Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinƏməliyyat eksperimenti və ya təxribat əməliyyatı (ing. Sting operation) — bir şəxsi cinayət törətməyə cəhd edərkən yaxalamaq üçün hazırlanmış aldadıcı əməliyyat. Tipik bir təxribat əməliyyatı zamanı gizli əməliyyatda (ing. undercover operation) iştirak edən hüquq-mühafizə orqanı əməkdaşı, detektiv və ya ictimaiyyətin könüllü üzvü cinayətkar tərəfdaş və ya potensial qurban rolunu oynayaraq şübhəlinin hərəkətlərinə qoşulur və onun qanunsuz fəaliyyətinə dair dəlillər toplayır. Kütləvi informasiya vasitələrinin jurnalistləri də bəzən belə əməliyyatlardan istifadə edərək cinayət fəaliyyətlərini üzə çıxarmaq və video material kimi yayımlamaq məqsədi daşıyırlar.[1]
Təxribat əməliyyatları bir çox ölkələrdə, xüsusilə ABŞ-da geniş yayılmışdır,[2] lakin bəzi ölkələrdə, məsələn, İsveçdə belə əməliyyatlara icazə verilmir.[3]
Bəzi ölkələrdə müəyyən növ təxribat əməliyyatlarının aparılması qanunla qadağandır. Məsələn, Filippində hüquq-mühafizə orqanlarının narkotik alverçiləri kimi çıxış edərək narkotik alıcılarını tutması qanunsuz hesab olunur.[4]
Fransa, Almaniya və İtaliya kimi ölkələrdə isə təxribat əməliyyatları nisbətən nadir hallarda tətbiq olunur.[5]
Ohayoda, Kolumbus şəhərində polis üç 15 və 17 yaşlı avtomobil oğrusunu yaxalamaq üçün müşahidə texnologiyası ilə təchiz edilmiş tələ avtomobildən (bait car) istifadə edib.[6]
2004-cü ildə ABŞ, Böyük Britaniya və Avstraliya polisinin birgə əməliyyatı zamanı saxta veb-saytlardan – başqa sözlə, "bal tələləri"ndən – istifadə edilərək hakerlər və pedofillər ələ keçirilib.[7]
Bahalı saat oğrularını tutmaq üçün polis əməkdaşlarının lüks saatlar taxması. 2022-ci ilin sonlarında London Metropoliten Polisi iki dəfə Rolex kimi yüksək keyfiyyətli saatlar taxaraq potensial qurban kimi davranıb. Onların sözlərinə görə, bu əməliyyatlardan sonra saat oğruluqlarında azalma müşahidə olunub.[8][9]
ABŞ-da bir hakim, Federal Təhqiqat Bürosunun (FBI) Nyu-Yorkdakı sinaqoqu partlatmaq və Milli Qvardiyaya məxsus təyyarələri vurmaq üçün qurduğu saxta sui-qəsd planında “etik olmayan” informatora güvəndiyi üçün bir məhbusun azad edilməsinə qərar verib. Prokurorların sözlərinə görə, təqsirləndirilənlər aylarla hədəfləri araşdırmış və partlayıcı maddələr əldə etdiklərinə inanmışlar. Onlar FBI tərəfindən təmin edilən saxta bombaları yerləşdirdikdən sonra həbs olunublar.[10]
Qaçaqları gizləndikləri yerlərdən çıxarmaq üçün onlara guya tətil və ya idman biletləri udduqları barədə məktub göndərmək.[11] 1985-ci ildə “Operation Flagship” adlı əməliyyat zamanı ABŞ marşalları özlərini televiziya şirkəti kimi təqdim edərək Vaşinqton Konqres Mərkəzində Vaşinqton Redskins oyunu üçün pulsuz bilet qazandıqlarını düşünən 100-dən çox qaçağı həbs ediblər.[11] Başqa bir əməliyyatda isə saxta hava yolu şirkəti yaradılaraq Mayami Beynəlxalq Hava Limanındakı saxta qeydiyyat masasına gələnlər həbs olunub.[11] Belə həbslər çox vaxt evdə edilən həbslərdən daha təhlükəsiz sayılır, çünki hədəf şəxslər çox vaxt silahsız və gözlənilməz vəziyyətdə olurlar.[12]
Yetkinlik yaşına çatmayan şəxsin spirtli içki və ya tütün məhsulları almağa cəhd etməsi, yaxud da böyüklərdən bu məhsulları onlar üçün almağı xahiş etməsi kimi hallarda təşkil edilən əməliyyatlar.[13][14][15]
Belçika polisi özlərini sənədli film çəkən qrup kimi təqdim edərək bir somalili dəniz quldurunu ölkəyə cəlb edib. O, Brüssel Hava Limanında həbs olunub və 20 il həbs cəzasına məhkum edilib.[11][16]
Kanada və Amerika polisi iki gizli FBI əməkdaşı üçün saxta toy mərasimi təşkil edib və bu tədbir Çindən idarə olunan beynəlxalq qaçaqmalçılıq və saxtakarlıq şəbəkəsini ifşa etmək məqsədi daşıyıb. Tədbirə gələn səkkiz qonaq yerli polis tərəfindən saxlanılıb. Rəsmilərin bildirdiyinə görə, təqsirləndirilənlər saxta Amerika valyutası, qaçaq siqaretlər, narkotiklər və qanunsuz silahlarla məşğul olublar.[11][17]
Nadir və oğurlanmış əşyalarla bağlı elan verməklə cinayətkarları tələyə salmaq. 1998-ci ildə üç agentlik birgə əməliyyat keçirərək Honduras Ay Daşını Mayamidəki bir seyfdən geri alıb. “Operation Lunar Eclipse” adlı bu əməliyyatda NASA Baş Müfəttişliyi Ofisi, ABŞ Poçt Xidməti Təhqiqat İdarəsi və ABŞ Gömrük Xidməti iştirak edib. Ay daşı gizli agentlərə US$5 milyon dollara təklif olunub. Jurnalist Kristina Rid bu hadisəni 2002-ci ildə Geotimes jurnalında işıqlandırıb.[18][19] “Operation Lunar Eclipse” və Ay Daşı layihəsi Co Klokun The Case of the Missing Moon Rocks adlı kitabında da təsvir olunub.
2021-ci ildə Berlindəki Britaniya səfirliyində işləyən təhlükəsizlik əməkdaşı David Ballantyne Smith Rusiyaya məxfi məlumat ötürdüyünə görə ifşa olunub. Əməliyyat onun 2020-ci ildə Berlin Rusiya səfirliyinə hərbi işçiyə göndərdiyi məktubdan sonra başlanıb. Smith-in evində 800 avro məbləğində izah olunmamış pul tapılıb. Birinci gizli britaniyalı agent “Dmitri” adlı “rus informatoru” kimi səfirliyə daxil olub, Smith isə onu binaya müşayiət edərkən təhlükəsizlik kameraları ilə çəkilib. Daha sonra ikinci agent “Irina” adlı guya rus kəşfiyyat zabiti kimi onunla küçədə görüşüb və Dmitrinin Böyük Britaniya haqqında məlumat ötürüb-ötürmədiyini yoxladığını deyib. Smith gizli şəkildə çəkilmiş söhbətdə İrinaya “bir nəfərlə” (yəni Dmitri ilə) danışmalı olduğunu bildirib.[20]
İnternetdə azyaşlı kimi davranaraq onlayn cinsi yırtıcıları (predator) tələyə salmaq.[21]
- ↑ Greenslade, Roy. "Journalism: to sting or not to sting?". The Guardian. 2 iyun 2013 – www.theguardian.com vasitəsilə.
- ↑ "Watch : FBI Targets American Muslims in Abusive Counterterrorism "Sting Operations"". The Huffington Post. 23 iyul 2014.
- ↑ [1] İsveç Ali Məhkəməsi, qərar B 5039-06.
- ↑ Luna, Franco. "PDEA and PNP scrap 'miss encounter tag on Commonwealth shootout, will wait for probe findings". The Philippine Star. 25 fevral 2021. İstifadə tarixi: 25 fevral 2021.
- ↑ The Surveillance State and the Surveillance Private Sector: Pathways to Undercover Policing in France and the United States Jacqueline E. Ross. Law and History Review. 40(2). May 2022. s. 261–303.
- ↑ Lagatta, Eric. "Police arrest three teenagers in 'bait car' sting near Ohio State campus". The Columbus Dispatch. 7 dekabr 2021. İstifadə tarixi: 18 fevral 2024.
- ↑ Schrage, Michael. "We Can Trap More Crooks With a Net Full of Honey". Washington Post. 26 yanvar 2024. İstifadə tarixi: 17 fevral 2024.
- ↑ Hogg, Ryan. "Billionaire Sir Jim Ratcliffe says he doesn't wear a watch in London anymore amid Rolex mugging surge". Fortune. İstifadə tarixi: 13 avqust 2024.
- ↑ Warren, Jess & PA Media. "Luxury watch thefts down after Met goes undercover". BBC News. İstifadə tarixi: 17 yanvar 2024.
- ↑ "Newburgh Four: judge orders release of man convicted in US terror sting". The Guardian. Associated Press. 20 yanvar 2024. İstifadə tarixi: 17 fevral 2024.
- ↑ 1 2 3 4 5 Farzan, Antonia Noori. "From fake weddings to free flights, elaborate sting operations have ensnared suspects around the world". The Washington Post. 11 iyun 2021.
- ↑ Clark, Jerry; Palattella, Ed. On the Lam: A History of Hunting Fugitives in America. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield. 2019. 135–137. ISBN 9781442262591.
- ↑ "'One sale is one too many': Alcohol sold to minors in Northland". RNZ (ingilis). 4 sentyabr 2024. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2024.
- ↑ Bodell, Mackenzie. "Two gas stations fail annual alcohol compliance checks". Iowa State Daily. İstifadə tarixi: 7 sentyabr 2024.
- ↑ "Palm Springs, Coachella Valley – Weather, News, Sports: Special Report: Local police crack down on adults buying booze for minors". kesq.com. 15 yanvar 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ "Somali Pirate Kingpin Sentenced to 20 Years". The Maritime Executive (ingilis). İstifadə tarixi: 17 sentyabr 2024.
- ↑ Wilson, Jamie. "FBI wedding sting busts crime ring". The Guardian (ingilis). 23 avqust 2005. ISSN 0261-3077. İstifadə tarixi: 17 sentyabr 2024.
- ↑ Christina Reed. "Moon rocks for sale!". Geotimes. American Geological Institute. sentyabr 2002. 18 may 2003 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ Joseph Richard Gutheinz. "In Search of the Goodwill Moon Rocks: A Personal Account". Geotimes. American Geological Institute. noyabr 2004.
- ↑ "British embassy spy snared by Berlin sting, court hears" (ingilis). BBC. 14 fevral 2023. İstifadə tarixi: 17 sentyabr 2024.
- ↑ Brody, Bernard. "Not Guilty verdict in federal internet sex sting case: United States v. JWK". Brody Law Firm. 13 avqust 2020. 18 may 2024 tarixində arxivləşdirilib.