Anoto Qabriel

Anoto Qabriel 1853-cü ildə anadan olmuşdur. Siyasi fəaliyyətinə görə İstanbulda səfirlikdə işləməklə başlamış, respublikaçılar partiyasının deputatlar palatasına üzv seçilmişdir. O, 1894–1898-ci illərdə Fransanın xarici işlər naziri olmuşdur.

Fransanın müstəmləkəçilik siyasətinin ən fəal tərəfdarı kimi Şərqdə və Afrikada hərbi ekspedisiyaların təşkilində mühüm rol oynamışdır. Onun təsiri ilə 1894–1896-cı illərdə Madaqaskar adası işğal olunub Fransa imperiyasının tərkibinə daxil edilmişdir. Anoto Almaniyanın xarici siyasətinin təcavüzkar xarakterini dərk edərək Rusiya ilə yaxınlaşma tərəfdarı olmuşdur.

Onun əsərlərinin çoxu başlıca olaraq Fransanın orta və yeni əsrlər tarixinin tədqiqinə həsr olunmuşdur. Arxivə rəhbərlik işi tarixçiyə külli miqdarda yeni sənədlərdən istifadə etməyə imkan yaratmışdır.

Anoto Qabrielin ən məşhur əsərləri kardinal Rişelyenin fəaliyyətindən bəhs edir. Bu fundamental tədqiqatlarda məşhur kardinalın dəmir iradəsi, tükənməz enerjisi xüsusi bir pafosla təsvir edilir. Fransa tarixinin parlaq dövrünü tarixçi öz ölkəsinin gələcək əzəmətinin bünövrəsi və başlanğıcı hesab edir. Fransanını yeni-yeni ölkələr fəth etməsini isə Anoto ümumdünya tərəqqisinin başlıca amillərindən biri hesab edirdi.

Anoto Qabriel 1944-cü ildə vəfat etmişdir.

• Əlisa Nicat. Dünya tarixçiləri. Bakı,1998.