İpəktük köpəkdili

İpəktük köpəkdili
İpəktük köpəkdili
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Lamidlər Dəstə: Göyzabançiçəklilər Fəsilə: Göyzabankimilər Yarımfəsilə: Boraginoideae Cins: Köpəkdili Növ: İpəktük köpəkdili
Beynəlxalq elmi adı
	Cynoglossum holosericeum;

İpəktük köpəkdili (lat. Cynoglossum holosericeum) — bitkilər aləminin göyzabançiçəklilər dəstəsinin göyzabankimilər fəsiləsinin köpəkdili cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2c + 3c. Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik və ya ikiillik ot bitkisidir. Gövdəsi 40-60 sm hündürlükdədir. Kökətrafı yarpaqları çoxsaylı neştərşəkilli, 25 sm-ə qədər uzunluqda, 2-2,5 sm enindədir, itisaplaqlı, ortada yerləşən saplaqları oturaq, ağ tüklüdür. Çiçəkləri əvvəlcə başcıq çiçək qrupunda toplanır. Kasacığı 3-4 mm uzunluğunda, sıxtüklü, uzunsov, iti hissəlidir. Çiçək tacı bənövşəyi –qırmızı, 7-8 mm diametrində, qısa boruludur. Erkəkcikləri qısa saplı, tozcuqları uzunsovdur. Fındıqcası 6-7 mm uzunluğunda, yumurtavaridir. Həlqəsi yastı, ensiz, bir qədər yuxarıya qalxımış kənarlıdır, üzəri seyrək tikanlarla örtülmüşdür.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə iyun-iyul, meyvəverməsi iyul-avqust aylarına təsadüf edir. Alp qurşaqlarında, daşlı yamaclarda Cirsium Mill. Cinsi növlərinin dominantlıq təşkil etdiyi yerlərdə rast gəlinir. Dərman bitkisidir.

Yayılması

Daşlı yamaclarda və qaya töküntülərində bitir. Böyük Qafqazın Quba sahəsi və qərb hissəsidir

Sayı və tendensiyası

Populyasiyanın məhdud sahələrdə yayılması və mənfi iqlim təsirlərinə məruz qalması azalma tendensiyasını yaradır.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Dəyişkən iqlim amillərinə həssaslığı, sayının azlığı areallarının ekstermal iqlim şəraitli ərazilərdə olmasıdır.

Mühafizə tədbirləri

Xüsusi qoruma ərazilərində rezervasiyasının və növün mütəmadi monitorinqinin aparılmasının təşkil edilməsidir. Toxumla çoxalan bitki olduğundan toxumlarının yığılması vacibdir.