Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinAldar Kosa (qaz. Алдар Kөсе) — qazax nağıllarının uydurma folklor personajı. Qısa yumoristik, satirik hekayə və lətifələr qəhrəmanı.
Aldar-Kos haqqında xeyli sayda məşhur nağıl və lətifələr var.[1] Kasıb oğlu olan Aldar Kosa xeyirxah, hazırcavab və ağıllıdır, acgöz varlıları, tənbəlləri, axmaqları və hətta şeytanları aldadaraq, cəzalandırır. Aldar Kosa Robin Hudla ifadə olunur,[2] lakin onun silahı ox və yay deyil, ağlı və sözləridir. Qırğız, türkmən, özbək və tatarların da folklorunda da rast gəlinən folklor qəhrəmanıdır. Digər xalqların da oxşar nağıl qəhrəmanlarına qeyd edilənlər aiddir: Coha — ərəblərdə (Misir, Qoha), Pıl-Puqi — ermənilərdə, Molla Nəsrəddin — bəzi şərq xalqları arasında (o cümlədən azərbaycanlılar, qazaxlar), Ömirbəy təlxək — qaraqalpaqlarda, həmçinin qazaxların (xüsusilə cənubluların) dastanında rast gəlinən obraz, Əhməd akay — krım tatarları, Hiyləgər Budamşu — buryatlarda, Müşfiqlər — taciklərdə, Salay Çakkan və Molla Zaydin — uyğurlarda, Məmmədvəli Kəminə — türkmənlərdə, Til Ulenşpigel — flamandlar və almanlarda, Hiyləgər Pyotr — cənub slavyanlarında, Herşel Ostropoler — Aşkenazi yəhudilərində, Pekala — rumınlarda.
Rəvayətə görə, Aldar Kosa ramazan soyundandır.[3]
Rus dilinə tərcümədə Aldar-Kosa ləqəbi "Saqqalsız fırıldaqçı" mənasını verir. "Aldar" aldadan, yaramaz, ağıllı, "kosa" isə saqqalsız mənalarında işlədilir.
- "Saqqalsız fırıldaqçı" komediya filmi (rejissor və baş rolda Şaken Aymanov, "Qazaxfilm", 1964).[4][5]
- Aldar Kosa ("Qazaxfilm", 1975)
- Aldar Kosa Pələngi necə dəf etdi ("Qazaxfilm", 1976).[6]
- Azia Animation (Almatı) animasiya studiyasının maarifləndirici layihəsi, Aldar Kosanın (2009–2011, qazax dilində) sərgüzəştlərindən bəhs edən 80 seriyalı "Алдар Көсенің көңілді оқиғалары" (Aldar Kösenin gülməli hekayələri) cizgi filmi.[7] İlk mövsümü 30, ikinci mövsümü 50 seriyadan ibarətdir.[8]
- Dauren Serqazinin baş rolda oynadığı "Aldar Kosa" (16 seriya, 2011).[9] Rej. Din Məhəmməddinov,[10] ASC Xəbər Agentliyi, Qazaxıstan.
- Baş rolunu Baxıtjan Alpeysovun oynadığı, rejissorunun Beqaydar Şaldarbəyovun olduğu "XXI əsrdə Aldar Kosanın macəraları" komediya filmi, "BEST Film Company", Qazaxıstan, 2011-ci il.[11]
- Almatıda Aldar Kosa adlı küçə var.
- Almatıda Aldar Kosa abidəsi var.
- Karaqandada Aldar Kosa heykəli var.
- Aksayda Aldar Kosa heykəli var.
- ↑ "Сказки об Алдаре-Косе". 18 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 may 2012.
- ↑ "АЛДАР-КОСЕ И РОБИН ГУД: СРАВНИТЕЛЬНАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА ОБРАЗОВ ДВУХ НАРОДНЫХ ГЕРОЕВ". 25 noyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 dekabr 2015.
- ↑ "Алдар Көсе жайлы зерттеулер". articlekz.com. 13 fevral 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 fevral 2021.
- ↑ "Алдар-Косе / Безбородый обманщик". 25 iyun 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 dekabr 2015.
- ↑ "Безбородый обманщик (Фильм, 1964)". 16 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 dekabr 2015.
- ↑ "«Как Алдар Косе перехитрил тигра» (1976)". 25 mart 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 dekabr 2015.
- ↑ "Алдар Косе сказки (мультфильмы) на казахском языке". 26 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 dekabr 2015.
- ↑ "Алдар Косе от AZIA ANIMATION". 10 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 dekabr 2015.
- ↑ Безбородый обманщик вернулся на экраны Arxiv surəti 23 yanvar 2016 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2016-01-23 at the Wayback Machine
- ↑ "Алдар Косе — казахский Робин Гуд". 25 noyabr 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 dekabr 2015.
- ↑ "Алдар-Косе во времена ОБСЕ". 16 iyun 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 mart 2020.