İtaliya imperiyası (it. Impero Italiano) — İtaliya krallığının tabeliyində olan müstəmləkələri, protektoratları, imtiyazları, asılı əraziləri və qəyyum əraziləri əhatə edirdi.[1]
| İtaliya imperiyası | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
 |
|||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | Roma | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
.svg)
![Gerb[d]](/?q=Fayl:Greater_coat_of_arms_of_the_Kingdom_of_Italy_(1929-1944).svg)
İtaliya müstəmləkə imperiyasının yaranması 1869-cu ildə bir ticarət şirkəti tərəfindən Qırmızı dəniz sahilində yerləşən Assab şəhərinin alınması ilə başlamışdır.[2] 1914-cü ildə Birinci Dünya müharibəsinin başlanması ərəfəsində İtaliya Eritreya, Somalinin böyük bir hissəsini və Liviyanı özünə ilhaq etmişdir. İtaliya Afrikadan kənarda isə Tyantszin və Dodekanes adalarında kiçik güzəştlərə malik idi. Daha əvvəl — 1894-1896-cı illər arasında baş vermiş olan müharibə zamanı Efiopiya imperiyasını işğal edə bilməyən İtaliya yalnız 1935-ci ildə Efiopiyanı işğal edə bilmişdir. 1939-cu ildə isə İtaliya Albaniyanı işğal etmişdir.[3]
İkinci Dünya müharibəsindən 1960-cı ilə qədər Somali İtaliyanın tərkibində BMT-nin qəyyum ərazisi kimi idarə olunmuşdur.[4]
- ↑ Istat. "I censimenti nell'Italia unita I censimenti nell'Italia unita Le fonti di stato della popolazione tra il XIX e il XXI secolo ISTITUTO NAZIONALE DI STATISTICA SOCIETÀ ITALIANA DI DEMOGRAFIA STORICA Le fonti di stato della popolazione tra il XIX e il XXI secolo" (PDF). Annali di Statistica. XII. 2. dekabr 2010: 263. 3 avqust 2014 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 dekabr 2013.
- ↑ Helen Chapin Metz, ed., Libya: A Country Study. Chapter XIX.
- ↑ Nigel Thomas. Armies in the Balkans 1914–18. Osprey Publishing, 2001, p. 17.
- ↑ "Libya - History, People, & Government". Britannica.com. İstifadə tarixi: 11 January 2018.
- Andall, Jacqueline and Derek Duncan, eds. (2005). Italian Colonialism: Legacy and Memory.
- Ben-Ghiat, Ruth and Mia Fuller, eds. (2005). Italian Colonialism.
- Betts, Raymond. The False Dawn: European Imperialism in the Nineteenth Century. University of Minnesota. 1975. ISBN 9780816607624.
- Barker, A. J. The Rape of Ethiopia. Ballantine Books. 1971.
- Bosworth, R. J. B. Mussolini's Italy: Life Under the Fascist Dictatorship, 1915–1945. Penguin Books. 2005. ISBN 9781594200786.
- Clodfelter, M. Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492–2015 (4th). Jefferson, North Carolina: McFarland. 2017. ISBN 978-0786474707.
- Dickson, Keith. World War II For Dummies. Wiley Publishing, INC. 2001. ISBN 9780764553523.
- Finaldi, Giuseppe (2016). A History of Italian Colonialism, 1860–1907: Europe’s Last Empire (Taylor & Francis).
- Hofmann, Reto (2015). The Fascist Effect: Japan and Italy, 1915–1952 (Cornell UP) online
- Jowett, Philip. Axis Forces in Yugoslavia 1941–45. Osprey Publishing. 1995.
- Jowett, Philip. The Italian Army 1940–45 (2): Africa 1940–43. Osprey Publishing. 2001.
- Kelly, Saul (2000). "Britain, the United States, and the end of the Italian empire in Africa, 1940–52." Journal of Imperial and Commonwealth History 28.3: 51–70.
- Kelly, Saul (2000). Cold War in the Desert: Britain, the United States & the Italian Colonies, 1945–52.
- Killinger, Charles. The History of Italy. Greenwood Press. 2002. ISBN 9780313314834.
- Lowe, C.J. Italian Foreign Policy 1870–1940. Routledge. 2002.
- McGuire, Valerie (2020). Italy's Sea: Empire and Nation in the Mediterranean, 1895–1945 (Liverpool University Press).
- Marinelli, Maurizio and Giovanni Andornino (2014). Italy's Encounter with Modern China: Imperial dreams, strategic ambitions, New York: Palgrave Macmillan.
- Pakenham, Thomas. The Scramble for Africa: White Man's Conquest of the Dark Continent from 1876 to 1912. New York: Perennial. 1992. ISBN 9780380719990.
- Palumbo, Patrizia (2003). Place in the Sun: Africa in Italian Colonial Culture from Post-Unification to the Present, since 1860.
- Peretti, Luca. "Built to last? Material legacies of Italian colonialism. Interviews with Ruth Ben-Ghiat, Alessandra Ferrini, Viviana Gravano, Hannes Obermair, Resistenze in Cirenaica, Igiaba Scego, and Colletivo Tezeta". Interventions. International Journal of Postcolonial Studies. Taylor & Francis. 2024: 1–17. doi:10.1080/1369801X.2023.2292165.
- Pergher, Roberta (2017). Mussolini's Nation-Empire: Sovereignty and Settlement in Italy's Borderlands, 1922–1943 (Cambridge UP).
- Poddar, Prem, and Lars Jensen, eds. (2008). A historical companion to postcolonial literatures: Continental Europe and Its Empires (Edinburgh UP), "Italy and its colonies" pp 262–313. excerpt
- Renzi, William A. (1968). "Italy's neutrality and entrance into the Great War: a re-examination." American Historical Review 73.5: 1414–32. online
- Shinn, Christopher A. (2016). "Inside the Italian Empire: Colonial Africa, Race Wars, and the ‘Southern Question’", in Shades of Whiteness (Brill), pp. 35–51.
- Srivastava, Neelam (2018). Italian Colonialism and Resistances to Empire, 1930–1970 (Palgrave Macmillan).
- Steinmetz, George (2018). "Ruth Ben-Ghiat’s Italian Fascism’s Empire Cinema." American Journal of Cultural Sociology 6.1: 212–22 online.
- Tripodi, Paolo (1999). Colonial Legacy in Somalia: Rome & Mogadishu from Colonial Administration to Operation Restore Hope, covers 19th century to 1999.
- Wright, Patricia (1973). "Italy's African Dream: Part I, The Adowa Nightmare". History Today (Mar), Vol. 23, Issue 3, pp. 153–60, online:
- "Italy's African Dream. Part 2: Fatal Victory, 1935–6." History Today (April 1973), Vol. 23, Issue 4, pp. 256–65.
- "Italy's African Dream. Part 3: Nemesis in 1941," History Today (May 1973), Vol. 23, Issue 5, pp. 336–34.
- (it.) Atlas of Italian colonies, written by Baratta Mario and Visintin Luigi in 1928
- Simona Berhe: Colonies (Italy), in: 1914-1918-online. International Encyclopedia of the First World War.