Azərbaycan Yüksək Dəstəsi 2002/2003

Müstəqil Azərbaycanda futbol divizionunun yaranmasından etibarən klublarla Azərbaycan Futbol Federasiyaları Assosiasiyası (AFFA) arasında münasibətlər gərgin idi.^[1] "Turan" FK-nin ozamankı prezidenti Vidadi Əhmədov AFFA rəhbərliyi və 1992-ci ildən qurumun prezidenti olan^[2] Fuad Musayev ilə razılaşa bilmirdi və tərəflər arasında ciddi ziddiyyətlər yaşanırdı. Vaxtaşırı oxşar problemlər "Neftçi" ilə də üzə çıxırdı. Hətta bir mövsümün ikinci yarısında "Neftçi" tərəfi onlara qarşı ədalətsizlik göstərildiyini bildirmiş və buna etiraz əlaməti olaraq çempionatda iştirakdan imtina etmiş, qalan oyunlarda texniki məğlubiyyətlə üzləşmişdilər. 1994-cü ildə daha böyük böhran baş vermişdir. AFFA ilə münasibətləri kəskinləşən bir sıra klublar, xüsusilə "Neftçi", milli çempionatı boykot etmiş və yeni təsis edilmiş Peşəkar Futbol Liqasının (PFL) yarışında çıxış etmək qərarına gəlmişdilər, lakin UEFA bu təşəbbüsə sərt sanksiyalar barədə hədə gəlmiş, sonradan PFL buraxılmış və bütün klublar AFFA çempionatına qayıtmışdılar. Bununla belə, "Azəri" klubunun rəhbərliyi mövqeyindən dönməmiş AFFA-nın təşkil etdiyi çempionatda iştirak etməmək üçün klubu ləğv etmək qərarını almışdır.^[3]

1999/2000 mövsümü də qalmaqalla başlamışdır. Təqvimə əsasən oyunlar 12 sentyabrda start götürməliydi, lakin AFFA səbəb göstərmədən "Turan" və "ANS Pivani"ni turnirdən kənarlaşdırmışdi. Hər iki klubun rəhbərliyi federasiyanın siyasətini tənqid edir, mətbuatda da oxşar fikirlər səsləndirilirdi. Bu addım digər klubların etirazına səbəb oldu və onlar ilk turun oyunlarına çıxmaqdan imtina etmişdilər. Uzun mübahisələrdən sonra AFFA prezidenti Fuad Musayev yalnız 25 oktyabrda qərarını dəyişmiş, "Turan" və "ANS Pivani"nin çempionata buraxılmasına icazə vermişdir. Qış fasiləsindən sonra, 8-ci tur ərəfəsində AFFA ilə barışmayan klublar yenidən boykota əl atmışdılar. Yalnız "Viləş" və "Şəfa" meydançaya çıxmışdı. Beləliklə, 10 komanda texniki məğlubiyyət almışdı.^[3] Sonradan klublar və AFFA UEFA və FIFA-dan qovulma təhlükəsi altında razılığa gəlmişdir.^[4]

Ümumiyyətlə, "Şəfa" klubu AFFA tərəfindən təsis edilmişdir və federasiyasının səlahiyyətində idi.^[5] Bu cəhətdən "Şəfa" dünyada öz futbol assosiasiyası tərəfindən yaradılan yeganə klub idi.^[6] AFFA-nın "Şəfa"ya göstərdiyi açıq himayədarlıq digər klubların ciddi narazılığına səbəb olurdu. Bu münasibətin nümunəsi Azərbaycan milli futbol komandasının qapıçısı Cahangir Həsənzadənin 2000-ci ildə "Neftçi"dən "Şəfa"ya federasiya qərarı ilə köçürülməsi idi. Bu zaman futbol federasiyası oyunçunun bir klubdan digərinə transferinə qərar vermişdi və bu hadisənin dünyada presedenti yox idi. "Neftçi"nin baş məşqçisi Əhməd Ələsgərov da təzyiqlərə dözməmiş, Masallıda "Viləş"ə 1:2 hesablı məğlubiyyətdən sonra komandanı və ölkəni tərk etmişdir.^[3]

2000/01 mövsümündə AFFA rəhbərliyi "Şəfa"nı avrokuboklara çıxarmaq planı qurmuşdu. Çempionatda əsas rəqiblər – "Neftçi", "Şəmkir", "Kəpəz" və "Viləş" fonunda bu məqsəd gerçəkləşdirilmişdir. "Neftçi" mövsümü yaxşı keçirmişdi, lakin yekunda "Şəmkir" ilə xallarını bərabərləşdirmiş və 15 may 2001-ci ildə Sumqayıtda keçirilən oyunda 0:1 hesabı ilə uduzaraq çempionluğu əldən vermişdir.^[3] Sonradan AFFA-nın təşkilatçılığı ilə Sumqayıtda keçirilən kubok finalında "Neftçi"nin "Şəfa"ya 1:2 hesabı ilə məğlub olması ilə "Şəfa" UEFA Kubokunda oynamaq hüququ qazanmışdır. Oyun stadion rəsmiləri ilə AFFA arasında qapı qəbzləri ilə bağlı mübahisədən sonra matçın başlamasına 2 saat qalmış Bakıdan Sumqayıta keçirilmişdi.^[7] Hər halda, "Şəfa" FK UEFA Kuboku 2001/2002 mövsümünün birinci təsnifat mərhələsində "Olimpiya Lyublyana" ilə səfərdə 4:0,^[8] evdə isə 3:0^[9] hesabla məğlub olmuş və turnirdən kənarlaşdırılmışdır.

2001/2002 mövsümündə çempionatın play-off mərhələsinin II tur oyunu "Şəfa" və "Xəzər Universiteti" (indiki "Şamaxı") komandaları arasında 2 aprel 2002-ci ildə "Şəfa" stadionunda, paytaxt derbisi kimi keçirilmişdir.^[10][11] Oyunun 90+5-ci dəqiqəsində baş hakim Xaqani Məmmədov "Xəzər Universiteti"nin qapısına mübahisəli^[12] penalti təyin etmişdir. Tərlan Əhmədov penalti zərbəsini qola çevirmiş və "Şəfa" oyunu 1:0 hesabı ilə qazanmışdır.^[13] Bu qarşılaşma Azərbaycan futbolunun tarixində "ən məşhur və qalmaqallı oyun" və "qara ləkə" hesab olunmuşdur.^[1][3]

İdman jurnalisti Anar Xanlarovun bildirdiyinə görə, Xaqani Məmmədov penalti qərarını təkbaşına verməmişdi və bu barədə ona tapşırıq verildiyi ehtimal olunur. Penalti zərbəsini qola çevirən Tərlan Əhmədov da tənqid obyektinə çevrilmişdir, çünki o, Azərbaycan milli futbol komandasında çıxış edən futbolçulardan biri idi. Stadiondan bir çox tamaşaçı hətta ona topu kənara vurmalı olduğunu bildirmişdir, lakin Əhmədov bunu etməmiş, mövcud olmayan penalti zərbəsini qola çevirmişdir.^[3]

Nəticə müvəqqəti olaraq İntizam Komitəsi tərəfindən ləğv edilmiş və oyunun təkrarlanmasına qərar verilmişdir, lakin 10 aprel tarixində Apellyasiya Komitəsi nəticənin qüvvədə qalmasına qərar vermişdir.^[13] Bundan sonra "Xəzər Universiteti" FK-nin prezidenti Hamlet İsaxanlı AFFA rəsmilərinə klubunu Azərbaycan Yüksək Dəstəsindən çıxarmağa hazır olduğunu bildirmişdir. O, qeyd etmişdir ki, "hazırda dəvət aldığımız oyunu deyil, futbol oynamaq istəyirik. Belə şəraitdə liqada iştirakımızı dayandırmaqdan başqa çarəmiz yoxdur".^[12] Aprel ayı ərzində digər klublar da bu boykota qoşulmuş, "Neftçi", "MOİK", "Kəpəz", "Turan", "Şadağ Qusar", "Qarabağ Ağdam", "Təfəkkür Universiteti" və "Dinamo-Bakılı" klubları AFFA-ya "Yüksək Dəstə"də növbəti oyunları keçirməkdən imtina etdikləri barədə rəsmi məlumat vermişdilər.^[14] "Şəfa" və "Şəmkir" Azərbaycan Yüksək Dəstəsində qalan yeganə iki komanda olmuşdur.^[4]

Klubların mövqeyinə görə, AFFA rəhbərliyi öz səlahiyyətində olan klublara üstünlük vermiş və hakimlər vasitəsilə başqalarına təzyiq göstərmişdir.^[15] Həmçinin, Hamlet İsaxanlı AFFA-nı tanımadığını açıqlamışdır.^[16] "Şahdağ Qusar" klubunun prezidenti Beybala Məmmədov bildirmişdir ki, Fuad Musayevin başçılıq etdiyi AFFA rəsmiləri istefa verməyənə qədər "Şahdağ" kubok və liqada oynamayacaq.^[14] "Şəfa"ya verilən bu yardım yalnız "Xəzər Universiteti"ni yox, həm də digər komandaları, xüsusilə "Neftçi"ni narazı salmışdı. Tarix boyunca AFFA ilə dəfələrlə qarşıdurmaya girən "Neftçi"nin "Xəzər Universiteti" ilə ittifaqda olması digər klubları da eyni mövqeyə gətirmişdir.^[1] "Yüksək Dəstə"dən çıxmış doqquz klub şikayətlərini əks etdirən birgə bəyanat yaymış və bu bəyanatda bildirilmişdir ki, "AFFA-nın antifutbol siyasəti, "Şəfa" FK-ya qarşı qərəzli münasibəti, sabit hakimlik və digər neqativ tendensiyalar bizi daxili çempionatda iştirakımızı dayandırmağa vadar edir". Klublar Musayevin əvvəlki münaqişəni həll edən zaman verdiyi vədlərə riayət etməməsindən də şikayət etmişdilər. Bundan əlavə, klublar AFFA İcraiyyə Komitəsində onlara vəd edilən 6 yeri almadıqlarını bildirmiş və mart ayında baş tutmalı olan AFFA-nın prezident seçkilərinin qeyri-müəyyən vaxta təxirə salınmasını da tənqid etmişdilər.^[4]

Beləliklə, klublar və AFFA arasındakı qalmaqal pik həddə çatmış, çempionat dayandırılmalı olmuşdur.^[1] AFFA liqada bəzi klublara qarşı ikili standartlarla bağlı iddiaları rədd etmişdir v AFFA-nın vitse-prezidenti Torqul Hacıyev demişdir ki, "bizə qarşı irəli sürülən ittihamlar tamamilə əsassızdır".^[14] Hacıyev qeyd etmişdir ki, "bütün klublara qərarlarını yenidən nəzərdən keçirmək üçün 20 aprel tarixinədək müddət təyin edilmişdir". Bu müddətdən sonra klublar barədə tədbir görüləcəyini bildirmiş Hacıyev "Avropada oynayan bütün klublar mükafatlarını almayacaqlar"ını əlavə etmişdir.^[4] Fuad Musayev qeyd etmişdir ki, "hədə-qorxularına baxmayaraq", o, "sıxışdırılmayacaq" və Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev şəxsən bəyan etməyənə qədər istefa verməyəcək.^[17] Münaqişə böyüdükcə müxtəlif dövlət strukturları, ictimaiyyət və siyasi partiyalar bu prosesə qarışmışdır.^[15]

Növbəti mərhələdə iştirak edən klublar, 6 aprel tarixində çempionatı AFFA-ya etiraz əlaməti olaraq dayandırmışdır. 6 gün sonra keçirilən "Şəfa" – "Kəpəz" oyunu mövsümün son matçı olmuşdur.^[1] 12 aprel–4 may tarixləri arasında oyunlar keçirilməmişdir. "Şəmkir" və "Şəfa" xaricində bütün komandalar AFFA prezidenti Fuad Musayev istefa vermədiyi təqdirdə çempionata davam etməyəcəklərini bildirmişdir. Musayev istefa vermədiyinə görə, dissident klublar yeni təşkil edilmiş təşkilat komitəsinin nəzarəti altında çempionata davam etməyə qərar vermiş və 4-cü tur oyunlarını 4 mayda oynamışdılar.^[13] AFFA və UEFA bu yarışları tanımamış,^[18] 20 mayda çempionatı bərpa etməyi planlaşdırdığını açıqlamışdır. AFFA 5-ci və 6-cı turların nəticələrini nəzərə almadan, 24 gün ərzində 6 tur keçirməyi nəzərdə tutmuşdur. Klublar bu qərarı nəzərə almayacaqlarını bildirmişdilər.^[13] Sonda "Şəmkir"in qalib olduğu doqquz komandadan ibarət müstəqil turnirin nəticələri UEFA tərəfindən qəbul edilməmişdir.^[4][19]

May ayında Gənclər, İdman və Turizm naziri Əbülfəs Qarayev, Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin (MOK) prezidenti İlham Əliyev və AFFA Prezidenti Fuad Musayev öz çempionatlarını formalaşdırmaq üçün assosiasiya ilə rəsmi çempionatdan ayrılan on yüksəksəviyyəli klub arasında razılığa gəlməyə çalışmışdılar. Azərbaycan müxalifətində bildirilmişdir ki, İlham Əliyevin danışıqlarda iştirak etməsi Musayevi futboldan uzaqlaşdırmaq cəhdidir. Hər halda, AFFA alternativ liqada oynanılan oyunların nəticələrinin ləğv olunması və bunun əvəzinə "Yüksək Dəstə" proqramını cədvələ uyğunlaşdırmaq üçün hər gün matçların keçirilməsini təklif etmişdir. 12 iyuna qədər hər gün oynamaq məcburiyyətində qalan bir neçə klub bu ideyanı "antifutbol" adlandırmışdır. Həmçinin, Azərbaycan iyunun 14-dən gec olmayaraq Avropa yarışları üçün klublarını elan etməli idi. Buna görə də danışıqlar yenə uğursuz alınmışdır.^[20]

2001/02-ci il mövsümü kimi, kubok turniri də yarımçıq qalmışdır.^[21] 28 mayda "Neftçi Bakı" və "Şəmkir" FK komandaları arasında keçirilən final mübahisəli olmuşdur. "Şəmkir" 84-cü dəqiqədə onlara qarşı təyin edilən penaltidən sonra meydanı tərk etmişdir. "Neftçi" texniki qələbə qazanaraq çempion elan edilmişdir.^[22]

Hər halda, Azərbaycan futbol komandalarının UEFA-nın keçirdiyi Avropa kubokların 2002/2003 mövsümündə iştirakına icazə verilməmişdir. UEFA-nın baş direktoru Gerhard Ayqner bildirmişdir ki, bu qərara səbəb AFFA rəhbərliyi ilə ölkə çempionatında iştirak edən əksər klubların rəhbərliyi arasında yaranmış fikir ayrılıqları və buna görə ölkə çempionatı yarımçıq qalması olmuşdur. Nəticədə komandaların yekun sıralaması qeyri-müəyyən olaraq qalmışdır və UEFA qaydalarına əsasən, yalnız idman prinsiplərinə uyğun olaraq müvafiq yerləri tutan komandalar avrokuboklarda iştirak edə bilərlər.^[15] UEFA Azərbaycan klublarına maliyyə yardımını dayandıracağını, AFFA-nın da UEFA-dan kənarlaşdırılacağı istisna edilmədiyini bildirmişdir.^[16]

Bunun nəticəsində ən azı bir klub rəsmisi AFFA nümayəndəsi ilə görüşmüşdür, lakin münaqişə həll edilməmişdir. AFFA-nın baş katibi Çingiz İsmayılov bildirmişdir ki, boykot edən klublar tərəfindən AFFA-ya dörd şərt qoyulmuşdur. Bu şərtlərə görə, AFFA prezidenti Fuad Musayevin istefa etməsi, boykot zamanı AFFA-nın tabeliyindən kənarda keçirilmiş oyunların tanınması və həmin matçlar əsasında çempionata buraxılması, həmçinin AFFA-nı müdafiə edən yeganə klub olan "Şəfa"nın keçirdiyi oyunların nəticələrinin ləğv edilməsi tələb edilmişdir.^[16]

Hamlet İsaxanlı iddiaları rədd etmiş və bildirmişdir ki, müraciətdə tələb yox, təklif var. Təkliflərdə Musayevin istefa verməsi yox, yeni seçkilərə qədər prezident səlahiyyətlərini dayandırmalı olduğunu bildirilmişdir. İsaxanlıya görə, bu təkliflər AFFA-nı qane etmirsə, sanksiyalar tətbiq olunacağı haıda bütün məsuliyyəti Fuad Musayev daşıyacaq, lakin Çingiz İsmayılov bunu "ultimatum" adlandırmışdır.^[16]

Keçən mövsüm "Yüksək Dəstə"də iştirak etmiş "Xəzər Universiteti", "Neftçi", "MOİK", "Kəpəz", "Turan", "Şadağ Qusar", "Qarabağ Ağdam", "Təfəkkür Universiteti" və "Dinamo-Bakılı" klubları 2002/2003 mövsümündə də liqadan çəkilmişdir.^[14] "Şəfa" və "Şəmkir" Azərbaycan Yüksək Dəstəsində qalan yeganə iki komanda olmuşdur.^[4]

UEFA Azərbaycan klublarına 2002/2003 mövsümündə liqaya yenidən qoşulmaq üçün 15 sentyabr tarixinə qədər vaxt vermişdir, lakin bu tarixə təyin edilmiş müddətə əməl olunmamışdır. 2 oktyabrda UEFA-nın prezidenti Lennart Yuhansson Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevə məktub yazmış və bildirmişdir ki, ölkənin yeni daxili çempionatı 15 oktyabr tarixinə qədər başlamalıdır, əks halda Azərbaycan komandaları UEFA-nın bütün klub yarışlarından kənarlaşdırılma təhlükəsi ilə üzləşə bilər.^[23]

2002-ci ilin dekabrında "Neftçi" klubunun 65 illiyinə həsr olunmuş "Neftçi–65" turniri keçirilmişdir. Oyunlar Bakıda, İsmət Qayıbov adına stadionda təşkil olunmuşdu. Turnir iki qrup üzrə mübarizə formatında baş tutmuşdur.^[24]

A qrupunda "Neftçi" və "Dinamo-Bakılı" mübarizəni eyni göstəricilərlə – iki qələbə və bir heç-heçə ilə başa vurmuşdular, lakin "Neftçi"nin top fərqi üstün olduğu üçün qrup lideri elan olunmuşdur. Mingəçevir təmsilçisi "Ulduz" üçüncü, Qusarın "Şahdağ" klubu isə sonuncu pillədə qərarlaşmışdır. B qrupunda Ağdamın "Qarabağ-Azərsun" klubu bütün oyunlarını qələbə ilə başa vuraraq 9 xalla birinci olmuşdur. İkinci yerdə MOİK qərarlaşmışdı, lakin toplanan xallar final mərhələsinə çıxmaq üçün kifayət etməmişdi. "Turan" və "Xəzər" Sumqayıt isə qrupun autsayderləri olmuşdular. Üçüncü yer uğrunda görüşdə "Dinamo" MOİK-i məğlub etmiş və bürünc mükafata sahib çıxmışdır. Turnirin finalında "Neftçi" və "Qarabağ" qarşılaşmışdır. Oyun 1:1 hesabı ilə yekunlaşmış, penalti seriyasında daha dəqiq oynayan "Qarabağ" qalib gəlmiş və "Neftçi–65" turnirinin çempionu olmuşdur.^[24]

17 dekabrda FIFA Azərbaycanın futbol klublarına beynəlxalq turnirlərdə iştirak etməyi qadağan etmişdir. AFFA prezidenti Fuad Musayev bu qərarın icra müddətini müəyyən etmək səlahiyyətinə malik olmuşdur. 19 dekabrda "Neftçi", "Şəmkir", "Qarabağ", MOİK, "Dinamo", "Xəzər Universiteti", "Xəzər Sumqayıt", "Kəpəz" və "Turan" AFFA-ya qarşı məhkəmə iddiası qaldırmışdır. Onlar qurumun qanunsuz fəaliyyət göstərdiyini və Azərbaycan futbolunun inkişafına mane olduğunu bildirmişdilər.^[24] Klublar AFFA daxilində korrupsiya və Fuad Musayevin despotizmini əsas gətirmişdir.^[25]

"Exo" qəzetinə verdiyi müsahibədə "Neftçi"nin sabiq hücumçusu İsgəndər Cavadov Fuad Musayevi sərt tənqid etmiş və Azərbaycan klubları na dəstək olduğunu bildirmişdir. O, 1997-ci ildən tənəzzülə uğrayan Azərbaycan futbolunda daimi qalmaqallar, zəif təşkilatçılıq və irəliləyişsizliyə görə məsuliyyəti Musayevin üzərinə qoymuş, AFFA-nı "direktorun günahkar olduğu uğursuz zavod" ilə müqayisə etmişdir. Cavadov Musayevi təkəbbürdə, avtoritarizmdə, milli komandanın məşqçilərinin işinə qarışmaqda ittiham etmişdir. O, Musayevin soyunub-geyinmə otaqlarına şəxsən girdiyini, məşqçiləri alçaltdığını, futbolçulara taktika diktə etdiyini və qiymətləri şişirtməklə xaricə transferlərə mane olduğunu, bunun da futbolçuların inkişafını boğduğunu iddia etmişdir.^[26]

İsgəndər Cavadov klubların AFFA-nın nəzarəti olmadan, hətta UEFA və ya FIFA sanksiyaları riski altında alternativ çempionat formalaşdırmaq təşəbbüsünü dəstəklədiyini bildirmiş və Musayevin istefasının yeganə həll yolu olduğunu bildirmişdir. Cavadov həmçinin, AFFA prezidenti postuna namizədliyini irəli sürməyə hazır olduğunu bəyan etmiş, gənclərin inkişafının prioritetləşdirilməsi, ayrıca uşaq və gənclər liqasının yaradılması, perspektivli klubların gücləndirilməsi və Azərbaycan futboluna rəhbərlik edəcək flaqman klubun yaradılması planlarını açıqlamışdır.^[26]

Bu ərəfədə Azərbaycan futbolunda davam etmiş böhran siyasi qarşıdurmaya çevrilmişdi. Azərbaycan hakimiyyət orqanları AFFA-nın avtobuslarını və digər əmlakını müsadirə etmiş, vergidən yayınma ittihamı ilə onun maliyyə direktorunu həbs etmişdir. Bunun cavabında Fuad Musayev vaxtlar hakimiyyətin təzyiqindən müdafiə tapmaq ümidi ilə müxalifət partiyaları ilə yaxınlaşmağa çalışmış, o vaxtlar müxalif "Yeni Müsavat" qəzetinə müsahibəsində baş verənlərin əsl günahkarı kimi iqtidarı açıq şəkildə göstərmişdir. O, bildirmişdir ki, hökumət AFFA-nın daxili işlərinə qarışmış və idmandan gələn maliyyə gəlirlərini nəzarətə götürməyə çalışmışdır. Buna görə də iddia edilmişdir ki, klubları boykot etməyə hakimiyyət özü sövq etmiş, Azərbaycan futbolunda baş tutmuş çöküşə görə AFFA və hökumət eyni dərəcədə məsuliyyət daşımışdır.^[25]

24 dekabrda Musayev açıqlamışdır ki, səlahiyyətləri FIFA tərəfindən uzadıldığına görə, yeni prezident seçkiləri yalnız çempionat bərpa edildikdən sonra mümkündür. 25 dekabrda AFFA-nın İcraiyyə Komitəsi 12-ci Azərbaycan çempionatının 1 mart 2003-cü ildə başlanacağını elan etmişdir. 2003-cü ilin yanvar–aprel aylarında davam edən məhkəmə çəkişmələri, vergidən yayınma ittihamları, klublarla AFFA arasında qarşılıqlı tələblər və FIFA–UEFA-nın sərt qərarları ölkə futbolunu tam iflic vəziyyətinə salmışdır.^[24]

Azərbaycan UEFA Avro 2004 turnirinin təsnifat mərhələsində Serbiya və Monteneqro milli yığması ilə qarşılaşmalı idi, lakin fevralda Azərbaycan klubları öz futbolçularını bu seçmə oyun üçün yığmaya buraxmaqdan imtina etmiş, baş məşqçi Əsgər Abdullayevi bir neçə aparıcı oyunçunun xidmətindən məhrum etmişdir. Arif Əsədov, Ədəhim Niftəliyev, Aslan Kərimov və Vadim Vasilyev "Neftçi" və "Şəmkir" tərəfindən buraxılmamışdır. Buna baxmayaraq, Tərlan Əhmədov klubu "Qarabağ-Azərsun"un əmrini pozmuş və oyuna hazırlaşmışdır. "Qarabağ" futbolçunun böyük məbləğdə cərimələnəcəyini bildirmişdir. Bu dövrdə Abdullayev əcnəbiəsilli və ya xarici liqalarda, ilk növbədə yaxın İranda çıxış edən futbolçuları meydana buraxmaq məcburiyyətində qalmışdır.^[27]

15 aprel 2003-cü ildə AFFA FIFA tərəfindən,^[28] 16 apreldə isə UEFA tərəfindən^[29] diskvalifikasiya edilmişdir.^[30] Qurumlar Azərbaycan futbolunun "siyasi hakimiyyətin təzyiqi altında" olduğunu bildirmiş və əlavə etmişdir ki, Azərbaycan klubları və milli komandası UEFA-nın himayəsi altında keçiriləcək bütün yarışlardan növbəti bildirişə qədər kənarlaşdırılmışdır. Əlavə olaraq, FIFA və UEFA qeyd etmişdir ki, onlar tərəfindən göstərilən səylərə baxmayaraq, AFFA 2002-ci ilin sentyabrında imzalanmış Sürix sazişinin şərtlərini yerinə yetirməmişdir. AFFA, Azərbaycan Gənclər və Turizm Nazirliyinin nümayəndələri və klub nümayəndələri tərəfindən imzalanmış sazişin məqsədi Azərbaycan çempionatını bərpa etmək idi.^[31] Bu, ilk belə hal idi ki, keçmiş sovet respublikalarından biri ilk dəfə bu formada ağır cəzaya məruz qalmışdır.^[25]

Azərbaycan klubları arasında 2003-cü ilin fevral-mart aylarında müstəqil Həmrəylik Kuboku turniri keçirilmişdir. Bakıda 10 komanda iki qrupda mübarizə aparmışdır. Kuboku "Neftçi" qazanmışdır.^[24] Buna baxmayaraq, nəticələr rəsmi olaraq hesaba alınmamaqdadır.^[32]

FIFA-nın qərarı ilə Azərbaycan UEFA Avro 2004 turnirinin təsnifat mərhələsinə buraxılmamışdır, lakin 22 mayda bu qərar ləğv edilmişdir. Azərbaycan milli futbol komandası növbəti 11 iyunda Serbiya və Monteneqro milli yığması ilə öz meydanında keçirmişdir.^[33]

Skandalların nəticəsi olaraq Azərbaycan klubları 2002/2003 və 2003/2004 mövsümlərində UEFA turnirlərinə buraxılmamışdır. Futbolsuz keçən 400 gün ərzində^[6] bir çox futbolçular karyeralarını xaricdə – Rusiya, İran və Ukrayna klublarında davam etdirmişdilər, ölkədə isə futzalın populyarlığı artmışdır.^[1] Kamal Quliyev və Samir Əliyev Ukrayna Premyer Liqasında çıxış edən ilk azərbaycanlı olmuşdular. Onlar "Volın Lutsk" tərkibində "Metallist Xarkov" komandası üzərində 2:0 hesablı qələbə qazanmışdılar.^[34]

Bu dövrdə digər idman növləri də sürətlə inkişaf etmişdir. Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin prezidenti İlham Əliyevin rəhbərliyi altında stadionların tikintisinə milyonlarla ABŞ dolları xərclənmiş, əcnəbi məşqçilərə külli miqdarda vəsait xərclənmişdir. Təkcə paytaxt Bakıda yox, Naxçıvanda, Şəkidə, Gəncədə, Bərdədə idman kompleksləri tikilmişdir. 1990-cı illərin əvvəllərində Türkiyəyə gedən məşqçi Faiq Qarayev qadın voleybolçulardan ibarət "Azərreyl" komandasında fəaliyyət göstərməyə başlamış və 2002-ci ildə Avropa kubokunu qazanmışdılar. Litvalı basketbolçu Rimas Kurtinaytis Azərbaycan milli basketbol komandasını çalışdırmış, həmçinin boks, qılıncoynatma, güləş və digər idman növləri inkişaf yaşamışdır.^[25]

Azərbaycan Yüksək Dəstəsi 2003/2004 mövsümü 20 aprel 2003-cü ildə yay liqası kimi başlamışdır. Münaqişənin həll edilməsi Azərbaycanda müsbət qarşılanmışdır. Bu barədə AFFA-nın vitse-prezidenti Fətulla Hüseynov bütün klubların iştirakı ilə AFFA-dan kənarda keçirilən toplantıdan sonra məlumat vermişdir. Buna baxmayaraq, Hüseynov bildirmişdir ki, bu görüş "qanuni yolla seçilmiş prezident Fuad Musayevin səlahiyyətlərini boşaltmaq cəhdi kimi qəbul edilməməlidir". AFFA-nın digər vitse-prezidentləri Toğrul Hacıyev bunun Azərbaycan futboluna "müsbət təsir göstərəcəyini" bildirmişdir.^[35] Buna baxmayaraq, 2003-cü ilin dekabrında AFFA prezidenti Fuad Musayev istefa vermiş, yerini Ramiz Mirzəyevə təhvil vermişdir.^[1] Musayev 16 iyun 2017-ci ildə böyrəklərində yaranan problem səbəbindən vəfat etmişdir.^[36] Jurnalist Elşən Məmmədova görə, Hamlet İsaxanlı Fuad Musayev dövrünün "istər futbol meydanında, istərsə də federasiya prezidenti kürsüsündə başa çatmasında" yaxından iştirak etmişdir.^[37]

Yeni mövsümdə 2001/02 mövsümünün iştirakçıları ilə yanaşı, Birinci Diviziondan liqadan "Lokomotiv" (İmişli) və "Xəzər" (Sumqayıt) klublarının da qatılması planlaşdırılırdı. Sonradan AFFA tərəfindən "Ədliyyə" klubu da siyahıya əlavə edilmişdir. Bu, ciddi narazılıqlara səbəb olmuşdur.^[24] "Ədliyyə" klubu Ədliyyə Nazirliyinin tərkibində idi və ikinci divizion cədvəlində beşinci yerdə qərarlaşmışdı. AFFA qərara almışdır ki, klubun heyətində Azərbaycan milli futbol komandasında çıxış edən çoxsaylı azərbaycanlı futbolçu olduğuna görə klub "Yüksək Dəstə"yə qatılmalı idi.^[6]

Xaqani Məmmədov AFFA-nın keçmiş rəhbərliyi tərəfindən 2005-ci ildə "Turan" – "İnter" (0:1) oyunundan sonra hakimlikdən kənarlaşdırılmışdır, lakin o, 2008-ci ildə AFFA Hakimlər Komitəsinin sədri vəzifəsinə təyin edilmişdir.^[38] 2003/2004 mövsümündə "Şəfa" FK UEFA və FİFA ilə bağlanmış müqavilə şərtlərinə əsasən AFFA ilə bütün əlaqələrini kəsmiş və digər komandalar kimi liqada mübarizə aparmaq üçün də pul ödəmişdir.^[6] Fuad Musayevin vəzifədən getməsindən sonra "Şəfa" FK 2005-ci ildə maliyyə problemlərinə görə buraxılmışdır. Buna baxmayaraq, klub 2023-cü ildə feniks-klub kimi yenidən təsis edilmiş və ilk mövsümündə Azərbaycan İkinci Liqasında çıxış etməyə başlamış,^[39] növbəti mövsüm Azərbaycan Birinci Liqasında çıxış etmişdir.^[40]