Amazonetta brasiliensis — Ördəklər yarımfəsiləsinə aid quş növü.
| Amazonetta brasiliensis | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Amazonetta brasiliensis |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Braziliya çölördəyi kimi də tanınan Amazonetta brasiliensis 1789-cu ildə alman təbiətşünası Yohann Fridrix Qmelin tərəfindən Karl Linneyin "Systema Naturae" əsərinin yenilənmiş və genişləndirilmiş nəşrində rəsmi şəkildə təsvir edib. O, bu növü bütün digər ördəklər, qu quşları və qazlarla birlikdə "Anas" cinsinə daxil etdi və "Anas brasiliensis" binomial adını təqdim edib. Qmelinin təsvirini 1648-ci ildə alman təbiətşünası Georq Markqrafın "Historia Naturalis Brasiliae" əsərində təsvir etdiyi "Mareca alia" növünə əsaslanıb.[3] Braziliya çölördəyi hazırda 1929-cu ildə alman zooloqu Hans fon Boetticer tərəfindən təqdim edilən "Amazonetta" cinsinin yeganə növüdür.[4][5]
Əvvəllər qonma ördəyi kimi qəbul edilsə də, daha yeni təhlillər göstərir ki, bu növ Cənubi Amerika süzən ördəkləri qrupuna aiddir, bu qrupa həmçinin kəkilli ördək, bürünc-qanad ördək və ehtimal ki, buxar ördəkləri də daxildir.
İki yarımnövü məlumdur:
- "A. b. brasiliensis" (Gmelin, 1789) – nominal yarımnöv, Braziliya, Surinam, Qayana, Fransa Qvianası, mərkəzi Venesuela, şərqi Kolumbiya və şimal-şərqi Peruda rast gəlinir.
- "A. b. ipecutiri" (Vieillot, 1816) – Braziliya, şimali Argentina, şərqi Boliviya, Uruqvay və Paraqvayda rast gəlinir.[6]
Bu ördəklər açıq qəhvəyi rəngdədir. Erkəklər dişilərdən qırmızı dimdik və ayaqları, həmçinin baş və boynunun yan tərəfində fərqlənən solğun boz sahə ilə fərqlənir. Dişilərdə bu ətrafların rəngi daha solğundur.[7]
Onlar şərqi Cənubi Amerikada, mərkəzi Braziliyadan Uruqvay, şimal və şərqi Argentina, Paraqvay, mərkəzi Venesuela, şimal-şərqi Peru, Surinam, Qayana, Fransa Qvianası, şərqi Boliviya və şərqi Kolumbiyaya qədər olan ərazilərdə tapıla bilər. Onların üstünlük verdiyi yaşayış mühiti sahilə uzaq, sıx bitki örtüyü olan şirin su mənbələridir.[6]
Braziliya çölördəkləri cütlər və ya iyirmiyə qədər quşdan ibarət kiçik qruplar halında yaşayır. Hər iki valideyn balalarına qayğı göstərir. Onlar toxum, meyvə, kök və həşəratlarla qidalanır, balalar isə yalnız həşəratlarla qidalanırlar.[6]
Onlar çoxsaylıdır və "Ən Az Narahatlıq Doğuran" kimi siyahıya alınıb.[8]
- ↑ Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- ↑ IOC World Bird List Version 6.3. 2016. doi:10.14344/IOC.ML.6.3
- ↑ Gmelin, Johann Friedrich. Systema naturae per regna tria naturae : secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis (Latin). 1, Part 2 (13th). Lipsiae [Leipzig]: Georg. Emanuel. Beer. 1788. səh. 517.
- ↑ von Boetticher, Hans. "Kritische Betrachtungen über Anatiden" (PDF). Anzeiger der Ornithologischen Gesellschaft in Bayern (German). 2 (1). 1929: 10–15 [12].
- ↑ Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela, redaktorlar "Screamers, ducks, geese & swans". IOC World Bird List Version 12.1. International Ornithologists' Union. January 2022. İstifadə tarixi: 3 July 2022.
- ↑ 1 2 3 Johnson, Kevin P.; Sorenson, Michael D. "Phylogeny and biogeography of dabbling ducks (genus Anas): a comparison of molecular and morphological evidence" (PDF). Auk. 116 (3). 1999: 792–805. doi:10.2307/4089339. JSTOR 4089339.
- ↑ Zelenkov, N. "A new duck (Aves: Anatidae) from the Upper Pleistocene of Cuba". Zootaxa. 5633 (1). 2025: 139–150. doi:10.11646/zootaxa.5633.1.7.
- ↑ BirdLife International. "Amazonetta brasiliensis". IUCN Red List of Threatened Species. 2018. 2018: e.T22680115A130025891. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T22680115A130025891.en. İstifadə tarixi: 12 November 2021.
- Short description and pictures Arxiv surəti 21 sentyabr 2019 tarixindən Wayback Machine saytında