Aişə
Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Aişə binti Əbu Bəkr (ərəb. عائشة بنت أبي بكر; 614[1][2][…], Məkkə – təq. 13 iyul 678[3], Mədinə) — İslam peyğəmbəri Məhəmmədin həyat yoldaşlarından biri, ilk Raşidi xəlifə Əbu Bəkrin qızıdır. Qureyş qəbiləsindəndir. Qurana görə[5] "Möminlərin Anası"[6] olaraq qəbul edilir.[7] Aişə dövrümüzə qədər gəlib çatan bir çox hədisin mənbəyi olaraq da qəbul edilir.
| Aişə | |
|---|---|
| ərəb. عائشة بنت أَبي بكر | |
 | |
| Doğum tarixi | 614[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | təq. 13 iyul 678[3] |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Həyat yoldaşı | |
| Atası | Əbu Bəkr[4] |
| Anası | Ümmü Ruman bint Amir |
| Fəaliyyəti | şair |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Aişə binti Əbu Bəkr ibn Əbu Quhafə 605-ci ildə Məkkədə dünyaya gəlmişdir.[8][9][10][11]Qüreyş qəbiləsindəndir və atası məşhur səhabə Əbu Bəkrdir. İlk müsəlmanlardan olan Aişənin uşaqlıq illəri Məkkədə keçmişdir. İslamı bacısı Əsma ilə birlikdə[12] qəbul edən Aişə 16 yaşında nişanlamış, 19 yaşında [13] peyğəmbər Məhəmməd ibn Abdullahla evlənmişdir. Aişə Məhəmməd peyğəmbərlə evlənməzdən əvvəl isə Cübeyr ibn Mutim ilə nişanlı olmuşdur.[14][15]
622-ci ildə Məhəmməd peyğəmbər və digər bir qrup müsəlmanlarla birlikdə Mədinəyə köçmüşdür. 632-ci ildə atası Əbu Bəkr xəlifə seçilmişdir. 656-cı ildə üçüncü Raşidi xəlifə Osmanın üsyançılar tərəfindən öldürülməsi və Əli ibn Əbu Talibin xəlifə seçilməsindən sonra səhabələr Təlhə, Zübeyr və digərləri ilə birləşib Əliyə tabe olmaqdan boyun qaçırmış və ondan Osmanın qatillərinin cəzalandırılmasını tələb edərək ona qarşı çıxmışdır. Hadisələrin sonrakı gedişatı müsəlmanlar arasında bir sıra döyüşlərə səbəb olmuşdur. Tarixdə Cəməl döyüşü olaraq adlandırılan belə döyüşlərin birində Aişə və tərəfdarları məğlub olmuş, Təlhə döyüş zamanı, Zübeyr isə döyüşdən sonra öldürülmüşdür. Əli qələbədən sonra Aişəni əfv etmiş, onu Mədinəyə yola salmış və ona maaş da kəsmişdir. Aişə ömrünün sonuna qədər Mədinədə yaşamış və 672-ci ildə 68 yaşında vəfat etmişdir.[16]
- ↑ 1 2 Bell A. Encyclopædia Britannica (brit. ing.). Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
- ↑ 1 2 Store norske leksikon (бук.). 1978. ISSN 2464-1480
- ↑ 1 2 АЙША // Большая российская энциклопедия (rus.). Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.
- ↑ 1 2 3 Али-заде А. Аиша бинт Абу Бакр (rus.). // Исламский энциклопедический словарь Москва: Ансар, 2007.
- ↑ Quran. Əhzab surəsi. 6.
- ↑ "islamport Aişə". web.archive.org. 2020-08-10. 2020-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-21.
- ↑ "Əhzab surəsi — Vikimənbə". az.wikisource.org (az.). 2024-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-02-21.
- ↑ Maʿluf, Louis. "Al-Munjid" (ərəbcə).
- ↑ Şibli, Mövlanə. Əsri Səadət, cild II. 997.
- ↑ İbn Hənbəl, Əhməd. "Müsnəd" (ərəbcə).
- ↑ Buxari. "Fəzailul Quran" (ərəbcə). 6.
- ↑ İbn Hişam. Əs-Siratun-nəbəviyyə (ərəbcə).
- ↑ Şibli, Mövlanə. "Əsri Səadət", II cild. 997.
- ↑ Bəlazuri, Əhməd bin Yəhya. "Ənsabul Əşraf" (ərəbcə).
- ↑ Zəkkar, Suheyl. "Riyaz Zikirli" cild I (ərəbcə). Beyrut: Darul Fikr. 1996. 409.
- ↑ İbn Hənbəl, Əhməd. "Müsnəd" (ərəbcə).
- Məhəmməd peyğəmbər
- Əbu Bəkr
- Əsma binti Əbu Bəkr
- Muheyyiz ayini