Akvamarin — solğun-mavidən açıq-yaşıla qədər rənglərdə mövcud ola bilən beril növü.[1] Akvamarinin rəngi istiliklə dəyişdirilə bilər.[2]
| Akvamarin | |
|---|---|
| | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Kateqoriya | Silikatlar, Beril |
| Formul (təkrarlanan vahid) |
Be3Al2Si5O18 |
| Xüsusiyyətləri | |
| Rəng | Solğun-mavidən açıq yaşıla qədər |
Akuamarin Be3Al2Si6O18 kimyəvi tərkibinə malikdir[3] və həmçinin Fe2+ ehtiva edir.[4] Mineral Moos şkalası ilə 7,5 ilə 8 arasında sərtliyə malikdir.[5] Akvamarin əsasən heç bir qarışıq ehtiva etməsə də,[6] mika, hematit və ya duzlu su kimi birləşmələrdən ibarət qarışıqlara malik ola bilər.[7]
Akvamarin qiymətli daşdır.[8]
Akvamarin adı latınca "su" mənasını verən aqua və "dəniz" mənasını verən marina sözlərindən yaranmışdır.[9] "Aquamarine" sözü ilk dəfə 1677-ci ildə istifadə edilmişdir.[10]
Akvamarinin dəyəri onun çəkisi, rəngi,[11] kəsimi və parlaqlığı ilə müəyyən edilir.[12] Mineral nisbi bolluğuna görə adətən zümrüd və ya biksbit (qırmızı beril) kimi beril qrupuna daxil olan digər qiymətli daşlarla müqayisədə nisbətən daha ucuz, mavi topaz kimi oxşar rəngli qiymətli daşlardan isə daha bahalıdır.[13][14] Mavi rəngi təbii olaraq meydana gəlmiş akvamarin nümunələri tərkibindəki dəmir ionunun yaratdığı sarı tonları azaltmaq üçün süni olaraq istiliyə məruz qoyulmuş nümunələrdən daha bahadır. [14]
Akvamarin rənginə görə tarixən gənclik və xoşbəxtlik simvolu kimi istifadə edilmiş, həmçinin bu rəng ona adını da verməklə birlikdə Qərb mədəniyyətinin onu okeanla əlaqələndirməsinə səbəb olmuşdur.[15][16] Qədim Romalılar akuamarinin dənizlə səyahət edən insanları qorudğuna inanır,[17] ondan həmçinin xəstəliklərdən qorunmaq üçün istifadə edirdilər.
Çinlilər ondan möhürlər, heykəlciklər və qravürlər, yaponlar isə netsuke hazırlamaq üçün istifadə edirdilər.[18]
Akvamarin Əfqanıstan, Çin, Keniya, Pakistan, Rusiya, Mozambik, ABŞ,[19] Braziliya, Nigeriya, Madaqaskar, Zambiya, Tanzaniya, Şri Lanka,[20] Malavi, Hindistan,[21] Zimbabve, Avstraliya, Myanma və Namibiya kimi ölkələrdə tapıla bilər. [22] Braziliyanın Minas-Jerays ştatı akvamarin üçün əsas mənbədir. [23]
Akvamarin əsasən qranit peqmatitlərində tapılır.[24] O, həmçinin hidrotermal aktivliklə minerallaşmış metamorfik süxurlarda da tapıla bilər.[25]
-
İşlənmiş akvamarin
-
Akvamarin mədəni
- ↑ Manutchehr-Danai, Mohsen. Dictionary of Gems and Gemology (ingilis). Springer Science & Business Media. 9 mart 2013. 24. ISBN 978-3-662-04288-5.
- ↑ Wenk, Hans-Rudolf; Bulakh, Andrei. Minerals: Their Constitution and Origin (ingilis). Cambridge University Press. aprel 2004. 542. ISBN 978-0-521-52958-7.
- ↑ "Aquamarine: the blue gemstone and March birthstone". geology.com. 17 avqust 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 avqust 2021.
- ↑ Perkins, Dexter; Henke, Kevin R.; Simon, Adam C.; Yarbrough, Lance D. Earth Materials: Components of a Diverse Planet (ingilis). CRC Press. 24 iyul 2019. 82. ISBN 978-0-429-59119-8.
- ↑ Jones, Cindy. Geology (ingilis). Lotus Press. 2005. 16–17. ISBN 978-81-89093-35-8.
- ↑ Grande, Lance; Augustyn, Allison. Gems and Gemstones: Timeless Natural Beauty of the Mineral World (ingilis). University of Chicago Press. 15 noyabr 2009. 125. ISBN 978-0-226-30511-0.
- ↑ "Aquamarine | Birthstones | Gems | Geology & Soils | Online Resources | School of Natural Resources | University of Nebraska–Lincol". snr.unl.edu. 27 mart 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 avqust 2021.
- ↑ Oldershaw, Cally. Firefly Guide to Gems (ingilis). Firefly Books. 2003. 124. ISBN 978-1-55297-814-6.
- ↑ Cresswell, Julia. Little Oxford Dictionary of Word Origins (ingilis). Oxford University Press. 2014. səh. 174. ISBN 978-0-19-968363-5.
- ↑ Merriam-Webster.com Dictionary, aquamarine, 6 fevral 2017 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 24 dekabr 2023
- ↑ "Aquamarine: the blue gemstone and March birthstone". geology.com. 17 avqust 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 avqust 2021.
- ↑ "How to Value Aquamarine". Sciencing (ingilis). 30 avqust 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 avqust 2021.
- ↑ Grande, Lance; Augustyn, Allison. Gems and Gemstones: Timeless Natural Beauty of the Mineral World (ingilis). University of Chicago Press. 15 noyabr 2009. 125. ISBN 978-0-226-30511-0.
- ↑ 1 2 Oldershaw, Cally. Firefly Guide to Gems (ingilis). Firefly Books. 2003. 124. ISBN 978-1-55297-814-6.
- ↑ Pearl, Richard M. Popular Gemology (ingilis). Read Books Ltd. 6 sentyabr 2016. 95. ISBN 978-1-4733-5633-7.
- ↑ "Aquamarine Value, Price, and Jewelry Information - Gem Society". International Gem Society (ingilis). 22 oktyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 sentyabr 2021.
- ↑ Webster, Richard. The Encyclopedia of Superstitions (ingilis). Llewellyn Worldwide. 8 sentyabr 2012. 14. ISBN 978-0-7387-2561-1.
- ↑ Rapp, George R. Archaeomineralogy (ingilis). Springer Science & Business Media. 9 mart 2013. 97–98. ISBN 978-3-662-05005-7.
- ↑ Oldershaw, Cally. Firefly Guide to Gems (ingilis). Firefly Books. 2003. 125. ISBN 978-1-55297-814-6.
- ↑ "Aquamarine Value & Worth". Grav (ingilis). 29 avqust 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 avqust 2021.
- ↑ "Aquamarine: the blue gemstone and March birthstone". geology.com. 17 avqust 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 avqust 2021.
- ↑ Grande, Lance; Augustyn, Allison. Gems and Gemstones: Timeless Natural Beauty of the Mineral World (ingilis). University of Chicago Press. 15 noyabr 2009. 126. ISBN 978-0-226-30511-0.
- ↑ Oldershaw, Cally. Firefly Guide to Gems (ingilis). Firefly Books. 2003. 124. ISBN 978-1-55297-814-6.
- ↑ Oldershaw, Cally. Firefly Guide to Gems (ingilis). Firefly Books. 2003. 124. ISBN 978-1-55297-814-6.
- ↑ "Aquamarine: the blue gemstone and March birthstone". geology.com. 17 avqust 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 avqust 2021.