Yunan soyqırımı və ya Osmanlı yunanlarının etnik təmizlənməsi (yun. Γενοκτονία των Ελλήνων, Genoktonia ton Ellinon; türk. Rum soykırımı) — əsasən Birinci Dünya müharibəsi və ondan sonrakı dövrlərdə (1913–1923) Anadolunun xristian əhalisinin dini və etnik mənsubiyyətinə görə sistematik şəkildə məhv edilməsi. Bu, Gənc türklər üçlüyünün başçılıq etdiyi Osmanlı imperiyası hökuməti və Mustafa Kamal Atatürkün başçılıq etdiyi Böyük Millət Məclisi hökuməti tərəfindən imperiyanın yerli yunan əhalisinə qarşı törədilmişdir. Soyqırımda qətliamlar, Suriya səhrasına ölüm yürüşləri kimi məcburi deportasiyalar, edamlar və şərqi ortodoks mədəniyyət, tarixi və dini abidələrinin dağıdılması halları baş vermişdir. Yunan soyqırımı Pont yunan soyqırımını (yun. Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου) da özündə ehtiva edirdi. Bu dövrdə bir neçə yüz min Osmanlı yunanı həlak olmuşdur. Məcburi köçkünlərin və sağ qalanların əksəriyyəti Yunanıstana qaçmışdır. Bəziləri, xüsusən də imperiyanın şərq vilayətlərində yaşayanlar qonşu Rusiya imperiyasına sığınmışdılar.
Yunan soyqırımı | |
---|---|
Ümumi məlumatlar | |
Yeri | |
Tarix | 1913 |
Ölü sayı |
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
1922-ci ilin sonlarında Anadolu yunanlarının çoxu ya ölkədən qaçmışdı, ya da öldürülmüşdü. Qalanlar 1923-cü ildə Yunanıstan və Türkiyə arasında əhali mübadiləsinin şərtlərinə əsasən Yunanıstana köçürülmüşdür. Bu, köçü rəsmiləşdirmişdi və məcburi köçkünlərin geri qayıtmasına mane olmuşdur. Yunanıstan,Kipr,ABŞ,İsveç,Ermənistan, Niderland,Almaniya,Avstriya və Çexiyanın milli qanunverici orqanları Osmanlının bu kampaniyasını soyqırım kimi tanıyan qətnamələr qəbul etmişlər.
İstinadlar
- . Aznews.az. 17 avq 2012. 2022-05-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-26.
- . kaspi.az.
- Schaller, Dominik J; Zimmerer, Jürgen. "Late Ottoman genocides: the dissolution of the Ottoman Empire and Young Turkish population and extermination policies—Introduction". . 10 (1). 2008: 7–14. doi:.
- (PDF). . 16 December 2007. 28 April 2008 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 13 March 2015..
- (greek). On Alert (4 Νοεμβρίου 2015).
- Ανδριανόπουλος, Ανδρέας. 2018-11-17 at the Wayback Machine (greek). News24/7 (5 Νοεμβρίου 2015).
- Schwartz, Michael. Ethnische 'Säuberungen' in der Moderne. Globale Wechselwirkungen nationalistischer und rassistischer Gewaltpolitik im 19. und 20. Jahrhundert [Ethnic 'cleansing' in the modern age. Global interactions of nationalist and racist violent politics in the 19th and 20th centuries] (alman). Oldenbourg, München. 2013. ISBN 978-3-486-70425-9.
- Barth, Boris. Genozid. Völkermord im 20. Jahrhundert. Geschichte, Theorien, Kontroversen [Genocide: Genocide in the 20th Century: History, theories, controversies] (alman). München. 2006. ISBN 978-3-40652-865-1.
- . səh. 163
-
Meichanetsidis, Vasileios. . Genocide Studies International (ingilis). 9 (1). 2015: 104–173. doi:. ISSN . 2022-10-15 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-26.
The genocide was committed by two subsequent and chronologically, ideologically, and organically interrelated and interconnected dictatorial and chauvinist regimes: (1) the regime of the CUP, under the notorious triumvirate of the three pashas (Üç Paşalar), Talât, Enver, and Cemal, and (2) the rebel government at Samsun and Ankara, under the authority of the Grand National Assembly (Türkiye Büyük Millet Meclisi) and Kemal. Although the process had begun before the Balkan Wars, the final and most decisive period started immediately after WWI and ended with the almost total destruction of the Pontic Greeks
- Law, Ian; Jacobs, Anna; Kaj, Nisreen; Pagano, Simona; Koirala, Bozena Sojka. . Basingstoke: Springer. 20 October 2014. 54. ISBN 978-1-137-26347-6. OCLC – Google Books vasitəsilə.
- . Reyting.az. 2020-08-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-06-26.
- Howland, Charles P. . Foreign Affairs. 2011-10-11. ISSN . 2015-04-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-04.
-
Gibney, Matthew J.; , redaktorlar . 3. ABC-CLIO. 2005. səh. 377. ISBN 978-1-57607-796-2. OCLC .
The total number of Christians who fled to Greece was probably in the region of 1.2 million with the main wave occurring in 1922 before the signing of the convention. According to the official records of the Mixed Commission set up to monitor the movements, the "Greeks' who were transferred after 1923 numbered 189,916 and the number of Muslims expelled to Turkey was 355,635 [Ladas I932, 438–439; but using the same source Eddy 1931, 201 states that the post-1923 exchange involved 192,356 Greeks from Turkey and 354,647 Muslims from Greece].
- Tsolakidou, Stella. . Greek Reporter. 18 May 2013. 9 December 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 17 May 2018.
- . Republic of Cyprus Press and Information Office. 16 December 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 May 2016.
- . The New York Times. 29 October 2021. 23 December 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 12 February 2021.
- . 29 October 2019. 11 December 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 26 June 2023.
- . 12 December 2019. 14 December 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 26 June 2023.
- . BBC News. 30 October 2019. 23 November 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 26 June 2023.
- . thelocal.se. 2010. 1 April 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 21 April 2017.
- . loc.gov. 2010. 4 October 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 21 April 2017.
- . greekreporter.com. 2015. 1 April 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 21 April 2017.
- . armradio.am. 2016. 5 October 2018 tarixində . İstifadə tarixi: 21 April 2017.
- . b92.net. 2016. 20 August 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 21 April 2017.
- . MassisPost. 2015. 1 April 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 21 April 2017.
- . The Armenian Weekly. 2017. 25 April 2017 tarixində . İstifadə tarixi: 27 April 2017.
- . Armenpress. 2017. 4 March 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 27 April 2017.
- . ArmRadio. 2017. 1 April 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 27 April 2017.