Akvatik ekosistem

Mərcan rifləri möhtəşəm bioloji müxtəlifliyə malik mürəkkəb dəniz ekosistemlərini təşkil edirlər.

Dəniz ekosistemləri Yer kürəsinin su ekosistemlərinin ən böyüyüdür və yüksək duzluluğa malik sularda mövcuddur. Bu sistemlər, daha az duzluluğa sahib olan şirin su ekosistemləri ilə ziddiyyət təşkil edirlər. Dəniz suları Yer səthinin 70%-dən çoxunu örtür, Yer kürəsinin su ehtiyatlarının 97%-dən çoxunu^[3][4] və yaşana bilən sahələrinin 90%-ını təşkil edir.^[5] Dəniz suyunun orta duzluluğu mində 35-dir.^[6] Həqiqi duzluluq isə müxtəlif dəniz ekosistemləri arasında dəyişiklik nümayiş etdirə bilər. Dəniz ekosistemləri suyun dərinliyinə və sahil zolağının xüsusiyyətlərinə görə bir neçə qrupa bölünür. Okean zonası — balinalar, köpəkbalığları və tunalar kimi heyvanların yaşadığı okeanın geniş açıq hissəsidir. Bentik zona — çoxlu onurğasızların məskunlaşdığı sualtı substratlardan ibarətdir. Qabarma və çəkilmə zonası — yüksək və aşağı qabarma və çəkilmələr arasındakı sahəni əhatə edir. Sahilə yaxın digər zonalara palçıq düzənlikləri, dənizotu çəmənlikləri, manqrovlar, qayalı intertidal sistemlər, duzlu bataqlıqlar, mərcan rifləri və laqunlar daxildir. Dərin sularda isə kemosintetik kükürd bakteriyalarının qida zəncirinin əsasını təşkil etdiyi hidrotermal ventlər əmələ gələ bilər.

Dəniz sahili ekosistemi, quru ilə okeanın qovuşduğu yerdə formalaşan dəniz ekosistemidir. Dəniz sahili ekosistemləri, hər biri özünəməxsus xüsusiyyətlərə və növ tərkibinə malik çox müxtəlif dəniz yaşayış mühitlərini əhatə edir. Onlar yüksəksəviyyəli bioloji müxtəliflik və məhsuldarlıqla xarakterizə olunurlar.

Neuston adlandırılan okean səthində sərbəst şəkildə yaşayan orqanizmlər, Sarqasso dənizini təşkil edən qızılı dəniz yosunu Sargassum, üzən xərçəngkimilər, dəniz ilbizləri, nudibranxlar və cnidariya kimi əsas növləri əhatə edirlər. Ekoloji və iqtisadi baxımdan mühüm əhəmiyyətə malik olan bir çox balıq növü neuston kimi yaşayır və ya ondan asılıdır. Səthdəki növlər bərabər şəkildə yayılmamışdırlar; okean səthi yalnız müəyyən enliklərdə və müəyyən okean hövzələrində mövcud olan unikal neuston icmalarını və ekoloji zonaları özündə birləşdirir. Lakin səth eyni zamanda iqlim dəyişikliyi və çirklənmənin də ön cəbhəsində dayanır. Okean səthindəki həyat müxtəlif dünyaları bir-birinə bağlayır. Dayaz sulardan dərin dənizlərə, açıq okeandan çaylara və göllərə qədər çoxsaylı quru və dəniz növləri səth ekosistemindən və orada yaşayan orqanizmlərdən asılıdır.

Şirin su ekosistemləri Yer kürəsinin su ekosistemlərinin alt qrupunu təşkil edir. Onlara göllər, gölməçələr, çaylar, axarsular, bulaqlar, bataqlıqlar və su-bataqlıq sahələri daxildir. Daha yüksək duzluluğa malik olan dəniz ekosistemləri ilə müqayisə edilə bilərlər. Şirin su yaşayış mühitləri temperatur, işığın nüfuz etməsi, qida maddələri və bitki örtüyü kimi müxtəlif amillərə görə təsnif olunurlar. Üç əsas şirin su ekosistemi növü mövcuddur: lentik (hovuzlar, gölməçələr və göllər də daxil olmaqla yavaş hərəkət edən sular), lotik (çaylar və axarsular kimi daha sürətli hərəkət edən sular) və su-bataqlıq sahələri (torpağın müəyyən bir müddət ərzində doyduğu və ya su altında qaldığı ərazilər). Şirin su ekosistemləri dünyada məlum olan balıq növlərinin 41%-ni özündə cəmləşdirir.

• İskender, David E.; Fairbridge, Rhodes W., ed. (1999). Çevre Bilimi Ansiklopedisi. Kluwer Akademik Yayıncılar, Springer. P. 27. ISBN 0-412-74050-8 – İnternet Arşivi aracılığıyla.
• Vaccari, David A.; Strom, Peter F.; Alleman, James E. (2005). Mühendisler ve Bilim Adamları için Çevre Biyolojisi. Wiley-Interscience. ISBN 0-471-74178-7.[sayfa gereklidir]
• "Okyanus Enstitüsü". www.oceanicinstitute.org. Erişim tarihi: 1 Aralık 2018.
• "Okyanus Habitatları ve Bilgileri" . 5 Ocak 2017. Erişim tarihi: 1 Aralık 2018.
• "Deniz biyoçeşitliliğine ilişkin gerçekler ve rakamlar | Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü" . www.unesco.org. Erişim tarihi: 1 Aralık 2018.
• Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı (2 mart 2006). "Deniz Ekosistemleri". Erişim tarihi: 25 Ağustos 2006.