Ağacovanlar

Ağacovanlar (Cossidae) — uzun bığ böcəklər – müxtəlifqanadlılar yarımdəstəsinin gecə kəpənəkləri fəsiləsinə aiddirlər. Primitiv damarlanmış qanadlarının uzunluğu açıq halda 220 millimetrə çatır. Müxtəlif rənglidirlər. Şimal yarım kürəsində yaşayan növlərinin rəngi, əsasən, qonurumtul və ya bozdur. 600-ə qədər növü vardır.

Ağacovanlar
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Ranqsız: İlkağızlılar Tipüstü: Tüləyənlər Ranqsız: Panarthropoda Ranqsız: Tactopoda Tip: Buğumayaqlılar Klad: Pancrustacea Yarımtip: Altıayaqlılar Sinif: Həşəratlar Ranqsız: Dicondylia Yarımsinif: Qanadlılar Budaq: Metapterygota İnfrasinif: Yeniqanadlılar Ranqsız: Eumetabola Ranqsız: Tam çevrilmə ilə inkişaf edən həşəratlar Dəstəüstü: Panorpida Ranqsız: Amphiesmenoptera Dəstə: Pulcuqluqanadlılar Fəsilə: Ağacovanlar
Beynəlxalq elmi adı
Cossidae
Şəkil axtarışı ITIS   117906 NCBI   186108 EOL   798 FW   134444

Bütün qitələrdə, Asiya və Afrikanın tropik qurşaqlarında isə daha çox yayılmışdır. Ağacovanların tırtılları çılpaq, ətli, ağ, sarı və ya qırmızı rəngdə olur; ovmaqla oduncaqda uzun şırımlar açır və ağacı yararsız hala salır; ot bitkilərinin kök, soğanaq və gövdəsində az rast gəlir. İnkişaf dövrü, adətən, 2 və ya 3 il davam edir. Meyvə bağlarına və meşə əkinlərinə, əsasən, budağagirən Ağacovanlar yaxud yeyici ağacqurdu (Zeuzera pyrina) və qoxulu (üfunətli) Ağacovanlar (Cossus cossus) zərər verir.

Mübarizə tədbirləri: ağac gövdələrinə gil, əhəng və peyindən ibarət qarışıq sürtmək- Ağacovanların ağacların gövdəsinə yumurta qoymasının qarşısını almaq üçün; tırtılların ovduğu şırımları insektisidlərdə isladılmış pambıq və ya kəpitkə ilə tıxamaq; yoluxmuş budaqları budamaq və yandırmaq; tırtıllarla çox yoluxmuş ağacları kəsmək və yandırmaq. Azərbaycanda söyüd, qovaq, yasəmən və meyvə ağaclarına zərər verən 2 növü (C.coccus və C.terebra) geniş yayılmışdır. Soğan yonqarı növü soğan yumrularına zərər verir. Naxçıvan Muxtar Respublikasında Cənubi Qafqaz endemiki sayılan C. Fereiduni Gr. növünə isə az rast gəlinir.