1920-ci ilə qədər Zəy rayonunun ərazisi Ufa vilayətinin Minzələ qəzasının bir hissəsi olur. 1920-ci ildə Minzələ qəzası yeni qurulan Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının tərkibinə daxil olur.

Rayon 10 fevral 1935-ci ildə təsis edilmişdir. 1 fevral 1963-cü ildə ərazinin Almət və Tukay rayonlarına verilməsi ilə ləğv edilir. 1 fevral 1972-ci ildə bərpa edilir.

Urbanizasiya

Şəhər şəraitində (Zəy şəhəri) rayon əhalisinin 73,45 % -i yaşayır.

Milli tərkib

Tatarlar - 57,5%, ruslar - 39,2%, çuvaşlar - 1,4%

Zəy rayonu ərazisinə 1 şəhər və 22 kənd inzibati vahidliyi daxildir. Rayon ərazisinə ümumilikdə 86 yaşayış məntəqəsi daxildir.

Rayon iqtisadiyyatının əsas sahəsi kənd təsərrüfatıdır. Yazlıq buğda, qışlıq çovdar, şəkər çuğunduru, arpa və s. əkilir. Etlik və südlük heyvandarlıq inkişaf etdirilir.

Volqa bölgəsində ən böyük olan Zəy dövlət elektrik stansiyası Zəy rayonunda yerləşir. Maşınqayırma (TatEK, Mefro Uilz, Zəy metal konstruksiyalar zavodu "Timer"), yeyinti sənayesi (əy şəkər zavodu, Zəy kraker şirkəti, Zəy çörək qəbulu, Zəy çörək zavodu, Vamin - Zəy süd fabriki) inkişaf etmişdir.

Əsas yollar: 16A-0003 Yar Çallı - Zəy - Almət, 16K-0858 Zəy - Şremetyevka, 16K-0862 Zəy - Sukarevo, 16K-0818 Zəy - Sarmanovo.

Ərgerce - Yar Çallı - Kuybışev dəmir yolunun Akbaş dəmir yolu xətti ərazini şimaldan cənuba keçir. Bölgədəki stansiyalar və dayanma nöqtələri (Yar Çallıdan)

Beqişevo, D 144 km, Zıça, D 136 km, Zəy, D 119 km, Svetloye Ozero, D 103 km, Mavrino. Daha əvvəl mövcud olan Zəy - Kama Alanı (AES) dəmir yolu xətti 1990-cı illərdə sökülmüşdür.

Zəydən 30 km məsafədə Beqişevo hava limanı yerləşir.

Zəy üfüqləri və Yeni Zəy regional qəzetləri tatar və rus dillərində nəşr olunur.