Alba Yuliya (rum. Alba Iulia) — Rumıniyanın mərkəzində, Alba dairəsinin inzibati mərkəzi olan şəhər. Şəhər Transilvaniya bölgəsində, Mureş çayı sahilində yerləşir. Tarixi baxımdan mühüm bir şəhər olan Alba Yuliya Rumıniyanın milli birliyi və dövlətçiliyi ilə bağlı simvolik əhəmiyyətə malikdir.[2]
| Alba Yuliya | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Alba Iulia Gyulafehérvár Karlsburg | |||||
 | |||||
|
|||||
| 46°04′35″ şm. e. 23°34′22″ ş. u.HGYO | |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Sahəsi |
|
||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 230 m | ||||
| Saat qurşağı |
|
||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
|
||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +40 258 | ||||
| Poçt indeksi | 510002–510408 | ||||
| Nəqliyyat kodu | AB | ||||
| Digər | |||||
| apulum.ro | |||||
  Alba Yuliya | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Alba Yuliya ərazisi qədim zamanlardan bəri məskunlaşmışdır. Burada Dakiya tayfaları yaşamış, daha sonra isə Roma imperiyası bu ərazini fəth edərək Apulum adlı hərbi koloniyanı qurmuşdur. Apulum, Roma Dakiya vilayətinin ən mühüm şəhərlərindən biri olmuş və strateji mövqeyi ilə seçilmişdir.[3]
Orta əsrlərdə şəhər müxtəlif adlarla tanınmışdır: latınca Alba Transilvaniae, macarca Gyulafehérvár, alman dilində Karlsburg. X-XI əsrlərdə bölgə Macarların nəzarətinə keçmişdir və Alba Yuliya Transilvaniya Knyazlığının siyasi və dini mərkəzlərindən biri olmuşdur.
XVI–XVII əsrlərdə şəhər Transilvaniya protestant hökmdarlarının iqamətgahı olmuş, Osmanlı imperiyası və Habsburqlar arasında diplomatik və hərbi qarşıdurmaların mərkəzinə çevrilmişdir. [4][5]1690-cı ildən sonra Habsburqların nəzarətinə keçmiş və burada möhtəşəm hərbi qala – Alba Karolina qalası inşa edilmişdir.[6]
1 dekabr 1918-ci ildə Alba Yuliyada keçirilən Alba Yuliya Assambleyasında 1000-ə yaxın nümayəndə və minlərlə iştirakçının iştirakı ilə Transilvaniyanın Rumıniya krallığına birləşməsi elan edildi. Bu hadisə Rumıniya tarixində mühüm dönüş nöqtəsi sayılır və hər il "1 dekabr – Milli Gün" kimi qeyd olunur.[7][8]
Bu gün Alba Yuliya Rumıniya tarixinin canlı yaddaşıdır. [9]Şəhərdə tarixi abidələr, muzeylər, universitetlər və dini mərkəzlər fəaliyyət göstərir. O, həmçinin turizm və mədəniyyət baxımından vacib şəhərdir.[10]
- ↑ 2021 Romanian census. National Institute of Statistics.
- ↑ "Results of the 2020 local elections". Central Electoral Bureau. 9 oktyabr 2020 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 iyun 2021.
- ↑ Encyclopædia Britannica |"Alba-Iulia"
- ↑ "ALBA IULIA". Jewish Virtual Library. İstifadə tarixi: 26 December 2012.
- ↑ Jarig Bakker. "Alba Iulia (Romania, Alba)". CRW Flags. 2001-02-10. İstifadə tarixi: 2013-10-18.
- ↑ "Comunicat de presă privind rezultatele provizorii ale Recensământului Populaţiei şi Locuinţelor – 021" (PDF). Alba County Regional Statistics Directorate. 2021-12-02. 18 April 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-14.
- ↑ Maksym Mayorov. Metropolitan of Kiev and other Eastern Orthodox Churches before 1686 (Київська митрополія та інші православні церкви перед 1686 роком ). Likbez. 16 December 2018
- ↑ The Metropolitan Cathedral of Cluj Arxivləşdirilib 19 aprel 2019 at the Wayback Machine. Transylvania and Beyond.
- ↑ Iaşi desemnat "Capitală istorică", iar Alba Iulia "Capitală a Marii Uniri"
- ↑ "Alba Iulia". britannica.com. Encyclopædia Britannica. İstifadə tarixi: 22 June 2022.
VikiSəyahətdə Alba Yuliya haqqında səyahət məlumatları var.
