920)0 | 3⁄2− | *** |
| N(1520) | 3⁄2− | **** | Δ(1700) | 3⁄2− | **** | Λ(1600) | 1⁄2+ | *** | Σ(1385) | 3⁄2+ | **** | Ξ(1620) | * | Λc(2765)+ | * | Σb | 1⁄2+ | *** | ||
| N(1535) | 1⁄2− | **** | Δ(1750) | 1⁄2+ | * | Λ(1670) | 1⁄2− | **** | Σ(1480) | * | Ξ(1690) | *** | Λc(2880)+ | 5⁄2+ | *** | Σ* b |
3⁄2+ | *** | ||
| N(1650) | 1⁄2− | **** | Δ(1900) | 1⁄2− | *** | Λ(1690) | 3⁄2− | **** | Σ(1560) | ** | Ξ(1820) | 3⁄2− | *** | Λc(2940)+ | 3⁄2− | *** | Ξ0 b, Ξ− b |
1⁄2+ | *** | |
| N(1675) | 5⁄2− | **** | Δ(1905) | 5⁄2+ | **** | Λ(1710) | 1⁄2+ | * | Σ(1580) | 3⁄2− | * | Ξ(1950) | *** | Ξ'b(5935)− | 1⁄2+ | *** | ||||
| N(1680) | 5⁄2+ | **** | Δ(1910) | 1⁄2+ | **** | Λ(1800) | 1⁄2− | *** | Σ(1620) | 1⁄2− | * | Ξ(2030) | ≥ 5/2? | *** | Σc(2455) | 1⁄2+ | **** | Ξb(5945)0 | 3⁄2+ | *** |
| N(1700) | 3⁄2− | *** | Δ(1920) | 3⁄2+ | *** | Λ(1810) | 1⁄2+ | *** | Σ(1660) | 1⁄2+ | *** | Ξ(2120) | * | Σc(2520) | 3⁄2+ | *** | Ξb(5955)− | 3⁄2+ | *** | |
| N(1710) | 1⁄2+ | **** | Δ(1930) | 5⁄2− | *** | Λ(1820) | 5⁄2+ | **** | Σ(1670) | 3⁄2− | **** | Ξ(2250) | ** | Σc(2800) | *** | Ω− b |
1⁄2+ | *** | ||
| N(1720) | 3⁄2+ | **** | Δ(1940) | 3⁄2− | ** | Λ(1830) | 5⁄2− | **** | Σ(1690) | ** | Ξ(2370) | ** | Pc(4380)+ | * | ||||||
| N(1860) | 5⁄2+ | ** | Δ(1950) | 7⁄2+ | **** | Λ(1890) | 3⁄2+ | **** | Σ(1730) | 3⁄2+ | * | Ξ(2500) | * | Ξ+ c |
1⁄2+ | *** | Pc(4450)+ | * | ||
| N(1875) | 3⁄2− | *** | Δ(2000) | 5⁄2+ | ** | Λ(2000) | * | Σ(1750) | 1⁄2− | *** | Ξ0 c |
1⁄2+ | *** | |||||||
| N(1880) | 1⁄2+ | *** | Δ(2150) | 1⁄2− | * | Λ(2020) | 7⁄2+ | * | Σ(1770) | 1⁄2+ | * | Ω− | 3⁄2+ | **** | Ξ′+ c |
1⁄2+ | *** | |||
| N(1895) | 1⁄2− | **** | Δ(2200) | 7⁄2− | *** | Λ(2050) | 3⁄2− | * | Σ(1775) | 5⁄2− | **** | Ω(2250)− | *** | Ξ′0 c |
1⁄2+ | *** | ||||
| N(1900) | 3⁄2+ | **** | Δ(2300) | 9⁄2+ | ** | Λ(2100) | 7⁄2− | **** | Σ(1840) | 3⁄2+ | * | Ω(2380)− | ** | Ξc(2645) | 3⁄2+ | *** | ||||
| N(1990) | 7⁄2+ | ** | Δ(2350) | 5⁄2− | * | Λ(2110) | 5⁄2+ | *** | Σ(1880) | 1⁄2+ | ** | Ω(2470)− | ** | Ξc(2790) | 1⁄2− | *** | ||||
| N(2000) | 5⁄2+ | ** | Δ(2390) | 7⁄2+ | * | Λ(2325) | 3⁄2− | * | Σ(1900) | 1⁄2− | * | Ξc(2815) | 3⁄2− | *** | ||||||
| N(2040) | 3⁄2+ | * | Δ(2400) | 9⁄2− | ** | Λ(2350) | 9⁄2+ | *** | Σ(1915) | 5⁄2+ | **** | Ξc(2930) | * | |||||||
| N(2060) | 5⁄2− | *** | Δ(2420) | 11⁄2+ | **** | Λ(2585) | ** | Σ(1940) | 3⁄2+ | * | Ξc(2980) | *** | ||||||||
| N(2100) | 1⁄2+ | *** | Δ(2750) | 13⁄2− | ** | Σ(1940) | 3⁄2− | *** | Ξc(3055) | *** | ||||||||||
| N(2120) | 3⁄2− | *** | Δ(2950) | 15⁄2+ | ** | Σ(2000) | 1⁄2− | * | Ξc(3080) | *** | ||||||||||
| N(2190) | 7⁄2− | **** | Σ(2030) | 7⁄2+ | **** | Ξc(3123) | * | |||||||||||||
| N(2220) | 9⁄2+ | **** | Σ(2070) | 5⁄2+ | * | |||||||||||||||
| N(2250) | 9⁄2− | **** | Σ(2080) | 3⁄2+ | ** | Ω0 c |
1⁄2+ | *** | ||||||||||||
| N(2300) | 1⁄2+ | ** | Σ(2100) | 7⁄2− | * | Ωc(2770)0 | 3⁄2+ | *** | ||||||||||||
| N(2570) | 5⁄2− | ** | Σ(2250) | *** | Ωc(3000)0 | *** | ||||||||||||||
| N(2600) | 11⁄2− | *** | Σ(2455) | ** | Ωc(3050)0 | *** | ||||||||||||||
| N(2700) | 13⁄2+ | ** | Σ(2620) | ** | Ωc(3065)0 | *** | ||||||||||||||
| Σ(3000) | * | Ωc(3090)0 | *** | |||||||||||||||||
| Ωc(3120)0 | *** | |||||||||||||||||||
Ξ+ cc |
* | |||||||||||||||||||
Ξ++ cc |
*** | |||||||||||||||||||
**** Varlığı müəyyəndir və xassələri ən azı kifayət qədər yaxşı araşdırılıb.
*** Varlığı kifayət qədər müəyyəndən müəyyənə qədər dəyişir, lakin əlavə təsdiq arzuolunandır və/yaxud kvant ədədləri, budaqlanan fraksiyalar və s. yaxşı müəyyən edilməmişdir.
** Varlığına dair sübut yalnız kafidir.
* Varlığına dair sübut zəifdir
- ↑ H. Muir (2003)
- ↑ K. Carter (2003)
- ↑ W.-M. Yao et al. (2006): Particle listings – Positive Theta Arxivləşdirilib 2018-12-21 at the Wayback Machine
- ↑ R. Aaij et al. (2015)
- ↑ Griffiths, David J., Introduction to Elementary Particles (ingilis) (2nd revised), WILEY-VCH, 2008, 181–188, ISBN 978-3-527-40601-2
- ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle summary tables – Baryons Arxivləşdirilib 2021-03-19 at the Wayback Machine (ing.)
- ↑ J.G. Körner et al. (1994)
- ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
p+
Arxivləşdirilib 2021-03-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
n0
Arxivləşdirilib 2022-03-23 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Λ
Arxivləşdirilib 2022-07-24 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Λ
c Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Λ
b Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Σ+
Arxivləşdirilib 2022-07-24 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Σ0
Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Σ−
Arxivləşdirilib 2022-07-24 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ 1 2 3 P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Σ
c(2455) Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ 1 2 P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Σ
b Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ0
Arxivləşdirilib 2022-07-24 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ−
Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ+
c Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ0
c Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ′+
c Arxivləşdirilib 2022-01-22 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ′0
c Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ++
cc Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ 1 2 P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ
b Arxivləşdirilib 2022-07-24 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ω0
c Arxivləşdirilib 2022-07-24 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ω−
b Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ J. Beringer et al. (2012): Particle listings –
Ξ+
cc Arxivləşdirilib 2017-02-01 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ 1 2 3 4 P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Δ
(1232) Arxivləşdirilib 2022-07-25 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ 1 2 3 P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Σ
(1385) Arxivləşdirilib 2022-07-25 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ 1 2 3 P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Σ
c(2520) Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ 1 2 P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Σ∗
b Arxivləşdirilib 2022-07-25 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ 1 2 P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ
(1530) Arxivləşdirilib 2022-07-25 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ 1 2 P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ
c(2645) Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ0
b(5945) Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ P.A Zyla et al. (2020): Particle listings –
Ξ0
b(5955) Arxivləşdirilib 2022-01-20 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ J. Beringer et al. (2012): Particle listings –
Ω−
Arxivləşdirilib 2017-01-30 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ J. Beringer et al. (2012): Particle listings –
Ω0
c(2770) Arxivləşdirilib 2017-01-30 at the Wayback Machine (ing.) - ↑ C. Patrignani et al. (Particle Data Group). "Baryon Summary Table" (PDF). Chin. Phys. C. 40. 2018: 100001. 12 June 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 27 September 2018.
- ↑ Crede, Volker; Roberts, Winston. "Progress Toward Understanding Baryon Resonances". Rep. Prog. Phys. 76 (7). 2013: 076301. arXiv:1302.7299. Bibcode:2013RPPh...76g6301C. doi:10.1088/0034-4885/76/7/076301. PMID 23787948.
- R. Aaij et al. (LHCb collaboration). "Observation of J/ψp resonances consistent with pentaquark states in Λ0
b→J/ψK−
p decays". Physical Review Letters (ingilis). 115 (7). 2015: 072001. arXiv:1507.03414. Bibcode:2015PhRvL.115g2001A. doi:10.1103/PhysRevLett.115.072001. PMID 26317714. - J. Beringer et al. (Particle Data Group). "Review of Particle Physics". Physical Review D (ingilis). 86 (1). 2012: 010001. Bibcode:2012PhRvD..86a0001B. doi:10.1103/PhysRevD.86.010001.
- K. Nakamura et al. (Particle Data Group). "Review of Particle Physics". Journal of Physics G (ingilis). 37 (7A). 2010: 075021. Bibcode:2010JPhG...37g5021N. doi:10.1088/0954-3899/37/7A/075021.
- C. Amsler et al. (Particle Data Group). "Review of Particle Physics" (PDF). Physics Letters B (ingilis). 667 (1). 2008: 1–1340. Bibcode:2008PhLB..667....1A. doi:10.1016/j.physletb.2008.07.018. hdl:1854/LU-685594. 2020-06-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-07-26.
- V.M. Abazov et al. (DØ Collaboration). "Observation of the doubly strange b baryon
Ω−
b" (PDF) (ingilis). 2008. Fermilab-Pub-08/335-E. 2017-02-12 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-07-26. - K. Carter. "The rise and fall of the pentaquark". Symmetry Magazine (ingilis). Fermilab/SLAC. 2006. 2007-07-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-05-27.
- W.-M. Yao et al. (Particle Data Group). "Review of Particle Physics". Journal of Physics G (ingilis). 33 (1). 2006: 1–1232. arXiv:astro-ph/0601168. Bibcode:2006JPhG...33....1Y. doi:10.1088/0954-3899/33/1/001.
- H. Muir. "Pentaquark discovery confounds sceptics". New Scientist (ingilis). 2003. 2012-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-05-27.
- J.G. Körner; M. Krämer; D. Pirjol. "Heavy Baryons". Progress in Particle and Nuclear Physics (ingilis). 33. 1994: 787–868. arXiv:hep-ph/9406359. Bibcode:1994PrPNP..33..787K. doi:10.1016/0146-6410(94)90053-1.
- H. Garcilazo; J. Vijande; A. Valcarce. "Faddeev study of heavy-baryon spectroscopy". Journal of Physics G (ingilis). 34 (5). 2007: 961–976. arXiv:hep-ph/0703257. doi:10.1088/0954-3899/34/5/014.
- S. Robbins. "Physics Particle Overview – Baryons". Journey Through the Galaxy (ingilis). 2006. 2008-02-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-04-20.
- D.M. Manley. "Status of baryon spectroscopy". Journal of Physics: Conference Series (ingilis). 5 (1). 2005: 230–237. Bibcode:2005JPhCS...9..230M. doi:10.1088/1742-6596/9/1/043.
- S.S.M. Wong. Introductory Nuclear Physics (ingilis) (2nd). New York (NY): John Wiley & Sons. 1998. ISBN 978-0-471-23973-4.
- R. Shankar. Principles of Quantum Mechanics (ingilis) (2nd). New York (NY): Plenum Press. 1994. ISBN 978-0-306-44790-7.
- E. Wigner. "On the Consequences of the Symmetry of the Nuclear Hamiltonian on the Spectroscopy of Nuclei". Physical Review (ingilis). 51 (2). 1937: 106–119. Bibcode:1937PhRv...51..106W. doi:10.1103/PhysRev.51.106.
- M. Gell-Mann. "A Schematic of Baryons and Mesons". Physics Letters (ingilis). 8 (3). 1964: 214–215. Bibcode:1964PhL.....8..214G. doi:10.1016/S0031-9163(64)92001-3.
- W. Heisenberg. "Über den Bau der Atomkerne I". Zeitschrift für Physik (alman). 77 (1–2). 1932: 1–11. Bibcode:1932ZPhy...77....1H. doi:10.1007/BF01342433.
- W. Heisenberg. "Über den Bau der Atomkerne II". Zeitschrift für Physik (alman). 78 (3–4). 1932: 156–164. Bibcode:1932ZPhy...78..156H. doi:10.1007/BF01337585.
- W. Heisenberg. "Über den Bau der Atomkerne III". Zeitschrift für Physik (alman). 80 (9–10). 1932: 587–596. Bibcode:1933ZPhy...80..587H. doi:10.1007/BF01335696.
- Particle Data Group – The Review of Particle Physics (2018) (ing.)
- Georgia State University – HyperPhysics (ing.)
- Barions made thinkable, an interactive visualisation allowing physical properties to be compared (ing.)