Alp xalq musiqisi (almanca: Volksmusik – "xalq musiqisi" və ya alman dilində daha geniş mənada "xalqın musiqisi"[1]) – Sloveniyanın Alp bölgələrində, Şimali Xorvatiyada, Almaniyada, Avstriyada, İsveçrədə və İtaliyanın Cənubi Tirol bölgəsində yaranmış bir sıra ənənəvi xalq musiqisi üslublarının ümumi adı.
| Alp xalq musiqisi | |
|---|---|
| Alpine folk music | |
| Yer | Sloveniyanın Alp bölgələri, Şimali Xorvatiya, Almaniya, Avstriya, İsveçrə və İtaliyanın Cənubi Tirol bölgəsi. |
Bu musiqi janrı əsasən yerli dialektlərə əsaslanır və yerli və regional həyat tərzini, mədəniyyətini və ənənələrini, xüsusən də Alp fermerləri və kəndlilərinin həyatını əks etdirir.[2]
Əvvəllər şifahi ənənə vasitəsilə ötürülən bu musiqinin ən qədim tarixi qeydləri XVI əsrə aiddir,[3] məsələn, Georq Rau (1488–1548) tərəfindən yazıya alınmış "Appenzell Kuhreihen" Alp xalq musiqisi əsasən improvizasiya və variasiya ilə seçilir, sadə major tonallı melodiyalar və harmoniyalar ilə xarakterizə olunur.[4]
Bu musiqidə istifadə edilən tipik alətlərə alpenhorn (Alp borusu), hackbrett (simli zərb aləti), zitra, akustik gitaralar, hətta violalar və harmonikalar daxildir. Ahəngdar vokal ifalar geniş yayılıb, bəzi parçalar isə jodl ifası (İsveçrə, Avstriya, Almaniyanın Bavariya bölgəsi və İtaliyanın Cənubi Tirol bölgəsində geniş yayılmış xüsusi bir vokal ifa texnikası) tələb edir, xüsusən də sürətli rəqslər və ya nəfəs alətləri ilə ifa edilən musiqi parçaları üçün instrumental aranjimanlar daha çox istifadə olunur.
Alp xalq musiqisi bu gün də Avropanın Alp bölgələrində bir çox yerli ansambllar və musiqi qrupları tərəfindən ifa edilir. Lakin bu janr Volkstümliche Musik (televiziya və ticarət məqsədilə yaradılan populyar alman xalq musiqisi) ilə qarışdırılmamalıdır.
1970-ci illərdən etibarən Yeni xalq musiqisi janrının nümayəndələri – məsələn, Verner Pirçner və Biermösl Blosn – ənənəvi üslubları caz, folk, elektron musiqi, rok və digər janrlarla birləşdirməyə çalışmışlar. Bu janrın məşhur nümayəndələri arasında Hubert fon Qoyzern, Atvenger və Kristina Lauterburq kimi musiqiçilər var.
- Marçello Sors Keller, Şifahi ənənə və xor ənənəsi: Trentinoda musiqişünaslıq araşdırması, Bolonya, Forni Editore, 1991.
- Marçello Sors Keller, Alplarda bölgələr, təbəqələr və səs landşaftları. Musiqi etnologiyasının bəzi tarixi terminlərindən istifadə haqqında, T. Nussbaumer (red.), Alplarda xalq musiqisi: Mədəni üfüqlər və krossoverlər, Zaltsburq, Verlaq Muller-Speyser, 2006.
- Marçello Sors Keller, Constantin Niqra və ballada tədqiqatları. Şimali İtaliya, Fransa və Roman dilli İsveçrə arasındakı əlaqələr haqqında düşüncələr. Bülletün. İsveçrədə Xalq Musiqisi Cəmiyyəti, X(2011), 33–40.
- ↑ "Folk music". Encyclopedia Britannica (ingilis). İstifadə tarixi: 2020-12-15.
- ↑ Lange, Barbara Rose. Local fusions: folk music experiments in Central Europe at the millennium. New York, NY: Oxford University Press. 2018. ISBN 978-0-19-024537-5.
- ↑ Biedermann, Bernadette. "Collecting and Exhibiting Traditional and Popular Alpine Folk Music in Austria—A Case Study". Curator: The Museum Journal. 65 (2). 29 January 2022: 379–398.
- ↑ Kräutler, Werner. "An 'alpine sound cloud' of folk music". myinnsbruck (ingilis). 2022-11-10. İstifadə tarixi: 2024-09-06.