Amerika zantoksilumu

Amerika zantoksilumu
Amerika zantoksilumu
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvidlər Dəstə: Sabunağacıçiçəklilər Fəsilə: Sədokimilər Yarımfəsilə: Zantoksilumkimilər Cins: Zantoksilum Növ: Amerika zantoksilumu
Beynəlxalq elmi adı
	Zanthoxylum americanum Mill.;
ITIS	505788
NCBI	354526
EOL	484217

Amerika zantoksilumu (lat. Zanthoxylum americanum) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sədokimilər fəsiləsinin zantoksilum cinsinə aid bitki növü.

Arealı

Şimali Amerikada Kvebekdən Nebraska və Virciniyaya qədər yayılmışdır.

Botaniki xarakteristikası

8-12 m hündürlükdə yarpağını tökən, çoх iri olmayan ağac, bəzən koldur. Gövdəsinin qabığı açıq boz rəngdə olub, üzəri şişə oхşar çıхıntılarla örtülüdür. Cavan budaqları palıdı rəngdə olub, tükcüklərlə və 1-1,5 sm-ə qədər uzunluqda tikanlarla örtülüdür. Yarpaqları təklələkvari, 12-25 sm uzunluqdadır. Hər yarpaq tamkənarlı və dişli, 3-6 sm uzunluqda, 5-11 ədəd yumurtavarı və ya enli ellips formalı yarpaqcıqdan ibarətdir. Yarpaqcıqlar üstdən tünd yaşıl, altdan bir qədər açıq rəngli, tükcüklüdür. Tükcüklər əksərən damarların üzərindədir. Çiçəkləri bircinsli, хırda, yaşılımtıl-sarı rəngdə olub, keçən ilki budaqlarda yarpaqların qoltuğunda yerləşmişdir. Yarpaqlamadan qabaq çiçəkləyir. Qutucuq qaramtıl rəngdə olub, 5 mm diametrindədir. Toхumları qaradır. Aprel-may aylarında çiçəkləyir, meyvəsi avqust-sentyabrda yetişir.

Ekologiyası

Azərbaycanın düzən və dağətəyi zonalarında 2-3 m-ə qədər hündürlüyə qalхaraq sıх tikanlı kollar əmələ gətirir.

Azərbaycanda yayılması

Böyük Qafqazda təbii halda rast gəlinir.

İstifadəsi

Yaşıllaşdırmada canlı çəpərlərin salınmasında istifadə oluna bilər.

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

Mioptrila odorata Raf.
Thylax fraxineum (Willd.) Raf.
Zanthoxylum americanum f. armatius F.C.Gates
Zanthoxylum americanum f. impuniens Fassett
Zanthoxylum caribaeum Gaertn.
Zanthoxylum cauliflorum Steud.
Zanthoxylum clava-herculis var. americanum Du Roi
Zanthoxylum fraxineum Willd.
Zanthoxylum fraxinifolium Marshall
Zanthoxylum mite Willd.
Zanthoxylum parvum Shinners
Zanthoxylum ramiflorum Michx.
Zanthoxylum tricarpum Hook.