İraq krallığı

İraq krallığı
	Tarixi dövlət
İraq krallığı
Bayraq	Gerb
1921 — 14 iyul 1958
Paytaxt	Bağdad
Rəsmi dilləri	Ərəb dili; Asoru dili; Kürd dili; Fars dili; İngilis dili
Din	Şiəlik
Pul vahidi	İraq dinarı
Ərazisi	4.370.722 km²;
Əhalisi	6.488.000 nəf.;
İdarəetmə forması	Konstitusiyalı monarxiya
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İraq krallığı (ərəb. المملكة العراقية الهاشمية‎) — 1932-1958-ci ildə mövcud olan konstitusiyalı monarxiya.

Birinci Dünya Müharibəsinin Orta Şərq cəbhəsində Osmanlı imperiyasının məğlub edilməsinin ardından bölgədə Birləşmiş krallığın müstəmləkəsi kimi 23 avqust 1921-ci ildə İraq Mandat Rejimi quruldu. 1930-cu ildə tərəflər arasında bağlanan sazişin ardından 1932-ci ildə Birləşmiş Krallığın bölgədəki formal idarəsi sona çatdı^[1] və İraq Haşimilər krallığı müstəqillik qazandı.

Krallar

Sıra	Kral	Səltənət illəri	Kraliçası	Haqqında
1.	I Feysəl 1885-1933 (48 yaş)	23 avqust 1921 – 8 sentyabr 1933^[2]	Hüzeymə bint Nasir 1884-1935 (54 yaş)	Haşimilər sülaləsinə mənsub olub, Məkkə şərifi Əmir Hüseynin oğludur. Birinci Dünya Müharibəsinin ardından çıxan Böyük Ərəb üsyanının lideri oldu. Suriya Ərəb krallığındakı 4 aylıq səltənətinin ardından fransızlar tərəfindən qovuldu. 1921-ci ildə təsis edilən İraq Mandat rejiminin başına gətirildi. 1932-ci ildə Birləşmiş krallığın bölgədən geri çəkilməsiylə İraq Haşimilər krallığını təsis etdi. Sünni və şiə məzhəbləri arasında dostluq münasibətlərini qorudu.
2.	I Qazi 1912-1939 (27 yaş)	8 sentyabr 1933 – 4 aprel 1939	Aliyə bint Əli 1911-1950 (39 yaş)	I Feysəl ibn Hüseynin yeganə oğludur. Atasının ani ölümünün ardından taxta çıxdı. General Bəkir Sidqinin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən dövlət çevrilişini dəstəklədi. Birləşmiş krallığın tabeliyindəki Küveyt üzərində İraqın haqqı olduğunu müdafiə etdi. 1939-cu ildə avtomobil qəzasında dünyasını dəyişdi.^[3]
3.	II Feysəl 1935-1958 (23 yaş)	4 aprel 1939 – 14 iyul 1958	-	I Qazi ibn Feysəlin yeganə övladıdır. Atasının ani ölümünün ardından 4 yaşında ikən taxta çıxarıldı. İkinci Dünya Müharibəsi illərində anasıyla birlikdə Birləşmiş krallığa köçürüldü və burada təhsil aldı. 1953-cü ildə dövlət idarəsini şəxsən ələ aldı və bu tarixədək naiblik uğrunda bir neçə dövlət çevrilişi baş tutdu. Əbdülkərim Qasım liderliyindəki 14 iyul inqilabı nəticəsində taxtdan endirildi və ailə üzvləriylə birlikdə qətlə yetirildi. Ölümüylə bölgədəki 37 illik Haşimilər idarəçiliyinə son qoyuldu.

Mənbə

Ədəbiyyat

Gareth Stansfield; Anderson, Liam D. (2004). The Future of Iraq: Dictatorship, Democracy or Division?. Basingstoke: Palgrave Macmillan. ISBN 1-4039-6354-1
Donabed, Sargon (2015). Reforging a Forgotten History. Edinburgh University Press. doi:10.3366/edinburgh/9780748686025.001.0001. ISBN 978-0-7486-8602-5

İstinadlar

↑ Hunt, Courtney. The History of Iraq (ingilis). Bloomsbury Academic. 30 sentyabr 2005. ISBN 978-0-313-33414-6. 1 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 dekabr 2024.
↑ "FEISAL OF IRAQ DIES SUDDENLY IN BERNE" Arxiv surəti 21 mart 2022 tarixindən Wayback Machine saytında. The New York Times. 9 September 1933
↑ "King Ghazi of Iraq Killed In an Automobile Accident; Ruler, 27, Succeeded to Throne of Feisal in 1933--Carried Out His Modernization Projects--Heir Is 3-Year-Old Emir KING GHAZI KILLED IN AUTO ACCIDENT (Published 1939)" (ingilis). 4 aprel 1939. 3 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 dekabr 2024.

[1] Hunt, Courtney. The History of Iraq (ingilis). Bloomsbury Academic. 30 sentyabr 2005. ISBN 978-0-313-33414-6. 1 oktyabr 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 dekabr 2024.

[2] "FEISAL OF IRAQ DIES SUDDENLY IN BERNE" Arxiv surəti 21 mart 2022 tarixindən Wayback Machine saytında. The New York Times. 9 September 1933

[3] "King Ghazi of Iraq Killed In an Automobile Accident; Ruler, 27, Succeeded to Throne of Feisal in 1933--Carried Out His Modernization Projects--Heir Is 3-Year-Old Emir KING GHAZI KILLED IN AUTO ACCIDENT (Published 1939)" (ingilis). 4 aprel 1939. 3 oktyabr 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 dekabr 2024.

[1]

[2]

[3]