Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinƏrdəbil məscidi (Quba)
Ərdəbil məscidi — Quba şəhərində Fətəli xan küçəsi 113 ünvanında yerləşən XIX əsrə aid məscid. Məscid sovet işğalından sonra taxıl anbarı və arxiv kimi istifadə edilib. Binada baş verən yanğından sonra bir müddət istifadəsiz qalıb. Azərbaycan müstəqlliyini bərpa etdikdən sonra isə təmir edilib. Hazırda ibadətə açıqdır.[1]
| Ərdəbil məscidi | |
|---|---|
.jpg) | |
.jpg) Məscidin kitabəsi | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Şəhər | Quba şəhəri |
| Yerləşir | Fətəli xan küçəsi 113 |
| Tikilmə tarixi | 1894-1895 |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| 41°21′51″ şm. e. 48°30′54″ ş. u. | |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ərdəbil məscidi Fətəli xan, Ərdəbil və Şah İsmayıl Xətai küçələrinin kəsişməsində yerləşir.
Cənub fasadında olan yazıda göstərilir ki, məscid hicri-qəməri təqvimi ilə 1312-ci ildə — miladi 1894–1895-ci illərdə inşa olunub, lakin bu yerin daha əvvəl də ibadət məkanı kimi istifadə edildiyi məlumdur.[2] 1859-cu ilin avqustunda tərtib edilmiş qısa təsvirə əsasən, burada artıq həmin dövrdə şiə məzhəbinə aid köhnə bir məscid mövcud idi.[3] Həmin məscid “Bakı darvazalarına çatmağa bir neçə sajen qalmış, nazik taxta damlı, böyük dördüzlü gövdəyə malik, damı kəsik piramida formalı” bir tikili kimi qeyd olunur. Onun ortasında isə “ağacdan hazırlanmış, müxtəlif naxışlarla bəzədilmiş zərif bir minarə” ucaldığı bildirilir.[4]
Bir iri otaqdan ibarət olan məscid, bişmiş kərpicdən tikilib. Məscidin içəri hissəsinin ümimi sahəsi 13x15 metrdir. Planda kvadrat olan abidə çadırvari örtüklə bitir. İbadət zalının planı düzbucaqlıdır. "Ərdəbil" məscidinin binası tamamilə bişmiş qırmızı kərpicdən tikilib. Məscid bir iri otaqdan ibarətdir. Tikili 4 üzlü prizma şəklindədir, 9 pəncərəsi, 1 qapısı var. Tavanı düzbucaqlı formadadır və taxta ilə işlənib. Tavan 4 taxta sütun üzərində dayanıb. İbadət zalı hər cərgədə 2 ədəd olmaqla iki cərgə sütunlarla üç hissəyə bölünüb. Mehrabın hündürlüyü 2,5 metrdir. Minbər 9 pilləlidir və şam ağacından düzəldilib. Məscidin qadınlar şöbəsi ikinci mərtəbədə yerləşir. Sahəsi 3x15 metrdir. Yerdən məscidin günbəzinə qədər olan hündürlük 12 metrdir.[5]
Sovet işğalından sonra məscidin binasından anbar və arxiv binası kimi istifadə olunub. 1980-ci illərdə elektrik xəttində baş vermiş qəza nəticəsində məscidin binası yanıb. Azərbaycan müstəqilliyini əldə etdikdən sonra məscid təmir edilib. Sonradan insanlar tərəfindən köməkçi otaqlar, dəstamaz almaq üçün ayrıca yer tikilmiş, məscidin ətrafına hasar çəkilmişdir. Hazırda məscid ibadətə açıqdır.[6]
- ↑ "Qubanın XIX əsr abidələri" (az.). anl.az. 20.11.2013. 30.01.2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29.09.2021.
- ↑ "Quba məscidlərinin tarixi". "Quba Xanlığı" Telegram kanalının Dzen bloqu. 4 oktyabr 2024.
- ↑ Şahin, Fazil. Mahmudov, Yaqub; Mustafazadə, Tofiq (redaktorlar ). Quba tarixi (az.) (II nəşr). Bakı: TEAS Press Nəşriyyat evi. 2016. 312.
- ↑ Həsənli, Nigar. "Quba şəhər məscidləri" (PDF). Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin “Dövlət və Din” ictimai fikir toplusu. № 03 (70) 2021: 51.
- ↑ İlqar Balakişiyev. "Qubanın tarixi məscidləri" (az.). shahdagpeoples.az. 20.02.2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29.09.2021.
- ↑ "Qubanın tarixi abidələri" (az.). zeka.az. 25.07.2011. 18.03.2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29.09.2021.