Şibalba

Şibalba, "Qoruxunun Yeri" olaraq tərcümə edilir.^[1] Mayyalara görə Şibalbada xəstəliyin və ölümün ruhları hökmranlıq edirlər. Bəzi hekayələrə görə isə Şibalbanın fiziki olaraq mövcud olduğu yer Orion dumanlığıdır. XVI əsrdə Verapazdakı inanclara görə Şibalbaya giriş Kopanın yaxınlığında yerləşən bir mağaradandır. Belə ki, soykökləri mayyalara gedib çıxan kiçe xalqından olanlar həmin bölgəni hələ də ölüm ilə əlaqələndirirlər. Bundan başqa da Belizdəki mağara sistemləri də Şibalbanın girişi hesab olunur. Yenə kiçe xalqına görə Şibalbaya aparan yolun başqa bir indeqrasiyası Samanyolu qalaktikasında yerləşən qaranlıq yarıqdadır.^[2]

Mayyaların müqəddəs kitabı Popol-Vuxa görə Şibalba yer səthinin altında yerləşir. Şibalba sakinlərinin kimlikləri aydın deyil. Lakin onlar çox vaxt insana bənzər şəkildə təsvir olunurlar. Şibalba "Şibalbanın Ağaları" olaraq adlandırılan on iki tanrı və ya hökmdar tərəfindən idarə olunur. Mayyalara görə bu tanrılar insanları xəstəliklərə yoluxdururlar. Misal üçün Ах-Alpux və Ax-Alkana insanları sarılıq xəstəliyinə yoluxduran tanrılardır. Həmçinin Şibalbada insanlara işkəncə verilən yerlər vardır. Bu yerlər "İmtahan (sınaq) evleri" adlanır. Şibalbanın məqsədi insanın ruhunu işkəncə ilə bədənindən ayırmaqdır. Doqquz təbəqədən və ya səviyyədən ibarət olan Şibalbada bu "ev"lərin sayı altıdır:

• Soyuğun evi,
• Alovun Evi,^[3]
• Yaquarın evi,
• Yarasanın evi (yarasa formasında olan tanrı Kamasots tərəfindən idarə olunur),
• Obsidian bıçaqların evi,
• Zülmətin evi. Burada Şibalba tanrıları yaşayır.^[4]

1. ↑ "Native American Creation Stories". 04.02.2011 tarixində arxivləşdirilib.
2. ↑ "The Mayan Sacbe System Analyzed as an Information Web". 02.02.2016 tarixində arxivləşdirilib.
3. ↑ "100. Братья в «Домах» Шибальбы". 28.02.2025 tarixində arxivləşdirilib.
4. ↑ "Боги преисподней у древних майя". 28.02.2025 tarixində arxivləşdirilib.