Barmaq meymunu və ya Cırtdan oynağan (lat. Cebuella pygmaea) — primatlar dəstəsinə, oynağanlar fəsiləsinə (Callitrichidae) daxil olan növ. Primatlar dəstəsinin ən kiçik nümayəndəsidir.
| Barmaq meymunu | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_on_branch.jpg) | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Barmaq meymunu |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Barmaq meymunu ölçülərinə görə cırtdan sıçan lemuru ilə rəqabətdədir. Onların uzunluğu 11–15 sm arasında dəyişir. Quyruqlarının uzunluğu isə 17–22 sm-dir. Bu canlıların çəkisi 100–150 q arasıdır. Onların xəzləri sıx və uzun olur. Üzəri qızılı-boz rəngə çalır. Alt hissəsi ağ və ya narınçıdır. Boyun və baş nahiyyəsi ətrafında olan tüklər yalı xatırladır.
Bu canlılar Amazonka çayı hövzəsində yayılmışlar. Onlara Kolumbiya və Ekvadorun cənubu, Peru və Boliviyanın şimalı, Braziliyanın qərbində rastlamaq mümkündür. Onlar əsasən çay kənarı sıx meşələrdə yayılırlar. Ömürlərinin böyük qismini ağaclarda keçirsələr də, yerə belə enirlər.
Barmaq meymunları əsasən səhər və günün ikinci yarısında aktiv olurlar. Ağaclarda yaşayır və qidalanırlar. Dörd ayaq üzrətdə gəzsələrdə dikinə dura bilirlər. 1 metr məsafəyə tullanırlar. Bu canlılar bir necə nəsili özündə birləşdirən qohum qruplarda yaşayırlar. Xəzlərinə xüsusi qulluq edirlər. Öz ərazilərini işarələyirlər. Yad qrupdan olanlar dərhal ərazidən qovulur. Bəzən məsələ döyüçlər səviyyəsinə çata bilir.
onlar əsasən ağac şirələri ilə qidalanırlar. Ağacların qabığında dişləri ilə dəliklər açaraq şirə əldə edirlər. Bəzənsə həşəratlar, hörümçəkkimilər və ya meyvələrlə qidalanırlar.
Mənbələrə əsasən onlar arasında monoqam həyat tərzi üstünlük təşkil edir. Ancaq bəzi alimlər bunun tam əksini iddia edirlər. Boğazlıq dövrü 150 gün davam edir. Adətən dişi 2 bala doğur. Balaların atası və digər erkəklər dişinin balalarını südlə bəsləməsi üçün bellərində ana barmaq meymununa yemək gətirirlər. Artıq 2 yaşında cinsi yetkinliyə qədəm qoyurlar. Ən uzun ömürlü canlının yaşı 11 il olmuşdur.
Onlara tez-tez rast gəlindiyindən nəslinin kəsilmə təhlükəsi yoxdur. Onlar yaşadığı məkana bağlı canlılar sayılmırlar.
- Thomas Geissmann: Vergleichende Primatologie, Springer-Verlag 2002, ISBN 3-540-43645-6
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999 ISBN 0-8018-5789-9
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2000.
- ↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0
