Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Video Mp3 Axtar Yukle
  Mp3 Yukle Mp3 Axtar
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Amabie

  • Məqalə
  • Müzakirə

Amabie (アマビエ?) — Yapon mifologiyasında əfsanəvi su pərisi. Onun quş dimdiyinə bənzər ağzı və üç ayağı və ya quyruq üzgəci vardır. Əfsanəyə görə, dənizdən çıxaraq ya bol məhsul, ya da epidemiya haqqında peyğəmbərlik edir və insanlara xəstəliklərdən qorunmaq üçün onun şəklini çəkməyi tövsiyə edir.[1]

"Amabie". Taxta blok çapı, son Edo dövrü, Koka 3 (1846) tarixli.

Mündəricat

  • 1 Amabie və Amabiko
  • 2 Əfsanə
  • 3 Oxşar yokaylar
  • 4 COVID-19 pandemiyası
  • 5 İstinadlar

Amabie və Amabiko

Amabie amabiko və ya amahiko (yap. アマビコ, yap. アマヒコ, yap. 海彦, yap. 尼彦, yap. 天日子, yap. 天彦, yap. あま彦) ilə bağlı olduğu düşünülən bir variant və ya yazılış səhvi hesab edilir. Amahiko-nyudo (尼彦入道?) kimi tanınan bu varlıq da müxtəlif şəkillərdə təsvir olunmuş peyğəmbərlik edən bir məxluqdur.[2] Müxtəlif versiyalarda üç və ya dörd ayaqlı, bəzən bədəninin yuxarı hissəsi olmayan meymuna, daruma kuklasına, quşa və ya balığa bənzədiyi qeyd olunur.[3] Bu miflər adətən taxta çapı şəkilli bülletenlər (kawaraban) və ya əlyazma broşüralar (surimono) vasitəsilə yayılmışdır. Amabie 1846-cı il tarixli çapda təsvir edilmişdir.[4] Amabiko haqqında məlumatın daha əvvələ aid olduğu, yalnız 1844-cü il tarixli əlyazma sənədin tapılmasından sonra məlum olmuşdur.Amabie/amabiko qrupuna daxil edilməyən, lakin eyni xüsusiyyətlərə malik digər yoqendzyu (予言獣?) da mövcuddur. Məsələn, arie (アリエ?) adlı varlıq da bu qəbildəndir.

Əfsanə

Əfsanəyə görə, amabie Edo dövründə, 1846-cı ilin dördüncü ayının ortalarında (may ayının ortalarında) Hiqo vilayətində (indiki Kumamoto prefekturası) peyda olmuşdur.[5] Dənizdə hər gecə parlayan bir obyekt müşahidə olunurdu. Şəhərin rəsmisi sahilə gedərək bu hadisəni araşdırmış və orada amabie-ni görmüşdür. Rəsmiyə görə, amabie uzun saçlı, quş dimdiyinə bənzər ağızlı, boynundan aşağı isə pullarla örtülü və üçayaqlı bir varlıq idi. O, rəsmi ilə danışaraq özünü amabie kimi təqdim etmiş və açıq dənizdə yaşadığını bildirmişdir. Daha sonra amabie belə bir peyğəmbərlik etmişdir:[6]

İndiki ildən başlayaraq altı il ərzində bol məhsul olacaq. Əgər xəstəlik yayılarsa, mənim şəklimi çəkib xəstələnən insanlara göstərin.

Bundan sonra o, dənizə qayıtmışdır. Bu hadisə taxta çapı bülletenlərində (kawaraban) çap edilərək Yaponiyada yayılmışdır.

Oxşar yokaylar

 
Yamavarava (山童?)

Yapon mifologiyasında amabie/amabiko qrupuna aid olmayan, lakin gələcək hadisələr haqqında proqnoz verən başqa varlıqlar da mövcuddur.[7] Bu varlıqlar "digər" yogenju (予言獣, "peyğəmbərlik edən məxluqlar") adlanır. Arie (アリエ) adlı varlıq haqqında məlumat Higo vilayətinin "Aotori-kori" bölgəsində görüldüyü bildirilmişdir.[8] Bu hadisə 17 iyun 1876-cı ildə Kōfu Nichinichi Shimbun qəzetində nəşr olunsa da, sonradan başqa bir qəzet tərəfindən təkzib edilmişdir. Amakusa bölgəsinin folklorunda yamavarava adlı varlığın dağlarda dolaşdığına inanılır.[9] Baxmayaraq ki, bu varlıq dənizdən çıxmır, peyğəmbərlik etməsi və üçayaqlı olması amabie ilə əlaqəli ola biləcəyini göstərir. Bundan başqa, fərqli görünüşə malik, lakin gələcəyi proqnozlaşdıra bilən digər yōkai-lər də mövcuddur, məsələn:[10]

  • Kudan (件)
  • Jinjahime (神社姫, "məbəd şahzadəsi")
  • Hōnen-game (豊年亀, "bol məhsul ilinin tısbağası")
  • Tısbağa qadın (亀女, Kame-onna)

Qərb mifologiyasında da dəniz məxluqlarının gələcəyi görə bildiyi inanışı geniş yayılmışdır. Buna görə də, bəzi insanlar amabieni bir növ su pərisi hesab edirlər. Digər tərəfdən, amabie xəstəlikləri uzaqlaşdırmaq gücünə malik olduğuna görə, bəziləri onu tanrı hesab edirlər.[11]

COVID-19 pandemiyası

 
The STOP! Kansen Kakudai – COVID-19 posteri.[12]

Yaponiya Səhiyyə, Əmək və Rifah Nazirliyinin "STOP! Kansen Kakudai – COVID-19" adlı posteri amabieni təsvir edir. COVID-19 pandemiyası zamanı Yaponiyada amabie populyar mövzuya çevrilmişdir.[13][14] Məşhur manqa rəssamları (məsələn, Çika Umino, Mari Okazaki və Toshinao Aoki) amabienin rəsmlərini sosial şəbəkələrdə paylaşmışlar.[15][16] Oroçi Do adlı yokay mövzulu rəsmlər satan sənət dükanının Twitter hesabı ilk dəfə amabienin koronavirusa qarşı "mübarizə vasitəsi" olduğunu bildirən tvit paylaşmışdır.[17] Bu tvit 2020-ci ilin fevral ayının sonlarında yayılmışdır. 2020-ci ilin martından etibarən amabie14 adlı Twitter botu amabienin şəkillərini toplamağa başlamışdır.[18][19][20] Alimlər bu tendensiyanı araşdırmış və amabienin təsviri olan maskalar və antiseptiklər də istehsal olunmuşdur.[21][22][23]

İstinadlar

  1. ↑ Yumoto, Kōichi, redaktorChihō hatsu Meiji yōkai nyūsu 地方発明治妖怪ニュース (yapon). Kashiwa Shobo. 2001. 174–175. ISBN 978-4-7601-2089-5.
  2. ↑ "Kocchi ga ganso? Yamai-yoke yōkai amabie: Fukui de Edo-ki no shiryō hakken" こっちが元祖？ 病よけ妖怪「アマビコ」 福井で江戸期の資料発見. Mainichi Shimbun. 3 June 2020. 25 January 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2025.(金森穣家本『雑書留』の「あま彦」。越前市武生公会堂記念館蔵)
  3. ↑ "Taishō jidai wa 'amabiko'? Hyakkajiten ni amabie ni nita yōkai, Tochigi Ashikaga Gakko de tenji" 大正時代は「アマビコ」？ 百科事典にアマビエに似た妖怪 栃木「足利学校」で展示 [Was it amabiko in the Taisho era? An amabie-like yokai in encyclopedia on exhibit at Ashikaga School in Tochigi]. Mainichi Shimbun. 3 June 2020. 9 February 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2025.(The Kōbunko example)
  4. ↑ Iwama, Riki. "Amabie no shōtai wo otte (1): sugata mita mono, shi wo nogare rareru amabiko no hakken / Fukui" アマビエの正体を追って／１ 姿見た者、死を逃れられる 海彦の発見 [In pursuit of amabie's identity (1): those who've seen its likeness eludes death..]. 毎日新聞. 5 June 2020. 7 May 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2025.
  5. ↑ Iwama, Riki. "Amabie no shōtai wo otte (2): ke no haeta yogenjū arawaru kaii samazama na amabiko / Fukui" アマビエの正体を追って／２ 毛の生えた「予言獣」現る怪異 さまざまなアマビコ [In pursuit of amabie's identity (2): hair-covered prophetic beast, appearance of the monstrosity, various amabiko / Fukui]. 毎日新聞. 6 June 2020. 12 March 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2025.
  6. ↑ "Amabie ni tsuzuke. Ekibyō fūjiru 'yogenjū' SNS de wadai. tori ya oni.. sugata ya katachi samazama" アマビエに続け 疫病封じる「予言獣」SNSで話題 鳥や鬼…姿や形さまざま [After amabie more to follow: prophetic beasts warding pestilence abuzz in social media, bird-like, ogre-like.. in various forms and shapes]. Mainichi Shimbun (yapon). 7 June 2020. 12 March 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2025. (consults Eishū Nagano)
  7. ↑ Matsumoto, Yoshinosuke. The Hotsuma Legends: Paths of the Ancestors: English translations on the Hotsuma tsutae. 2. Driver, Andrew tərəfindən tərcümə olunub. Japan Translation Centre. 1999. səh. 106. ISBN 9784931326019.
  8. ↑ "Amabiko[?] (あま彦?). Mizuno Masanobu ed., Seisō kibun 青窓紀聞, Book 28, apud Şablon:Harvp
  9. ↑ Mizuki, Shigeru. Zusetsu yōkai taizen 図説 日本妖怪大全. Kodansha +α bunko (yapon). Kodansha. 1994. səh. 50. ISBN 978-4-06-256049-8.
  10. ↑ Nagano, Eishun, "Yogenjū amabiko kō: amabiko wo tegakari ni" 予言獣アマビコ考—「海彦」をてがかりに [Consideration on prophetic beast amabiko—using umibiko as hint], Jakuetsu Kyōdoshi Kenkyū (若越郷土研究), 49 (2), 2005: 1–30, 16 August 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF), İstifadə tarixi: 7 January 2021
  11. ↑ Nagano, Eishun, Komatsu, Kazuhiko (redaktor), "Yogenjū amabiko: saikō" 予言獣アマビコ・再考 [Prophetic beast amabiko reconsidered], Yōkai bunka kenkyū no saizensen 妖怪文化研究の最前線, Serica Syobo, 2009, 131–162, ISBN 978-4-7967-0291-1
  12. ↑ 厚生労働省『STOP! 感染拡大――COVID-19』2020年。
  13. ↑ "Plague-predicting Japanese folklore creature resurfaces amid coronavirus chaos". Mainichi Daily News. 25 March 2020. 26 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2025.
  14. ↑ Alt, Matt. "From Japan, a Mascot for the Pandemic". New Yorker. New York. 9 April 2020. 5 June 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 April 2020.
  15. ↑ "Twitter".
  16. ↑ Yumoto, Kōichi. Meiji yōkai shimbun 明治妖怪新聞 [Meiji era yōkai newspaper] (yapon). Kashiwa Shobo. 1999. 196–198. ISBN 978-4-7601-1785-7.
  17. ↑ Kuhn, Anthony. "In Japan, Mythical 'Amabie' Emerges from 19th Century Folklore to Fight COVID-19". NPR. 22 April 2020. 12 March 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 March 2025.
  18. ↑ Furukawa, Yuki; Kansaku, Rei. "Amabié—A Japanese Symbol of the COVID-19 Pandemic". JAMA. 324 (6). 2020: 531–533. doi:10.1001/jama.2020.12660. PMID 32678430 (#bad_pmid).
  19. ↑ George, Sam. "Amabie goes viral: the monstrous mercreature returns to battle the Gothic Covid-19". Critical Quarterly. 62 (4). 2020: 32–40. doi:10.1111/criq.12579. hdl:2299/27977.
  20. ↑ Merli, Claudia. "A chimeric being from Kyushu, Japan: Amabie's revival during Covid-19". Anthropology Today. 36 (5). 2020: 6–10. doi:10.1111/1467-8322.12602. PMC 7537237 (#bad_pmc). PMID 33041422 (#bad_pmid).
  21. ↑ Murakami, Kenji, redaktorYōkai jiten 妖怪事典 [Dictionary of yōkai], 毎日新聞社, 1999, 23–24, ISBN 978-4-620-31428-0
  22. ↑ "Japanese Artists' Responses to COVID-19: A Mass Revival of the yōkai Amabie". Research Gate. İstifadə tarixi: 21 February 2025.
  23. ↑ Evangelidou, Sofia. "Η Ιαπωνική Μυθολογία και τα Yokai στο 'Σήμερα'". Faboru. 17 May 2021. 12 March 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 February 2025.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Amabie&oldid=8069887"
Informasiya Melumat Axtar