Astragalus compactus

*Astragalus compactus*
Astragalus compactus
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Paxlaçiçəklilər Fəsilə: Paxlakimilər Yarımfəsilə: Faboideae Triba: Galegeae Yarımtriba: Astragalinae Cins: Gəvən Növ: Astragalus compactus
Beynəlxalq elmi adı
	Astragalus compactus Lam., 1783;
NCBI	339482

Astragalus compactus (lat. Astragalus compactus) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin gəvən cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Qafqazda və Azərbaycanda təbii halda bitir.

Botaniki təsviri

Yarpağını tökən koldur. Kolları qısa budaqlıdır. Yarpağı seyrək tüklü, azca əyilmiş, 2-3,5 sm uzunluqda olub, tikanlıdır. Yarpaqcıqların miqdarı 3-4 cüt olub, xətvari, 8–16 mm uzunluqda, 1–2 mm enindədir. Tikanların ucu şişdir. Birillik budaqların üzərindəki yarpaqların qoltuğunda 3 çiçəkdən ibarət, başcıq formalı çiçək qrupu əmələ gətirir. Çiçəkaltlığı xətvarı, 7- uzunluğunda olur. Kasacığı ağ tüklüdür. Tacı sarı rənglidir. Ləçəkləri 1,4-1,5 sm uzunluğunda, 4- enində olub, yumru qulaqcıqlıdır. Meyvəsi uzunsov və tüklüdür. İyul ayında çiçək açır. Toxumla çoxalır.

Ekologiyası

Orta dağ qurşağının daşlı yamaclarında və əhəngli yerlərdə rast gəlinir. Dəniz səviyyəsindən 1000–1200 m hündürlükdə bitir. Quraqlıq sevəndir.

Azərbaycanda yayılması

Naxçıvan MR-da Ordubad rayonu dağlarının ən yüksək alp çəmənliklərində, quru, daşlı yamaclarda, dar bir arealda yayılmışdır. Azərbaycanın nadir bitkisi olaraq, "Qırmızı kitab"a salınması tövsiyə edilir.

İstifadəsi

Gövdəsində qatran vardır, yaşıllaşdırmada istifadə olunmur.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

Astracantha compacta (Lam.) Podlech
Tragacantha compacta (Lam.) Steven

Heterotipik sinonimləri

Astracantha insidiosa (Boriss.) Podlech
Astragalus insidiosus (Boriss.) Boriss.
Astragalus knappii Bornm.
Astragalus strictifolius f. intermedius Širj.
Astragalus strictifolius var. kutepovii Širj.
Astragalus strictifolius subsp. kutepovii (Širj.) Ponert
Tragacantha insidiosa Boriss.