Arzahel krateri (lat. Arzachel) — Ayın səthində yerləşən zərbə krateri. Krater Ayın görünən tərəfinin mərkəzi cənub hissəsində, əsas meridianın yaxınlığında (Ayın görünən diskinin mərkəzindən keçir), Buludlar dənizinin şərq kənarında yerləşir.
| Arzahel krateri | |
|---|---|
 | |
| Yerləşdiyi astronomik cisim | Ay |
| Kraterin diametri | 97 km[1] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kraterin diametri təxminən 100 km-dir. Dərinliyi 3,61 kmdir. Kraterin dibindən yuxarıdakı kraterin kənarının hündürlüyü 4120 m, ətrafdan yuxarı - 1460 m təşkil edir.[2]
Kraterin adı Orta Əsrlər dövrünün məşhur islam alimi, riyaziyyatçısı və astronomu olan Əz Zərqalinin (və ya Abu İshaq İbrahim əl-Zərqali) şərəfinə adlandırılıb. Əz Zərqali XI əsrdə Yaxın Şərq və İslam dünyasında astronomik tədqiqatlara böyük töhfələr verib. Ayın səthinin tədqiqi və astronomiyanın inkişafı ilə bağlı işləri, onun adını bu kraterə verilməsinə səbəb olub.[3] Bu ad 1935-ci ildə Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı tərəfindən təsdiq edilib.[4]
Arzahel krateri çox böyük bir asteroid zərbəsi nəticəsində meydana gəlib. Kraterin səthi çox sayda qayalıqlar, yarıqlar və çökəkliklər ilə zəngindir, bu da onun şiddətli bir təsir nəticəsində meydana gəldiyini göstərir. Kraterin xüsusiyyətlərindən biri, onun parlaq qayalıqları və izləridir. Kraterin daxilindəki yüksək qaya strukturları, Günəş işığı ilə parlayır və bu, kraterin parlaq görünüşünü təmin edir. Günəş işığının bu qayalarla əks olunması, Ayın səthindəki digər formalarla müqayisədə Arzahel kraterini daha parlaq edir. Bu xüsusiyyət astronomların bu kraterə maraq göstərməsinə səbəb olmuş və onu təhlil etmək üçün bir çox missiyaya ev sahibliyi edib.[5]
-
Apollon-12-nin bortundan çəkilmiş foto -
Apollon-16-nın bortundan çəkilmiş foto -
Devid Kemplin çəkdiyi foto
- ↑ Gazetteer of Planetary Nomenclature. Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı.
- ↑ "John E. Westfall's Atlas of the Lunar Terminator, Cambridge Univ. Press (2000)". 2014-12-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-02-03.
- ↑ Ewen A. Whitaker, Mapping and Naming the Moon (Cambridge University Press, 1999), p.211.
- ↑ Ewen A. Whitaker, Mapping and Naming the Moon (Cambridge University Press, 1999), p. 203.
- ↑ "Фотография на сайте Lunar Picture of the day". 2009-04-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-05.
- Цифровой фотографический атлас Луны.
- Снимки с Аполлона 12, Аполлона 14, Аполлона 16.
- Фотографии кратера с сайта «Lunar picture of the day».
- Кратер Арзахель на карте LAC-95.
- Селенологическая карта окрестностей кратера.
- Andersson, L.E., and E.A. Whitaker, NASA Catalogue of Lunar Nomenclature, NASA Reference Publication 1097, October 1982.